Przepisy skarbowe odnośnie wydawania zaświadczeń EU-EWR

W pierwszej kolejności wskazać należy, że w ciągu ostatniego roku nie uległy zmianie przepisy dotyczące wydawania zaświadczeń.

Całość regulacji na ten temat została zawarta w Ordynacji podatkowej. Zgodnie z art. 306a „organ podatkowy wydaje zaświadczenia na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Zaświadczenie wydaje się, jeżeli:

1) urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego wymaga przepis prawa;

2) osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

Zaświadczenie potwierdza stan faktyczny lub prawny istniejący w dniu jego wydania. Zaświadczenie wydaje się w granicach żądania wnioskodawcy. Zaświadczenie powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia”.

W myśl natomiast art. 306i „organ podatkowy na wniosek podatnika wydaje zaświadczenie o wysokości jego dochodu lub obrotu. W zaświadczeniach dotyczących wysokości dochodu lub obrotu stwierdza się wyłącznie, czy wnioskodawca jest lub nie jest podatnikiem podatku dochodowego (we wszystkich formach opodatkowania); w przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych – z określeniem wysokości dochodu przyjętego do podstawy opodatkowania.”

Ważny w Pana zakresie jest również art. 306b: organ podatkowy jest obowiązany wydać zaświadczenie, jeżeli chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów lub z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu (czyli na podstawie składanych przez Pana zeznań PIT-36). Organ podatkowy, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w niezbędnym zakresie postępowanie wyjaśniające.

W świetle powyższego przepisu organ ma prawo przed wydaniem zaświadczenia przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. Z pewnością w oparciu o ten przepis organ podatkowy zwrócił się do Pana o złożenie oświadczenia na temat miejsca zamieszkania.

W tym miejscu wskazać należy, że zeznanie PIT-36 mają obowiązek składać polscy rezydenci podatkowi. W rezultacie skoro jest Pan niemieckim rezydentem podatkowym i nie osiąga żadnych dochodów na terytorium RP, to nie powinien Pan składać PIT-36. Z drugiej strony bez złożenia PIT-36 organ zapewne nie wyda zaświadczenia, ponieważ jest ono wydawane w oparciu o złożone dokumenty, czyli de facto o PIT-36.

Na formularzu PIT-36 podatnik wpisuje swoje miejsce zamieszkania. Jak rozumiem, w każdym dokumencie wpisywał Pan polski adres, a nie niemiecki. Generalnie sam fakt wpisania w PIT-36 polskiego adresu zamieszkania nie jest wiążący w zakresie rezydencji podatkowej, ponieważ tę ustala się w oparciu o stan faktyczny, a nie złożone dokumenty, w rezultacie nawet pomimo wpisywania polskiego adresu zamieszkania nadal jest Pan niemieckim rezydentem podatkowy (ponieważ to tam na stałe Pan mieszka).

Nawet jeżeli organ podatkowy chciałby uznać, że przez te 10 lat był Pan rezydentem Polski, to i tak podatku nie może nałożyć, ponieważ na terytorium RP nie osiągał Pan żadnego dochodu, natomiast niemiecki dochód jest w Polsce zwolniony od podatku na mocy art. 24 ust. 2 polsko-niemieckiej umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.

Organ może natomiast wyciągnąć z tego tytułu konsekwencje karnoskarbowe. Zgodnie bowiem z treścią art. 81 § 1 Kodeksu karnego skarbowego „podatnik lub płatnik, który wbrew obowiązkowi:

1) nie dokonuje w terminie zgłoszenia identyfikacyjnego albo aktualizacji objętych nim danych albo też podaje w nim dane niezgodne ze stanem rzeczywistym lub niepełne,

2) dokonuje zgłoszenia więcej niż jeden raz,

3) nie podaje numeru identyfikacji podatkowej lub podaje numer nieprawdziwy,

– podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe”.

Moim zdaniem społeczna szkodliwość czynu jest w takim przypadku znikoma ponieważ nie dochodzi do uszczuplenia czy narażenia na uszczuplenie zobowiązania podatkowego. Jest to jednak kwestia ocenna organu podatkowego.

Pojawia się pytanie, czy gdyby Pan nie składał PIT-36. to czy organ wydałby zaświadczenie EU-EWR. Z drugiej strony nie jest wykluczone, że organ podatkowy nie chciałby przyjąć zeznania PIT-36 z niemieckim adresem zamieszkania. Jednym słowem błędne koło.

Podsumowując powyższe, na gruncie prawa podatkowego jest Pan rezydentem niemieckim. Faktu tego nie zmienia okoliczność, że składał Pan w Polsce zeznania PIT-36. Jeżeli przez 10 lat nie osiągał Pan dochodu w Polsce. to fiskus nie może nałożyć podatku na dochód wypracowany w Niemczech.

Z pewnością prowadzone przez US postępowania ma na celu wyjaśnienie gdzie tak właściwie znajduje się Pana rezydencja podatkowa. Możliwe, że fiskus wziął pod uwagę, że przez ostatnie 10 lat składał Pan zeznania PIT-36 z zerowym dochodem w Polsce i na tej podstawie powziął wątpliwość. czy nadal jest Pan polskim rezydentem podatkowym. Zakładam bowiem, że po przeprowadzce do Niemiec nie złożyć Pan zgłoszenia aktualizującego adres zamieszkania ZAP-3.

Ewentualnie może Pan ponosić konsekwencje na gruncie prawa karnego skarbowego za niedokonanie aktualizacji adresu zamieszkania.

Pojawia się też pytanie, po co niemiecki urząd skarbowy żąda od Pana zaświadczenia z Polski o uzyskanych dochodach, skoro jest Pan niemieckim rezydentem podatkowym. Trzeba bowiem mieć na uwadze, że kwestia obywatelstwa nie ma znaczenia na gruncie prawa podatkowego. Skoro zatem jest Pan niemieckim rezydentem podatkowym i osiąga dochód wyłącznie na terenie Niemiec, to w jakim celu niemiecki fiskus potrzebuje zaświadczenie o braku zarobków w Polsce? Chyba że w grę wchodzą jakieś regulacje dotyczące np. świadczeń socjalnych.