Przepisanie gospodarstwa rolnego na niepełnoletnie dziecko

Darowizna gospodarstwa na rzecz małoletniego dziecka

Może Pan jak najbardziej przenieść w drodze darowizny prawo własności gospodarstwa rolnego na rzecz niepełnoletniego dziecka.

Darowizna wymaga formy aktu notarialnego, a przed notariuszem reprezentować dziecko będzie jego przedstawiciel ustawowy (rodzic).

Darowizna taka nie podlega jakimkolwiek ograniczeniom wynikającym z uprawnień Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa.

Co do zasady dziecko niepełnoletnie nie może zarządzać swoim majątkiem. W jego imieniu majątkiem zarządzają rodzice. Wynika to z art. 101 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: „rodzice obowiązani są sprawować z należytą starannością zarząd majątkiem dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską”.

Zarząd majątkiem dziecka

Zarząd majątkiem dziecka obejmuje zarówno czynności faktyczne, jak i czynności prawne i czynności w postępowaniu sądowym lub przed innym organem państwowym czy też samorządowym.

Zarząd majtkiem jest ograniczony do tzw. czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu.

Gdyby więc zarządca majątkiem dziecka chciał na przykład sprzedać nieruchomości będącą częścią gospodarstwa, musi uzyskać zgodę sądu opiekuńczego.

Zgodnie z 101 § 3 „rodzice nie mogą bez zezwolenia sądu opiekuńczego dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani wyrażać zgody na dokonywanie takich czynności przez dziecko”.

Zarządzanie gospodarstwem rolnym należącym do małoletniego dziecka

Oczywiście jako zarządca gospodarstwem swojego dziecka może udzielić Pan pełnomocnictwa do czynności związanych z zarządem innej osobie. Pełnomocnictwo to również będzie ograniczone do czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu.

Z interpretacji art. 102 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika wyjątek od generalnej zasady reprezentacji dziecka przez rodzica.

Art. 102 mówi, że darczyńca może zastrzec w umowie darowizny, iż rzeczy podarowane dziecku nie będą zarządzane przez rodzica dziecka i sam może wskazać zarządcę podarowanych rzeczy. Zarządca taki pozostanie również ograniczony w zarządzie i będzie potrzebował zgody sądu do czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu.

Zabezpieczenie kredytu hipoteką na nieruchomościach gospodarstwa rolnego czy też zastawem na ruchomościach przekracza zakres zwykłego zarządu i wymaga zgody sądu.

Wyjątek może stanowić sytuacja, w której chodzi o jakiś niewielki kredyt powszechnie stosowany w prawidłowej gospodarce rolnej, np. kredyt obrotowy na zakup nawozów, i jako zabezpieczenie bank przyjąłby zastaw na maszynie rolniczej –  myślę, że wówczas zgoda sądu nie byłaby wymagana. Jeśli jednak chodzi o jakiś poważny kredyt, np. inwestycyjny, wymagający zabezpieczenia, które się wiąże z poważnym obciążeniem gospodarstwa obdarowanego dziecka, zgoda sądu byłaby wymagana.

Ze względu na wymaganą zgodę sądu zapis w akcie notarialnym, o którym Pan mówi, byłby potraktowany jako obejście przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nakazujących uzyskanie zgody sądu, a przez to byłby nieważny.