Przyznanie opieki prawnej nad dzieckiem siostry

Zgoda rodziców biologicznych na przysposobienie dziecka

Faktycznie sytuacja jest niezwykle skomplikowana. Podstawę prawną dla Pani pytania stanowią przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zwanego w dalszej części ustawą. Istotnym problemem jest kwestia uzyskania zgody na przysposobienie od biologicznych rodziców. Zgodnie bowiem z art. 119 § 1 „do przysposobienia jest potrzebna zgoda rodziców przysposabianego, chyba że zostali oni pozbawieni władzy rodzicielskiej lub są nieznani albo porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody”.

Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika, aby rodzice byli pozbawieni praw rodzicielskich. Zgoda rodziców na przysposobienie nie jest wymagana, gdy:

• zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej,
• są nieznani albo gdy porozumienie się z nimi napotyka trudne do przezwyciężenia przeszkody.

W razie wystąpienia którejkolwiek z tych przesłanek potrzeba zgody odpada. Nie jest też potrzebna zgoda ojca, jeżeli jego ojcostwo zostało ustalone przez sąd, ale władza rodzicielska nie została mu przyznana.

Jeżeli dziecko ma oboje rodziców, każde z nich musi wyrazić zgodę na przysposobienie. Nie wystarczy więc zgoda tylko jednego z nich w wypadku, gdy drugie zgody tej odmawia. Również bierne zachowanie się drugiego rodzica, które nie stawia się przed sądem i nie składa żadnego oświadczenia, uniemożliwia orzeczenie przysposobienia, skoro zgoda, o której mowa, w systemie Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi prawo osobiste rodziców, a jednocześnie niezbędną przesłankę przysposobienia. Rozbieżność zdań rodziców co do zgody na przysposobienie dziecka nie może być rozstrzygana przez sąd ani w trybie art. 97 § 2, ani art. 24.

Odmowa rodziców na przysposobienie ich dziecka

Proszę jednak pamiętać, iż odmowa zgody rodziców na przysposobienie ich dziecka, sprzeczna z dobrem dziecka i interesem społecznym, zwłaszcza podyktowana wyłącznie egoistycznymi pobudkami, nieliczącymi się zupełnie z dobrem dziecka, uzasadnia pozbawienie władzy rodzicielskiej. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 15 września 1951 r. (sygn. akt C. 715/51, LexPolonica nr 367844, OSN 1953, nr II, poz. 37).

Oczywiście we wniosku powinna Pani wskazać, że rodzice wyrażają zgodę na przysposobienie. Jednakże sąd wezwie ich na rozprawę, gdzie będą musieli potwierdzić swoje stanowisko. Podobnie rzecz się ma z opisem stanu faktycznego. Jak najbardziej powinna Pani wykazać i przedstawić stan i kondycję psychiczną dziecka. Jednakże sąd z urzędu może skierować dziecko na badania w rodzinnym ośrodku diagnostycznym.

Kwalifikacje osoby przysposabiającej dziecko

Przepisy o przysposobienie uległy diametralnej zmianie. Art. 114¹ § 1 ustawy wskazuje na kwalifikacje osoby przysposabiającej. Przysposobić może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych, jeżeli jej kwalifikacje osobiste uzasadniają przekonanie, że będzie należycie wywiązywała się z obowiązków przysposabiającego.

Zgodnie z § 2 „między przysposabiającym a przysposobionym powinna istnieć odpowiednia różnica wieku”.

Brzmienie § 1 przepisu zostało nadane ustawą z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, poz. 887). Przepis ten, tak jak dotychczas, ustanawia przesłanki odnoszące się do osoby przysposabiającego, poszerzając je o dodatkowe wymagania. Tak więc od 1 stycznia 2012 r. przesłankami tymi są:

1. pełna zdolność do czynności prawnych,
2. posiadanie odpowiednich kwalifikacji,
3. posiadanie opinii kwalifikacyjnej oraz świadectwa ukończenia szkolenia organizowanego przez ośrodek adopcyjny,
4. odpowiednia różnica wieku między przysposabiającym a przysposobionym.

Obowiązek, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy kandydatów do przysposobienia spokrewnionych albo spowinowaconych z dzieckiem lub sprawujących nad nim rodzinną pieczę zastępczą. W Pani wypadku więc posiadanie opinii nie jest konieczne.