Przerwa w wykonywaniu kary ze względu na depresję

Wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej

W przypadku Pańskiej matki, w związku ze zdiagnozowaną u niej chorobą psychiczną, istnieje spora szansa na orzeczenie wobec niej przerwy w wykonywaniu kary pozbawienia wolności.

Zgodnie bowiem z przepisem art. 150 Kodeksu karnego wykonawczego:

„§ 1. Wykonanie kary pozbawienia wolności w wypadku choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby uniemożliwiającej wykonywanie tej kary sąd odracza do czasu ustania przeszkody.

§ 2. Za ciężką chorobę uznaje się taki stan skazanego, w którym umieszczenie go w zakładzie karnym może zagrażać życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo”.

Z kolei zaś przepis art. 153 K.k.w. stanowi, że:

„§ 1. Sąd penitencjarny udziela przerwy w wykonaniu kary w wypadku określonym w art. 150 § 1 do czasu ustania przeszkody.

§ 2. Sąd penitencjarny może udzielić przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności, jeżeli przemawiają za tym ważne względy rodzinne lub osobiste. Przepisy art. 151 § 3-5 stosuje się odpowiednio.

§ 2a. Wniosek o udzielenie przerwy w wykonaniu kary pozbawienia wolności może złożyć również dyrektor zakładu karnego.

§ 3. Nie można udzielić przerwy przed upływem roku od dnia ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu po niej do zakładu karnego, chyba że zachodzi wypadek choroby psychicznej lub innej ciężkiej choroby skazanego albo inny wypadek losowy.

§ 5. Sądem penitencjarnym właściwym miejscowo do udzielenia dalszych przerw jest sąd, który udzielił pierwszej przerwy. Jest on również właściwy do orzeczenia przerwy, o której mowa w § 3, jeżeli skazany nadal przebywa na wolności”.

Stwierdzenie u skazanego choroby psychicznej

Jak ponadto podnosi się w literaturze przedmiotu (tak m.in. S. Lelental, Kodeks karny wykonawczy. Komentarz. Wyd. 4, Warszawa 2012), stwierdzenie u skazanego choroby psychicznej, jako podstawy obligatoryjnego odroczenia wykonywania kary pozbawienia wolności, nie wymaga dodatkowych ustaleń, że pobyt skazanego w zakładzie karnym zagrażałby jego życiu lub mógł spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo. Odroczenie wykonania tej kary z powodu choroby psychicznej „podyktowane jest faktem, że stan ten pozbawia możliwości rozumienia istoty kary oraz wyłącza poprawcze i wychowawcze oddziaływanie kary”.

Wskazując dalej za ww. autorami, należy podzielić pogląd, że choroba psychiczna skazanego jako przeszkoda wykonania kary pozbawienia wolności trwa tak długo, jak utrzymuje się stan chorobliwy, uniemożliwiający praktycznie resocjalizacyjne oddziaływanie kary pozbawienia wolności na skazanego. Nie jest więc konieczne całkowite wyzdrowienie skazanego – zależy to od rodzaju i stopnia schorzenia, a także od struktury osobowości skazanego (tak również M. Cieślak, [w:] M. Cieślak, K. Spett, A. Szymusik, W. Wolter, Psychiatria w procesie karnym, Warszawa 1991, s. 103).

Czy skazany u której zdiagnozowano chorobę psychiczną może uzyskać przerwę w wykonywaniu kary pozbawienia wolności?

Wobec powyższego, jak wynika z ww. przepisów oraz poglądów doktryny, w sytuacji gdy Pańska matka posiada zdiagnozowaną depresję, powinna uzyskać przerwę w wykonywaniu kary pozbawienia wolności na czas trwania tej choroby.

Należy jednakże zaznaczyć równocześnie, że niestety z uwagi na wymiar orzeczonej wobec Pańskiej matki kary pozbawienia wolności, nie ma ona możliwości uzyskania warunkowego zwolnienia jej wykonania.

