Rejestracja samochodu z zagranicy – zaginięcie jednego z wymaganych dokumentów

Zakładam, że rejestracja samochodu z zagranicy, a wszczególności procedury obowiązujące przy sprowadzaniu i rejestracji aut z Niemiec są Panu znane, niemniej dla porządku warto przypomnieć najważniejsze rzeczy.

Rejestracja samochodu z zagranicy

Pierwszą czynnością jest zawarcie umowy kupna-sprzedaży pojazdu (Kaufvertrag) lub też uzyskanie rachunku (Rechnung) za samochód. Wraz z samochodem otrzymuje się Brief (Fahrzeugbrief) lub Zulassungsbescheinigung, Teil II), czyli kartę pojazdu, Fahrzeugschein (Zulassungsbescheinigung, Teil I) – czyli dowód rejestracyjny, Abmeldenbescheinigung (zaświadczenie o wymeldowaniu pojazdu) oraz dwa komplety kluczyków. Następnie z takimi dokumentami udać się należy do niemieckiego wydziału komunikacji (Strassenverkehrsamt). Tam wykupuje się tzw. tablice eksportowe. Mogą być to tablice „żółte” lub „czerwone” (zwane tak ze względu na kolor paska). Żółte wykupuje się na 5 dni, jeśli 5-dniowy okres ważności jest wystarczający, a auto nie ma ważnego przeglądu. Natomiast jeśli chce się mieć tablice z czerwonym paskiem, to auto musi mieć ważne badania techniczne, z tym że ważne są one przez dłuższy czas (w takim wypadku zwykle trzeba udać się do TUV-u lub DEKRY w celu wykonania przeglądu z zaznaczeniem, że samochód będzie wywożony. Ponadto OC na czas podróży do Polski. Wszystkie dokumenty muszą zostać przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego.

Następnie w Polsce udać się należy do stacji kontroli pojazdów w celu wykonania przeglądu, otrzymuje się dwa dokumenty – „Dokument Identyfikacyjny Pojazdu” oraz „Zaświadczenie o badaniu technicznym”. Następną czynnością jest opłacenie podatku akcyzowego w urzędzie celnym oraz uzyskanie z urzędu skarbowego zaświadczenia potwierdzającego zwolnienie z podatku od towarów i usług (VAT) z tytułu nabycia środków transportu (VAT-25). Ponadto konieczne jest jeszcze uiszczenie opłaty recyklingowej na konto Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Z tymi wszystkimi dokumentami można już udać się do Wydziału komunikacji, aby dokonać rejestracji. Wypełnia się wniosek o rejestrację, otrzymuje się tymczasowy dowód rejestracyjny, z którym udać się należy do ubezpieczyciela, zawrzeć umowę ubezpieczenia OC i z taką umową można już na stałe zarejestrować pojazd.

Zaginięcie dokumentu potwierdzającego wydanie tablic wywozowych

Z opisanego przez Pana stanu faktycznego wynika, iż zakupił Pan samochód dostawczy w Niemczech. Dopełnił Pan wszelkich formalności – ma Pan kartę pojazdu oraz dowód rejestracyjny, uiścił Pan podatek akcyzowy, opłatę recyklingową, uzyskał VAT-25, auto ma przeglądy techniczne, dokumenty są przetłumaczone. Niemiecki Strassenverkehrsamt wydał „żółte tablice” (Fahrzeug Zulassung fur 5 Tage), ale zginął papierek dokumentujący wydanie tablic. Przy rejestracji tymczasowej złożył Pan oświadczenie, że dołączy Pan papierek, wystawiony został dowód tymczasowy. Dokument dokumentujący wydanie tablic wywozowych „żółtych” zaginął i bez jego okazania urzędnik Wydziału komunikacji odmawia wydania decyzji o rejestracji pojazdu.

Pierwszą rzeczą, o której należy tutaj powiedzieć, to fakt, iż przepisy Prawa o ruchu drogowym w ogóle nie przewidują obowiązku przedłożenia dokumentu takiego jak dokument potwierdzający wydanie tablic wywozowych przez urządy komunikacyjne państwa, z którego sprowadzany jest samochód.

