Renta socjalna a powołanie na członka zarządu w spółce

Obecnie renta uczniowska, tak jak Pani napisała, już nie funkcjonuje, zastąpiła ją najniższa renta socjalna z tytułu niezdolności do pracy. Niemniej jednak jest ona wciąż przyznawana według kryteriów obowiązujących wtedy, gdy była przyznana po raz pierwszy: staż pracy nie jest wymagany, niezdolność do pracy musi zaistnieć w dzieciństwie lub w wieku szkolnym i trwać cały czas.

Renta socjalna przysługuje osobie, która:

• jest pełnoletnia oraz
• jest całkowicie niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało:
  – przed ukończeniem 18. roku życia albo
  – w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej – przed ukończeniem 25. roku życia albo
  – w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej.

Osoby na rencie socjalnej mogą do niej dorobić tyle samo, ile emeryt, a więc do 70 procent średniej krajowej.

Prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu w przypadku osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, tj. z tytułu:

• pracy wykonywanej w ramach stosunku pracy, pracy nakładczej, pracy wykonywanej na podstawie umowy-zlecenia i umowy agencyjnej oraz współpracy przy wykonywaniu jednej z tych umów,
• wykonywania pracy w ramach umowy o świadczenie usług (innej niż umowa-zlecenia lub agencyjna), do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu tej umowy,
• wykonywania pracy na podstawie:
  – umowy-zlecenia,
  – umowy agencyjnej,
  – innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego stosuje się przepisy o zleceniu,
  – umowy o dzieło,
  jeżeli umowę taką uprawniony do renty socjalnej zawarł z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy (zawartej z innym podmiotem) wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,
• prowadzenia pozarolniczej działalności oraz współpracy przy jej wykonywaniu,
• wykonywania pracy w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych,
• odpłatnego świadczenia pracy, na podstawie skierowania do pracy, w czasie kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania (o ile przysługuje renta w wysokości 50% renty socjalnej) oraz
• pobierania stypendium sportowego.

Na zawieszenie renty socjalnej wpływają także przychody osiągane z tytułu wykonywania umowy-zlecenia przez uczniów szkół ponadpodstawowych i studentów, którzy nie ukończyli 26 lat życia oraz honoraria z tytułu działalności artystycznej lub twórczej. Od przychodów tych nie jest wprawdzie odprowadzana składka na ubezpieczenie społeczne, jednak podlegają one opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Za przychód uważa się także kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, a także kwoty świadczenia rehabilitacyjnego i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.

I wreszcie prawo do renty socjalnej ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu zaliczonego do źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), czyli według skali podatkowej lub osiągania przychodów z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (art. 10 ust. 5 ustawy o rencie socjalnej).

Wynagrodzenie otrzymywane przez członka zarządu na podstawie powołania go w skład zarządu stanowi przychód z działalności wykonywanej osobiście, a tym samym podlega opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Od wynagrodzenia należy pobierać zaliczkę na podatek dochodowy, który spółka (płatnik) jest obowiązana odprowadzić na konto właściwego dla niej urzędu skarbowego do 20-go dnia następnego miesiąca. Zaliczki na podatek dochodowy od wynagrodzenia za pełnienie funkcji w zarządzie osoby prawnej na podstawie powołania pobierane są według tych samych zasad co w przypadku umowy o pracę, tj. w wysokości najniższej stawki podatkowej pomniejszonej o miesięczne koszty uzyskania przychodów.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 stycznia 2000 roku sygn. akt I PKN 404/99: stwierdził, że stosunek pracy jest odrębnym stosunkiem prawnym od członkostwa w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Powołanie członka zarządu spółki przez właściwy organ spółki nie oznacza nawiązania stosunku pracy. W rezultacie pełnienie funkcji członka zarządu jedynie na podstawie aktu powołania skutkuje niepodleganiem ubezpieczeniom społecznym z uwagi na brak tytułu, o którym mowa w art. 6-12 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.). W przypadku sprawowania mandatu na postawie powołania nie jest zawierana żadna inna umowa z członkiem zarządu dotycząca jego wynagrodzenia. Organ powołujący zarząd ustala również w uchwale wynagrodzenie, jakie członek zarządu otrzymuje w zamian za sprawowanie mandatu członka zarządu. Wypłata tak ustalonego wynagrodzenia następuje na podstawie listy płac, którą sporządza się odrębnie od tej listy dla zatrudnionych w spółce pracowników.

Ponadto rencista powinien niezwłocznie zawiadomić ZUS o podjęciu działalności. W swoim zawiadomieniu powinien złożyć oświadczenie, czy jego zamiarem jest osiąganie dochodu:

• niepowodującego zawieszenia ani zmniejszenia świadczeń,
• powodującego zmniejszenie świadczeń albo
• powodującego zawieszenie świadczeń.

Reasumując, Pani wynagrodzenie z tytułu powołania na członka zarządu w spółce nie podlega ubezpieczeniu społecznemu, w związku z tym nie należy odprowadzać składek, natomiast wynagrodzenie to ma wpływ na ewentualne zmniejszenie bądź zawieszenie renty.