Rodzaj pełnomocnictwa do zarządzania kontem i nieruchomościami

Pełnomocnik do rachunku bankowego

Banki prowadzą rachunki bankowe na podstawie zawartej umowy, na mocy której zobowiązują się do dokonywania określonych czynności. Wyraźnie stanowi o tym art. 725 Kodeksu cywilnego (K.c.), zgodnie z którym: „przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych”.

Nie ulega zatem wątpliwości, że rachunek bankowy pozostaje niezbędnym narzędziem, dzięki któremu w bezpieczny sposób dysponujemy zgromadzonym na nim kapitałem. Umowa rachunku bankowego przewiduje wyraźne oznaczenie stron – banku i posiadacza rachunku. Taka konstrukcja umowy nie wyłącza jednakże dokonywania pewnych czynności przez osobę trzecią – pełnomocnika do rachunku bankowego.

Działanie w cudzym imieniu

Instytucję pełnomocnictwa przewidują przepisy o przedstawicielstwie K.c. Zgodnie z art. 95 § 1 K.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela, z tym że podstawą umocowania do działania w cudzym imieniu jest ustawa lub oświadczenie reprezentowanego – pełnomocnictwo.

Co istotne, udzielenie pełnomocnictwa nie pociąga za sobą skutku w postaci ustanowienia rachunku wspólnego. Ten prowadzony jest bowiem dla kilku osób fizycznych w oparciu o art. 51 Prawa bankowego. Należy ponadto podkreślić, że wszelkie czynności prawne dokonywane przez pełnomocnika w imieniu i w interesie mocodawcy odnoszą skutek nie wobec samego pełnomocnika, ale bezpośrednio wobec reprezentowanego (udzielającego pełnomocnictwo).

Ustanowienie pełnomocnictwa do rachunku bankowego nie jest czynnością skomplikowaną. Osoba, która wyraża wolę dokonywania czynności związanych z rachunkiem bankowym przez pełnomocnika, powinna udzielić pełnomocnictwa na piśmie.

Czy pełnomocnictwo do rachunku bankowego musi być sporządzone w formie aktu notarialnego?

Pełnomocnictwo do rachunku bankowego nie musi być ponadto sporządzone w formie aktu notarialnego. Ustawodawca przewiduje bowiem zachowanie tej formy pełnomocnictwa dla szczególnych czynności, wskazanych w ustawie (na przykład do sprzedaży oznaczonej nieruchomości).

Pełnomocnictwa udzielić można nie tylko osobie pełnoletniej, posiadającej pełną zdolność do czynności prawnych, lecz także osobie, która posiada ograniczoną zdolność do czynności prawnych. W dokumencie pełnomocnictwa należy umieścić dane dotyczące zarówno mocodawcy, jak i pełnomocnika – a zatem ich imiona i nazwiska, oznaczenie miejsca zamieszkania, ewentualny termin, na który pełnomocnictwo zostało udzielone, datę oraz wskazanie przedmiotu czynności, do wykonania których pełnomocnik został umocowany. Pod treścią dokumentu podpisuje się mocodawca, jednakże banki wymagają również złożenia wzoru podpisu pełnomocnika.

Tylko od woli właściciela rachunku zależy, do jakich czynności zostanie umocowany pełnomocnik, a zatem czy właściciel zdecyduje o umocowaniu do nieograniczonego dysponowania środkami zgromadzonymi na rachunku, czy też udzieli pełnomocnictwa do dokonywania czynności, określając ich rodzaj.

Zbycie przez pełnomocnika udziału w nieruchomości

Inaczej sprawa wygląda w przypadku udziału w nieruchomości. Do zbycia tego udziału przede wszystkim potrzebna jest forma aktu notarialnego i taki też rodzaj pełnomocnictwa będzie wymagany do dokonania tej czynności.

W zakresie podatków od nieruchomości Pan jako współwłaściciel jest solidarnie zobowiązany do ich zapłaty, więc do tej czynności pełnomocnictwo jest zbędne.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 108 K.c.: „Pełnomocnik nie może być drugą stroną czynności prawnej, której dokonywa w imieniu mocodawcy, chyba że co innego wynika z treści pełnomocnictwa albo że ze względu na treść czynności prawnej wyłączona jest możliwość naruszenia interesów mocodawcy. Przepis ten stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy pełnomocnik reprezentuje obie strony”. Co do zasady pełnomocnictwo nie upoważni Pana do przeniesienia na siebie własności udziału członka rodziny, gdyż zostanie to przez notariusza uznane za czynność z samym sobą, której nie można dokonać.

Pełnomocnictwo do czynności zwykłego zarządu nieruchomością stanowiącą współwłasność powinno być określone jak najbardziej ogólnie, a dla bezpieczeństwa powinny być w nim wymienione czynności, do których jest Pan upoważniony. Tak jak wspominałem na początku, takie pełnomocnictwo powinno być udzielone w formie aktu notarialnego.

Z notariuszem nie powinno być problemu, gdyż w sytuacjach wyjątkowych może on przyjechać do swojego klienta. Takie sytuacje będą miały miejsce szczególnie w wypadku osób obłożnie chorych czy też osób przebywających w szpitalu.

Udzielenie pełnomocnictw- formalności

Na marginesie dodam, że do udzielenia pełnomocnictwa potrzebna jest pełna zdolność do czynności prawnych mocodawcy. Ponadto, zważywszy, że udzielenie pełnomocnictwa jest jednostronną czynnością prawną, która składa się z oświadczenia woli mocodawcy, notariusz nie sporządzi dokumentu pełnomocnictwa w sytuacji, gdy zorientuje się, że na skutek choroby mocodawca nie jest w stanie świadomie, z dostatecznym rozeznaniem dokonać pełnomocnictwa. Wprawdzie nie wspominał Pan, w jakim stanie umysłu jest członek rodziny, jednak gdy jego świadomość jest mocno ograniczona albo wyłączona, jedyną drogą będzie jego ubezwłasnowolnienie przez sąd. Postępowanie to jednak zawsze jest ostatecznością, a ponadto należy wykazać przed sądem, że ubezwłasnowolnienie ma na celu tylko i wyłącznie dobro ubezwłasnowolnionego.

Podsumowując, sugeruję sporządzenie pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego w miejscu zamieszkania mocodawcy z wymienieniem czynności, do których dokument pełnomocnictwa upoważnia.

Pełnomocnictwo dotyczące wspólnej nieruchomości może mieć charakter ogólny – jednakże praktyka notarialna wymaga zapisów jak najbardziej szczegółowych. Sugeruję raczej wymienić wszelkie nieruchomości możliwie szczegółowo.

Pełnomocnictwo do dysponowania całym majątkiem jest jak najbardziej dopuszczalne, jednakże może ono rodzić pewne problemy interpretacyjne przed organami administracyjnymi i sądami. Jeżeli chodzi o nieruchomości, sugeruję odrębne upoważnienie.