Rodzinny dom pomocy dla osób starszych - zasady funkcjonowania

Przyjęcie pensjonariusza do rodzinnego domu pomocy dla osób starszych

Osoba prowadząca rodzinny dom pomocy nie ma możliwości przyjmowania osób na zasadach komercyjnych. Regulowanie domów pomocy podlega reglamentacji ustawowej. Cytowane przez Panią rozporządzenie ma charakter wykonawczy do ustawy o pomocy społecznej.

Domy pomocy społecznej są jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej. Mogą być prowadzone na szczeblu gminy, powiatu i województwa. Ich głównym celem jest zaspokajanie potrzeb bytowych, w tym świadczenie usług opiekuńczych na rzecz mieszkańców domu. Umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej jest ostatecznością i powinno być poprzedzone oceną możliwości udzielenia pomocy osobie potrzebującej w miejscu jej zamieszkania oraz zbadaniem jej sytuacji rodzinnej. Nie oznacza to, że można tej formy wsparcia odmówić osobom mającym rodzinę, niemniej jednak konieczne jest ustalenie obiektywnych możliwości osób bliskich, w tym ich dyspozycyjności w zakresie świadczenia niezbędnej opieki.

Skierowanie kierownika ośrodka pomocy społecznej

Zgodnie z cytowanym przez Panią rozporządzeniem Ministra pracy i polityki społecznej z dnia 31 maja 2012 r.:

„§ 7. 1.Osobę wymagającą wsparcia w formie usług świadczonych przez rodzinny dom pomocy kieruje się do tego domu na pobyt okresowy albo pobyt stały.

2.Decyzję w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy wydaje kierownik ośrodka pomocy społecznej, zwanego dalej »ośrodkiem«, na podstawie:

1) rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka;

2) zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań zdrowotnych do umieszczenia w rodzinnym domu pomocy, uzupełnionego wskazaniem pielęgniarskim co do zakresu wymaganych usług opiekuńczych;

3) dowodu otrzymywania emerytury, renty lub zasiłku stałego.

3. Decyzja w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy na pobyt okresowy jest wydawana na okres przystosowawczy trwający nie krócej niż 3 miesiące.

4. Po zakończeniu okresu przystosowawczego, o którym mowa w ust. 3, wydaje się decyzję w sprawie skierowania do rodzinnego domu pomocy na pobyt stały.”

Cele pomocowe domu pomocy społecznej

Pomoc świadczona w postaci usług opiekuńczych, jakiej wymaga osoba umieszczana w domu pomocy społecznej, ma najbardziej rozbudowany wymiar spośród wszystkich świadczeń przewidzianych przepisami komentowanej ustawy. Usługi opiekuńcze świadczone wobec osoby umieszczonej w domu pomocy społecznej są uzasadnione brakiem możliwości jakiegokolwiek funkcjonowania, nawet w ograniczonym do niezbędnego minimum zakresie, w codziennym życiu. Osoba korzystająca z usług opiekuńczych objętych świadczeniem polegającym na umieszczeniu w domu pomocy społecznej jest zupełnie nieporadna. Z tych względów pomoc w postaci różnych odmian usług opiekuńczych ograniczonych z punktu widzenia okresowości, zapewnienia częściowego zaplecza bytowego oraz pewnych tylko miejsc świadczenia usług jest niecelowa, gdyż nie przezwycięży, jak wymaga tego art. 2 ust. 1, trudnej sytuacji życiowej osoby w zupełności nieporadnej. Rolą pomocy społecznej nie jest czasowe łagodzenie skutków doznawanych niedogodności życiowych, ale poszukiwanie trwałych rozwiązań instytucjonalnych i świadczeniowych zmierzających do trwałego, jak najbardziej korzystnego ukształtowania kwestii bytu zainteresowanego i trwałych relacji z otoczeniem tak, aby osoba ta mogła jak najlepiej odgrywać swoje role społeczne, w miarę swych możliwości pracować lub wykazywać aktywność. W przypadku usługi, jaką jest umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej, świadczona pomoc ma dwojaki wymiar: po pierwsze, zapewnia ona minimum nieodzownych potrzeb, a po drugie, to minimum w przypadku mieszkańca domu pomocy społecznej obejmuje maksymalny katalog świadczeń zaspokajających jego potrzeby. Nakaz zaspokajania niezbędnych potrzeb w ramach świadczeń z pomocy społecznej, o których mowa w art. 3 ust. 1, nie jest równoznaczny z wybiórczym lub fragmentarycznym ich zaspokajaniem. Jeżeli niezbędne potrzeby obejmą niemal wszystkie sfery bytowania człowieka, to także usługi zmierzające do ich zaspokojenia będą usługami niezbędnymi (por. Ł. Borkowski, R. Krajewski, S. Szymański, Komentarz do nowej ustawy o pomocy społecznej, s. 96).

Nadzór nad domami pomocy społecznej

Domy pomocy społecznej podlegająca nadzorowi. Zgodnie z § 9. rozporządzenia:

1. W ramach nadzoru kierownik ośrodka, w imieniu i z upoważnienia wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, przeprowadza kontrolę w rodzinnym domu pomocy co najmniej raz na pół roku.

2. W przypadku uzasadnionego podejrzenia występowania uchybień lub nieprawidłowości w funkcjonowaniu rodzinnego domu pomocy, w tym wskutek złożenia skargi przez osobę przebywającą w rodzinnym domu pomocy, kierownik ośrodka przeprowadza kontrolę doraźną.

Kary są dotkliwe, bowiem zgodnie z § 9: Nieuwzględnienie przez osobę fizyczną prowadzącą rodzinny dom pomocy albo osobę kierującą rodzinnym domem pomocy prowadzonym przez organizację pożytku publicznego zaleceń pokontrolnych w terminie wyznaczonym w protokole kontroli skutkuje możliwością rozwiązania umowy dotyczącej prowadzenia takiego domu, po zapewnieniu dalszej pomocy osobom w nim przebywającym.

Liczba osób przebywających w domu opieki kontrolowana przez samorząd

Liczba osób w domu opieki stanowi standard jakości kontrolowany przez organy samorządu. W wystąpieniu pokontrolnym organ wzywa prowadzącego dom do usunięcia niezgodności pod rygorem skutków oznaczonych w pkt. 9 § 10 rozporządzenia. Tożsame regulacje znalazły się w ustawie o pomocy społecznej. Zgodnie z treścią przepisu art. 57a [Cofnięcie zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej]:

1. Jeżeli podmiot, któremu wydano zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej:

1) przestał spełniać warunki określone w niniejszej ustawie,

2) przestał spełniać standardy, o których mowa w art. 55 ust. 1 i 2,

3) nie przedstawi na żądanie wojewody w wyznaczonym terminie aktualnych dokumentów, oświadczeń lub informacji, o których mowa w art. 57 ust. 3b

– wojewoda wyznacza dodatkowy termin na spełnienie warunków lub standardów albo na dostarczenie wymaganych dokumentów, oświadczeń lub informacji.

2. Po bezskutecznym upływie terminu, o którym mowa w ust. 1, wojewoda cofa zezwolenie na prowadzenie domu pomocy społecznej.