Publikacja artykułów sponsorowanych o tematyce medycznej a prawo

Reklama wyrobów i usług medycznych

Jak Pan pewnie doskonale wie, od 1 stycznia weszły w życie nowe przepisy dotyczące reklamy wyrobów i usług medycznych, skądinąd nakładające daleko idące ograniczenia w tym zakresie. Zgodnie z art. 55 ww. ustawy:

„1. Reklama wyrobu kierowana do publicznej wiadomości musi być sformułowana w sposób zrozumiały dla laika. Wymóg ten dotyczy również sformułowań medycznych i naukowych oraz przywoływania w reklamie badań naukowych, opinii, literatury lub opracowań naukowych i innych materiałów skierowanych do użytkowników innych niż laicy (dlatego obecnie nawet reklama henny brwi ma ograniczenia, bo henna w niektórych przypadkach to już wyrób medyczny nieprzeznaczony dla laika, jak i np. botoks, kwas hialuronowy, kwasy, urządzenia laserowe etc.).

2. Reklama wyrobu kierowana do publicznej wiadomości nie może:

1) wykorzystywać wizerunku osób wykonujących zawody medyczne lub podających się za takie osoby lub przedstawiać osób prezentujących wyrób w sposób sugerujący, że wykonują taki zawód;

2) zawierać bezpośredniego wezwania dzieci do nabycia reklamowanych wyrobów lub do nakłonienia rodziców lub innych osób dorosłych do kupienia im reklamowanych wyrobów;

3) dotyczyć wyrobów przeznaczonych do używania przez użytkowników innych niż laicy.

3. Reklama wyrobu nie może wprowadzać w błąd co do zasad i warunków konserwacji, okresowej lub doraźnej obsługi serwisowej, aktualizacji oprogramowania, okresowych lub doraźnych przeglądów, regulacji, kalibracji, wzorcowań, sprawdzeń lub kontroli bezpieczeństwa danego rodzaju wyrobów, w tym co do wymagań dotyczących wyposażenia technicznego podmiotów wykonujących te czynności i kwalifikacji zatrudnionych w nich osób”.

Dalsze przepisy wskazują, że reklama wyrobu może być prowadzona wyłącznie przez podmiot gospodarczy oraz przez inne podmioty, ale tylko po jej zatwierdzeniu, w formie pisemnej, przez dany podmiot gospodarczy. Odpowiedzialność za zgodność reklamy z przepisami prawa ponosi ten podmiot gospodarczy. Zgodnie zaś z art. 2 pkt 22 ustawy „Ilekroć w ustawie mowa o podmiocie gospodarczym rozumie się przez to podmiot gospodarczy w rozumieniu art. 2 pkt 35 rozporządzenia 2017/745 lub art. 2 pkt 28 rozporządzenia 2017/746, czyli producenta, upoważnionego przedstawiciela, importera, dystrybutora lub osobę, o której mowa w art. 22 ust. 1 oraz w art. 22 ust. 3 Rozporządzenia 2017/745 albo producenta, upoważnionego przedstawiciela, importera lub dystrybutora (tak rozporządzenie 2017/746)”.

Naruszenie przepisów dotyczących reklam

„W przypadku stwierdzenia przez Prezesa Urzędu naruszeń ww. przepisów nakazuje on w drodze decyzji administracyjnej:

1) usunięcie stwierdzonych naruszeń lub

2) zaprzestanie publikowania, ukazywania się lub prowadzenia danej reklamy, lub

3) publikację wydanej decyzji w miejscach lub środkach masowego przekazu, w których ukazała się dana reklama” (art. 57 ww. ustawy).

Oprócz tego w myśl art. 103 organ nakłada karę pieniężną w wysokości do aż 2 mln zł: „Kto prowadzi reklamę wyrobów w sposób sprzeczny z art. 7 rozporządzenia 2017/745, art. 7 rozporządzenia 2017/746 lub art. 54-60, podlega karze pieniężnej w wysokości do 2 000 000 zł”.