Warunki i procedura rejestracji pojazdu sprowadzonego z zagranicy

Warunki i procedura rejestracji pojazdu sprowadzonego z zagranicy określone są w:

• ustawie – Prawo o ruchu drogowym („Prd”);
• Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z 22.07.2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, Dz. U. z 2007 r. Nr 186, poz. 1322.

Artykuł 72 Prd określa jakie dokumenty są podstawą rejestracji pojazdu. Są to:

1. dowód własność pojazdu lub dokument potwierdzający powierzenie pojazdu – w Pana przypadku dowodem takim jest umowa kupna-sprzedaży (Kaufvertrag);
2. karta pojazdu, jeśli była wydana (Brief – Fahrzeugsbrief, Zulassungsbescheinigung, Teil II);
3. wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej pojazd z homologacji (jeśli homologacja jest wymagana);
4. zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane albo dowodu rejestracyjnego pojazdu lub innego dokumentu wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego UE potwierdzającego wykonanie oraz termin ważności badania technicznego;
5. dowod rejestracyjny (jeżeli pojazd był zarejestrowany – jest to (Fahrzeugschein, Zulassungsbescheinigung, Teil I);
6. dowód odprawy celnej przywozowej, jeśli pojazd jest sprowadzany z terytorium Państwa niebędącego Państwem Członkowskim UE i jest rejestrowany po raz pierwszy;
7. dokument potwierdzający zapłatę akcyzy albo dokument potwierdzający brak obowiązku zapłaty akcyzy na terytorium kraju albo zaświadczenie stwierdzające zwolnienie od akcyzy, jeżeli samochód osobowy został sprowadzony z terytorium Państwa Członkowskiego UE i jest rejestrowany po raz pierwszy;
8. zaświadczenie wydane przez właściwy organ potwierdzający uiszczenie podatku VAT od pojazdów sprowadzonych z UE albo brak obowiązku uiszczenia podatku VAT (VAT-25);
9. dowód uiszczenia opłaty recyklingowej;
10. w przypadku pojazdu zabytkowego (art. 2 pkt 39 Prd) – dokument potwierdzający spełnienie wymagań do pojazdów zabytkowych.

Zagubienie dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu

Warto zwrócić uwagę na art. 72 ust. 4 – w przypadku zgubienia dowodu rejestracyjnego lub karty pojazdu zamiast tych dokumentów należy przedstawić zaświadczenie wystawione przez organ rejestrujący właściwy ze względu na miejsce ostatniej rejestracji, potwierdzające dane zawarte w zagubionym dokumencie, niezbędne do rejestracji. Przepis ten mówi jednak jedynie o sytuacji, gdy zagubiony zostanie dowód rejestracyjny lub karta pojazdu, przepis milczy o pozostałych dokumentach.

Zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego jest wymagane dla:

1. pojazdu zabytkowego;
2. pojazdu zbudowanego przy wykorzystaniu nadwozia, podwozia lub ramy konstrukcji własnej, którego markę określa się jako SAM (art. 68 ust. 18);
3. pojazdu przeznaczonego do przewozu materiałów niebezpiecznych;
4. taksówki osobowej;
5. pojazdu uprzywilejowanego (art. 81 ust. 2).

Dokumenty jakie trzeba dołączyć do wniosku o rejestrację pojazdu

Natomiast § 2 ust. 1 rozporządzenia wyraźnie stanowi, iż „w celu rejestracji pojazdu, właściciel pojazdu składa w organie rejestrującym wniosek o rejestrację pojazdu”, do którego dołącza:

1. dowód własności pojazdu;
2. kartę pojazdu, jeśli była wydana;
3. dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był zarejestrowany; oraz
4. tablice (tablicę) rejestracyjne, jeżeli pojazd był zarejestrowany; w przypadku pojazdu sprowadzonego z zagranicy bez tablic rejestracyjnych lub konieczności zwrotu tych tablic do organu rejestrującego państwa, z którego pojazd został sprowadzany, właściciel pojazdu zamiast tablic rejestracyjnych dołącza stosowne oświadczenie;
5. wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej pojazd z homologacji, na podstawie których organ rejestrujący wpisuje dane techniczne pojazdu – w przypadku zgłoszenia do pierwszej rejestracji nowego pojazdu zakupionego na terytorium RP, chyba że pojazd nie podlega obowiązkowi uzyskania świadectwa homologacji;
6. zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeśli jest wymagane.

