Rezygnacja ze studiów wojskowych i obowiązek zwrotu kosztów

Warunki zwrotu kosztów poniesionych przez resort obrony narodowej z tytułu odbywania przez kandydata służby kandydackiej

Bez znajomości treści umowy trudno jest udzielić wyczerpującej odpowiedzi na postawione pytanie. Postaram się jednak to zrobić na podstawie obecnie obowiązujących w tej materii przepisów.

Na wstępie należy zauważyć, że z kandydatem na żołnierza zawodowego w dniu stawienia się w Wojskowej Akademii Technicznej podpisywany jest kontrakt na pełnienie służby kandydackiej oraz umowa dotycząca warunków zwrotu kosztów poniesionych przez resort obrony narodowej z tytułu odbywania przez kandydata służby kandydackiej, w przypadku przerwania studiów lub zwolnienia ze służby kandydackiej z przyczyn określonych w przepisach wojskowych.

Należy w tym miejscu przytoczyć treść art. 54 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych:

1. „Z żołnierzem zawodowym, którego planuje się na koszt wojska skierować na studia lub naukę albo staż, kurs lub specjalizację w kraju lub za granicą, których koszt przekracza sześciokrotność najniższego uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego, zawiera się umowę, która określa między innymi warunki zwrotu kosztów poniesionych na jego utrzymanie i naukę w przypadku przerwania kształcenia lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej, przed określonym w umowie okresem służby wojskowej, z przyczyn, o których mowa w art. 111 pkt 1, 4, 6-7, pkt 9 lit. a i pkt 11-16 oraz art. 112 ust. 1 pkt 1, w wysokości proporcjonalnej do czasu służby po zakończeniu tej nauki.

2. Organem uprawnionym do zawarcia umowy jest organ, który kieruje żołnierza zawodowego na studia lub naukę albo staż, kurs lub specjalizację w kraju lub za granicą”.

Warunki zwrotu kosztów poniesionych na utrzymanie i naukę w przypadku przerwania kształcenia lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej

Z ust. 1 powyższego przepisu jasno wynika, że to umowa określa między innymi warunki zwrotu kosztów poniesionych na utrzymanie i naukę w przypadku przerwania kształcenia lub zwolnienia z zawodowej służby wojskowej.

Ponadto należy też zwrócić uwagę na przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 czerwca 2010 r. w sprawie nauki żołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy zawodowych.

Zgodnie z § 20 ust. 1 tego rozporządzenia „wysokość kosztów, o których mowa w art. 54 ust. 1 ustawy, w odniesieniu do żołnierza pełniącego służbę kandydacką albo żołnierza zawodowego ustala rektor–komendant uczelni wojskowej, komendant szkoły podoficerskiej, komendant ośrodka szkolenia albo instytucji prowadzącej naukę, w porozumieniu z dyrektorem departamentu Ministerstwa Obrony Narodowej właściwego do spraw szkolnictwa wojskowego”.

Zgodnie natomiast z § 23 tego rozporządzenia:

1. „Zwrot kosztów, o których mowa w art. 52 ust. 5 i art. 54 ust. 1 ustawy, następuje w terminie 14 dni od dnia otrzymania przez żołnierza zawodowego lub żołnierza pełniącego służbę kandydacką wezwania do zapłaty odpowiednio od dowódcy jednostki wojskowej lub rektora–komendanta uczelni wojskowej, komendanta szkoły podoficerskiej lub komendanta ośrodka szkolenia.

2. Wezwanie, o którym mowa w ust. 1, powinno określać kwotę podlegającą zwrotowi i numer rachunku bankowego, na który ma nastąpić zwrot”.

W tym miejscu pragnę zauważyć, że ani przepisy ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, ani przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie nauki żołnierzy zawodowych i kandydatów na żołnierzy zawodowych nie przewidują możliwości zwolnienia z obowiązku zwrotu kosztów.

Możliwość zwolnienia kandydata od zwrotu kosztów po rezygnacji z kontynuowania studiów wojskowych

Na marginesie należy jednak dodać, że przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 31 marca 2004 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych przewidywały możliwość zwolnienia kandydata od zwrotu kosztów.

Zgodnie z § 41 ust. 1 tego rozporządzenia „komendant na pisemny wniosek kandydata, zobowiązanego do zwrotu kosztów, mógł wydać decyzję o:

1. zwolnieniu z obowiązku zwrotu kosztów;
2. rozłożeniu kosztów na raty;
3. odroczeniu terminu płatności”.

Przepisy tego rozporządzenia straciły jednak moc w dniu 1 lipca 2008 r. na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw.

Obecnie obowiązujące przepisy rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 12 marca 2010 r. w sprawie służby wojskowej kandydatów na żołnierzy zawodowych nie przewidują możliwości zwolnienia ze zwrotu kosztów.