Niestety, oprócz tego zgodnie z Kodeksem wykroczeń (art. 147a § 2 K.w.) „Kto podaje do wiadomości publicznej informacje o zakresie i rodzajach udzielanych świadczeń zdrowotnych mające formę i treść reklamy, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny”.

Niewiele osób wie, że również ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji sankcjonuje reklamę niezgodną z prawem i przewiduje wówczas odpowiedzialność, tj. prawo żądania przez podmiot, którego wyrób/usługi są reklamowane niezgodnie z prawem (lub przez sąd), nakazania zaniechania niedozwolonych działań, usunięcia skutków niedozwolonych działań, złożenia jednokrotnego lub wielokrotnego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie, tzw. publiczne przeprosiny, naprawienia wyrządzonej szkody, na zasadach ogólnych, wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści, na zasadach ogólnych, zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego.

Zastosowanie przepisów dotyczących reklam wyrobów medycznych

Co istotne, art. 58 wskazuje, że ww. przepisy dot. reklamy wyrobów medycznych stosuje się również do:

„1) reklamy działalności gospodarczej lub zawodowej, w której wykorzystuje się wyrób do świadczenia usług – w zakresie, w jakim dotyczy ona usług świadczonych przy użyciu danego wyrobu, w tym usług wypożyczania, najmu lub użyczania wyrobów;

2) prezentowania wyrobów w czasie spotkań, których celem lub efektem jest zachęcanie do nabywania wyrobów, lub finansowania takich spotkań;

3) kierowania do publicznej wiadomości opinii przez użytkowników wyrobów, jeżeli otrzymują z tego tytułu korzyści;

4) odwiedzania osób wykonujących zawód medyczny w celu promocji wyrobów;

5) sponsorowania targów, wystaw, pokazów, prezentacji, konferencji, zjazdów i kongresów naukowych, w tym dla osób wykonujących zawód medyczny lub prowadzących obrót wyrobami;

6) prezentowania wyrobów w czasie wydarzeń, o których mowa w pkt 5;

7) przekazywania próbek w celu promocji wyrobów”.

Reklama w świetle prawa

Trzeba więc rozważyć, czy w Pana przypadku mamy w ogóle do czynienia z reklamą. Artykuł 59 wskazuje, co reklamą nie jest. Stanowi on: „Za reklamę wyrobu nie uważa się:

1) katalogów handlowych lub list cenowych, zawierających wyłącznie nazwę handlową, cenę wyrobu lub specyfikację techniczną;

2) informacji umieszczonych na opakowaniach oraz załączonych do opakowań wyrobów, wymaganych przepisami ustawy i rozporządzenia 2017/745 lub rozporządzenia 2017/746”.

A zatem wszystko, co nie plasuje się w pkt 1 i 2, będzie reklamą, jeśli dotyczy produktów i usług, o których mowa szeroko wyżej. Jeśli więc chce Pan zamieszczać linki do stron czy stron kierujących na dalsze podstrony to, co do zasady, winien mieć Pan zgodę tego podmiotu (jeśli nim nie jesteście w myśl tego, co wyżej w analizie), a po drugie Pana treści i treści, do których one odsyłają, musiałaby być wyłącznie katalogiem handlowym lub listą cenową zawierającą tylko nazwę usługi/wyrobu (handlową), cenę i ewentualnie specyfikację techniczną (np. skład dla wyrobu). W innym przypadku istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że jest to reklama.

Uważam, że jednak Pana obecna działalność reklamą jest i winien Pan spełniać ww. wymagania, chcąc legalnie prowadzić taką formę aktywności. Reklama to bowiem w świetle definicji typowo słownikowej wszelkie rozpowszechnianie informacji o towarach/usługach, ale również o ich zaletach, wartościach, właściwościach i możliwościach ich nabycia.