§ 3 rozporządzenia stanowi dalej, iż: „w przypadku zgłoszenia do pierwszej rejestracji pojazdu sprowadzonego z zagranicy, jego właściciel dołącza do wniosku o rejestrację następujące dokumenty”:

1. dowód własności pojazdu;
2. dowód rejestracyjny, jeżeli pojazd był zarejestrowany;
3. dowód odprawy celnej przywozowej, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium poza UE;
4. dokument potwierdzający zapłatę akcyzy na terytorium RP, jeżeli samochód osobowy został sprowadzony z terytorium UE;
5. zaświadczenie wydane przez właściwy organ potwierdzające uiszczenie podatku VAT, jeżeli pojazd został sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego lub brak obowiązku uiszczenia tego podatku;
6. zaświadczenie o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu.

W przypadku pierwszej rejestracji na terytorium RP pojazdu sprowadzonego z UE organ rejestrujący informuje organ państwa członkowskiego, który wydał dowód rejestracyjny, o rejestracji tego pojazdu, jego cechach identyfikacyjnych i zatrzymaniu dowodu rejestracyjnego. Jeżeli państwo członkowskie wymaga zwrotu dowodu rejestracyjnego, organ rejestrujący przesyła ten dowód do organu, który go wydał. Informacje te oraz dowód organ rejestrujący przesyła co miesiąc, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw transportu, który następnie przekazuje je zbiorczo do właściwych organów państw członkowskich nie później niż do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego ta informacja dotyczy.

Żaden przepis nie wymaga więc przedstawienia od wnioskodawcy dokumentu poświadczającego wystawienie przez zagraniczny urząd komunikacji tablic wywozowych („żółtych tablic”). A w literaturze wyrażony jest pogląd, iż „przepis [art. 72] precyzyjnie określa dokumenty, które stanowią podstawę zarejestrowania pojazdu. Katalog ten jest wyczerpujący i nie może być rozszerzony (R. Stefański, Prawo o ruchu drogowym. Komentarz, LEX, 2008, wyd. III, komentarz do art. 72, Nb 1).

Nieuzasadniona odmowa urzędników Wydziału komunikacji rejestracji pojazdu 

Oznacza to, iż urzędnicy Wydziału komunikacji nie mają prawa uzależniać rejestracji samochodu z zagranicy od przedłożenia dokumentów, które nie są wymienione w ustawie. Problem polega jedynie na tym, iż może być ciężko przekonać urzędnika do tego poglądu, na decyzję o odmowie rejestracji przysługuje oczywiście odwołanie, natomiast sprawa będzie trwać, a Panu zależy, jak sądzę, na szybkiej rejestracji pojazdu.

W związku z tym zastanowiłbym się na Pana miejscu nad takim rozwiązaniem – skoro urzędnicy na siłę chcą zaświadczenia o wydaniu „żółtych tablic”, a dokument zaginął, to warto zwrócić się po prostu do Strassenverkehrsamtu w Niemczech, który takie tablice wydawał. Zakładam, że albo Pan, albo zbywca pojazdu byli obecni przy załatwianiu tych formalności, w związku z tym wiadomo, który urząd tym się zajmował. Powinni mieć zarejestrowany fakt wydania tablic na wywóz. W takim wypadku wydadzą oni zaświadczenie (na podstawie swoich akt postępowania), iż takie tablice zostały w takim i takim dniu wydane na taki i taki samochód. Najlepiej byłoby jeszcze uzyskać od naszego Wydziału komunikacji pismo, w którym wprost zażądaliby przedstawienia takiego dokumentu, by takie pismo (przetłumaczone na język niemiecki) mógł Pan przedstawić w urzędzie niemieckim, w celu potwierdzenia swojego interesu prawnego w uzyskaniu tego zaświadczenia.

Dodać należy, iż skoro przepisy przewidują możliwość przedstawienia zaświadczenia w razie zagubienia tak ważnego dokumentu jakim jest dowód rejestracyjny, to tym bardziej (art. 72 ust. 4) powinna być taka możliwość w przypadku dokumentów mniej istotnych, takich jak potwierdzenie wydania tablic wywozowych.