Zgodnie bowiem z treścią art. 155 K.k.:

„§ 1. Jeżeli przerwa w wykonaniu kary pozbawienia wolności trwała co najmniej rok, a skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary – sąd penitencjarny może warunkowo zwolnić skazanego z odbycia reszty kary na zasadach określonych w art. 77 Kodeksu karnego, przy czym zwolnienie może nastąpić w każdym czasie, bez ograniczeń wynikających z art. 78 i 79 Kodeksu karnego.

§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli kara lub suma kar pozbawienia wolności przekracza 3 lata”.

Jeżeli chodzi o warunki formalne ww. wniosku, to zaznaczyć należy, iż poza koniecznością wskazania we wniosku sądu, do którego wniosek jest kierowany, oznaczenia osoby skazanego, żądania wniosku, jego uzasadnienia oraz podpisu wnioskodawcy, wniosek taki podlega również opłacie, która zgodnie z przepisem art. 15 ust. 1 pkt 2) ustawy o opłatach w sprawach karnych z dnia 23 czerwca 1973 r. (Dz. U. Nr 27, poz. 152 z późn. zm.), wynosi 60 zł.

Możliwość osadzenia skazanego w zakładzie karnym typu otwartego

Odnośnie zaś samego wykonywania kary, to Pańska matka jako osoba odbywająca karę pozbawienia wolności po raz pierwszy ma możliwość osadzenia w zakładzie karnym typu otwartego, jednakże nie oznacza to, że pozostanie ona na wolności, a jedynie że przebywając w zakładzie karnym, będzie posiadała więcej osobistej swobody.

Stosownie bowiem do brzmienia art. 92 K.k.w., w zakładzie karnym typu otwartego:

„1) cele mieszkalne skazanych pozostają otwarte przez całą dobę,

2) skazanych zatrudnia się przede wszystkim poza terenem zakładu karnego, bez konwojenta, na pojedynczych stanowiskach pracy,

3) skazanym można zezwalać na uczestniczenie w nauczaniu, szkoleniu oraz zajęciach terapeutycznych organizowanych poza terenem zakładu karnego,

4) skazani mogą brać udział w organizowanych przez administrację, poza terenem zakładu karnego, grupowych zajęciach kulturalno-oświatowych lub sportowych,

5) skazanym można zezwalać na udział w zajęciach i imprezach kulturalno-oświatowych lub sportowych organizowanych poza terenem zakładu karnego,

6) skazani mogą poruszać się po terenie zakładu karnego w czasie i miejscach ustalonych w porządku wewnętrznym,

7) skazani mogą korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia,

8) skazani mogą otrzymywać z depozytu zakładu karnego pieniądze pozostające do ich dyspozycji,

9) skazanym można udzielać przepustek z zakładu karnego, nie częściej niż raz w miesiącu, łącznie na okres nie przekraczający 28 dni w roku,

10) skazany może korzystać z nieograniczonej liczby widzeń,

11) widzenia skazanych mogą podlegać nadzorowi administracji zakładu karnego. Rozmowy skazanych w trakcie widzeń nie podlegają kontroli administracji zakładu karnego,

12) skazanym, w miarę możliwości, stwarza się warunki do przygotowywania dodatkowych posiłków we własnym zakresie,

13) korespondencja skazanych nie podlega cenzurze administracji zakładu karnego,

14) rozmowy telefoniczne skazanych nie podlegają kontroli administracji zakładu karnego”.

W chwili obecnej, w związku z informacją o planowanym posiedzeniu w sprawie udzielenia Pańskiej matce przerwy w wykonywaniu kary, poczekać należy na wyniki tego posiedzenia, a w razie wydania przez sąd niekorzystnej decyzji postanowienie w tym przedmiocie – zgodnie z art. 153a § 2 K.k.w. – będzie można zaskarżyć w drodze zażalenia.