Przywłaszczenie przez klienta wypożyczonego sprzętu

Przywłaszczenie rzeczy powierzonej

Na wstępie pozwolę sobie zarysować tło prawne poruszanego zagadnienia. Opisana przez Pana sytuacja jest kwalifikowanym (określając to potocznym językiem: bardziej zaawansowanym i surowiej ocenianym) rodzajem przywłaszczenia: sprzeniewierzeniem. Polega ono na przywłaszczeniu rzeczy powierzonej sprawcy (np. oddanej na przechowanie, w zastaw, użyczonej, oddanej w komis). Powierzenie jest w swej istocie przekazaniem rzeczy z zastrzeżeniem jej zwrotu, toteż przywłaszczenie takiej rzeczy zasługuje na surowszą ocenę jako nadużycie zaufania. Sytuację taką reguluje paragraf drugi poniższego przepisu Kodeksu karnego:

„Art. 284. § 1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

§ 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§ 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

§ 4. Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego”.

W kontekście opisanego przez Pana stanu faktycznego istotny jest też wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 21 maja 1992 r. (sygn. akt II AKr 129/92), zgodnie z którym „dla przypisania sprawcy przestępstwa określonego w art. 204 § 2 k.k. obojętne jest, kto w następstwie przywłaszczenia mienia korzysta z niego. Cel, w jakim mienie zostało powierzone, jest dla istoty przestępstwa określonego w art. 204 k.k. obojętny”.

Korzystanie ze sprzętu przez osobę inną niż wynajmujący

Zgodnie z powyższym fakt korzystania ze sprzętu przez osobę inną niż wynajmujący/zawłaszczający nie może mieć wpływu na istotę sprawy oraz obowiązek zwrócenia rzeczy spoczywający na tym, który rzecz wynajął.

Z Pana pytania nie wynika to, w jaki sposób sąd odniósł się do linii obrony zawłaszczającego, niemniej w mojej opinii jest ona całkowicie nieuzasadniona. Nie ma bowiem podstaw do tego, aby zwrot przedmiotu najmu uzależnić od faktu wystawienia faktury. Jest to dokument rachunkowy, jako taki niebędący przedmiotem umowy ani warunkiem jej skuteczności (o ile wyraźnie nie zaznaczono tego w umowie wynajmu/użyczenia – nie mam do niej wglądu, więc pozostawiam to Pana ocenie). Z samego prawa taka możliwość nie wynika. Jeśli w umowie zastrzeżono określony termin zwrotu przedmiotu wynajmu, powinien być on wiążący dla stron niezależnie od wystawionych bądź nie faktur. Proszę zatem przede wszystkim pod tym kątem zrewidować wzorce zawieranych umów lub regulaminu Pańskiego zakładu. Niezależnie od tego przepisy prawa jak najbardziej są po Pana stronie i przytoczona linia obrony wynajmującego wydaje się absolutnie nieuzasadniona.

(W niniejszej odpowiedzi oczywiście przyjęłam założenie, iż przed postępowaniem sądowym wynajmujący był bezskutecznie wzywany do zwrotu sprzętu – brak zamiaru zwrócenia przedmiotu, tj. chęć zatrzymania bezprawnego władztwa nad rzeczą, jest bowiem istotną przesłanką uznania czynu za przywłaszczenie czy jak w tym wypadku: sprzeniewierzenie).