Renta rodzinna z zagranicy po przejściu na polską emeryturę

Unijna koordynacja systemów emerytalno-rentowych

Wypłata renty czy emerytury z innego kraju jest możliwa w ramach tzw. unijnej koordynacji systemów emerytalno-rentowych. Obowiązuje w państwach członkowskich Unii Europejskiej, którymi są: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Wielka Brytania oraz Włochy. O tych zasadach decydują dwa unijne rozporządzenia: (WE) nr 883/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE z 2004 r., L 166/1 ze zm.) oraz (WE) nr 987/2009 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 września 2009 r. dotyczące wykonywania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz. U. UE z 2009 r., L 284/1).

Z przywołanych regulacji wynika, że jeżeli polski obywatel mieszka w państwie, z którym nasz kraj jest związany umową międzynarodową w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, czyli w państwie:

• Unii Europejskiej (UE),
• Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA),
  bądź
• z którym wiąże Polskę dwustronna umowa o zabezpieczeniu społecznym,
  zwanym państwem umownym
  – to może otrzymywać swoją rentę rodzinną w kraju zamieszkania, czyli w Polsce.

Czech należą do Unii Europejskiej, a zatem może Pan w Polsce, jako w swoim kraju zamieszkania, otrzymywać rentę rodzinną. Jednocześnie nabywa Pan uprawnienia do otrzymania świadczenia emerytalnego w Polsce.

Zbieg prawa do świadczeń polskich i zagranicznych

Zbieg prawa do emerytury lub renty przysługujących na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118 z późn. zm.) oraz do świadczeń o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych (rent rodzinnych) regulują w pierwszej kolejności art. 53 i 54 obowiązującego od 1 maja 2010 r. rozporządzenia (WE) Nr 883/2004, którego stosowanie – mocą art. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) Nr 1231/10 z 24.11.2010 r. (Dz. U. UE L 344 z 2010 r.,) – zostało z dniem 1 stycznia 2011 r. rozszerzone na obywateli państw trzecich.

Zasady kumulacji świadczeń tego samego rodzaju (np. rent rodzinnych ustalanych lub udzielanych na podstawie okresów ubezpieczenia i/lub zamieszkania spełnionych przez te same osoby) oraz świadczeń różnego rodzaju regulowane są na podstawie ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, z zastrzeżeniami wynikającymi z art. 53 i 54 rozporządzenia. Przepisy te ustanawiają zasady przeciwdziałania kumulacji świadczeń. Przepisy te realizują inny cel, aniżeli przepisy krajowe odnoszące się do zbiegu prawa do świadczeń. Przewidziane w tych przepisach zasady przeciwdziałają możliwości niekorzystnego stosowania przepisów krajowych regulujących zbieg prawa do świadczeń, które mogłyby negatywnie oddziaływać na realizację świadczeń zagranicznych. Wyznaczają one granice stosowania instytucji zbiegu prawa do świadczeń (tzw. przepisy antykumulacyjne) w celu ochrony świadczeniobiorców przed nadmierną redukcją świadczeń spowodowaną tym, że ustawodawstwa dwóch lub więcej państw członkowskich przewidują zawieszenie prawa do emerytur lub rent w związku z osiąganym przychodem.

Polskie prawo a przepisy zapobiegające kumulacji świadczeń

Jednakowoż prawo polskie nie przewiduje unormowania zapobiegającego kumulacji świadczeń przyznanych w tym samym czasie w Polsce i w innych krajach UE. Z tych względów Pan – jako osoba zamieszkała w Polsce i pobierająca rentę rodzinną z czeskiej instytucji ubezpieczeniowej – jest także uprawniony do uzyskania emerytury za okresy wypracowane w Polsce. A zatem fakt otrzymywania renty z Czech nie wpływa na Pana uprawnienia do emerytury. Może więc Pan liczyć na dwa świadczenia, bowiem zasadniczo prawo do zagranicznego świadczenia nie wpływa na otrzymanie polskiego. Kwestię tę reguluje art. 97 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj.:

„Art. 97. Osobom uprawnionym do emerytury lub renty oraz do świadczeń o charakterze rentowym z instytucji zagranicznych świadczenia przysługujące na podstawie ustawy wypłaca się w wysokości w niej określonej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.”

A zatem Pana prawo do emerytury nabytej na podstawie ustawy emerytalnej nie ulega żadnej zmianie w sytuacji, gdy ma Pan prawo do świadczeń o charakterze rentowym (tu do renty rodzinnej) z instytucji zagranicznej.

Składka zdrowotna i podatek dochodowy zarówno od czeskiej renty jak i od polskiej emerytury

Proszę jednak pamiętać, że art. 82 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych stanowi, iż w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie. Zarówno polska, jak i zagraniczna emerytura (renta) stanowią odrębne od siebie źródła przychodów. Fakt poboru składki na ubezpieczenie zdrowotne od polskiej emerytury lub renty nie wyłącza niestety obowiązku potrącania przez bank składki od renty zagranicznej. Ta sama zasada dotyczy potrącenia podatku dochodowego.