Przeniesienie prawa własności samochodu na jednego ze wspólników

Przekazanie majątku w postaci samochodu na cele osobiste podatnika

Samochód byłby nabyty przez spółkę w tym roku (2015). Jest to samochód osobowy. Cena zakupu, jak mniemam, nie przekroczy kwoty 15 000 zł.

Posiadany przez półkę jawną majątek jest majątkiem odrębnym od osobistych majątków jej wspólników. Oznacza to, że spółka jawna nie może w czasie prowadzenia działalności, ot tak sobie przekazać składnika swego majątku w postaci samochodu osobowego do majątku osobistego wspólnika. Wymaga to odpowiedniej formy oraz wywołuje skutki podatkowe (VAT, dochodowy).

Samochód będący własnością spółki może być:

1. sprzedany wspólnikowi,
2. darowany wspólnikowi lub
3. wycofany z działalności i przekazany wspólnikowi.

Ustawa o VAT:

„Art. 7. 2. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.

„Art.29a. 1. Podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

2. W przypadku dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2, podstawą opodatkowania jest cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia - koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

Art. 43. 1. Zwalnia się od podatku:

1) (uchylony);

2) dostawę towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Art. 90b. 1.W przypadku gdy w ciągu 60 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania pojazd samochodowy:

1) o którym mowa w art. 86a ust. 3 pkt 1 lit. a, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie do celów działalności gospodarczej i do celów innych niż działalność gospodarcza, podatnik jest obowiązany do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu;

2) w odniesieniu do którego kwotę podatku naliczonego stanowiła kwota, o której mowa w art. 86a ust. 1, nastąpi zmiana jego wykorzystywania na wykorzystywanie wyłącznie do działalności gospodarczej, podatnik jest uprawniony do dokonania korekty kwoty podatku naliczonego odliczonej przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tego pojazdu. (…)

6. W przypadku pojazdów samochodowych o wartości początkowej nieprzekraczającej 15.000 zł korekty, o której mowa w ust. 1, dokonuje się, jeżeli zmiana ich wykorzystywania nastąpiła w okresie 12 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym odpowiednio nabyto, dokonano importu lub oddano do używania ten pojazd samochodowy. Przepisy ust. 2–5 stosuje się odpowiednio”.

Zakup samochodu przez spółkę

Po zakupie spółka może zakwalifikować ten samochód osobowy jako:

• wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej – co po zgłoszeniu na formularzu VAT-26 i przy prowadzeniu ewidencji przebiegu pojazdu umożliwia odliczenie 100% VAT, lub
• wykorzystywany do celów mieszanych, czyli nie tylko do działalności gospodarczej – co umożliwia odliczenie 50% VAT.

Przy wykupie samochodu osobowego po leasingu w 2015 spółka jako podatnik będzie miała prawo do odliczenia z tej faktury 50% lub 100% kwoty podatku VAT (pkt 1 i 2 powyżej). Raczej 50%, skoro działalność jest zawieszona, a więc nie jest prowadzona.

Stawka VAT dla sprzedaży tego pojazdu to 23%. Nie zachodzi tutaj przypadek, gdy spółka jako podatnik, korzystałaby z pojazdu wyłącznie do celów zwolnionych z VAT i nie posiadała by prawa do odliczenia VAT od nabycia – co skutkowałoby brakiem podatku VAT przy sprzedaży samochodu.

Darowizna samochodu dla wspólnika

Jeśli przy zakupie (z leasingu) samochód osobowy uznawany byłby za towar handlowy – spółce nie przysługuje zwolnienie z podatku podczas sprzedaży pojazdu. Darowizna samochodu dla wspólnika to nic innego jak przekazanie nieodpłatnie przez podatnika (spółkę) towarów należących do jego przedsiębiorstwa. Spółce przysługiwałoby odliczenie VAT od zakupu (prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia).

Taka darowizna podlegałaby podatkowi VAT. Niezależnie od VAT – wspólnik jaki otrzymałby samochód w darowiźnie musiałby zgłosić to opodatkowania podatkiem od darowizn. Podstawą opodatkowania byłaby cena nabycia towar u(samochodu) lub towaru podobnego, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów.

Formalnie można byłoby ustalić wartość darowizny w wysokości ceny zakupu z leasingu. Ale w przypadku przekazań nieodpłatnych – ugruntowana jest zasada, że podstawa opodatkowania to cena rynkowa na dzień przekazania, a nie cena historyczna (zakupu z leasingu).

Nadto fiskusowi łatwo wykazać, że cena nabycia podobnego samochodu jest znacznie wyższa i taka wartość przyjmuje jako podstawę opodatkowania. W efekcie podatnik przy wskazaniu wartości historycznej narażony byłby na zarzut zaniżenia podatku VAT dla fiskusa.

W przypadku sprzedaży podstawa opodatkowania zawsze jest cena rynkowa – taka powinna być wpisana do faktury. Nie jest wskazane wprowadzanie samochodu do środków trwałych. Potem konieczne byłoby jego wykreślanie z ewidencji.

Wycofanie samochodu ze spółki i przekazanie go na cele prywatne

Wycofanie składnika majątku (samochód osobowy) ze spółki i przekazanie go na cele prywatne jednego ze wspólników należy opodatkować na zasadach analogicznych jak sprzedaż. Warunkiem tego jest jednak, by przy nabyciu tego samochodu podatnikowi – spółce, przysługiwało prawo do odliczenia VAT naliczonego, w całości lub w części.( a tak właśnie będzie).

Będzie więc VAT. Nie ma podatku dochodowego – za wyjątkiem dokonania przez wspólnika, który go otrzymał sprzedaży samochodu przed upływem 6 lat, licząc od miesiąca następującego po wycofaniu.

Informacja zawarta w pytaniu (czy też np. poczekać do wykreślenia działalności z KRS) wskazuje, że zamiarem wspólników jest likwidacja spółki i jej wykreślenie z KRS.

Otrzymanie w wyniku zakończenia działalności spółki jawnej (osobowej) poprzez jej rozwiązanie - składników majątku nie powoduje powstania w chwili przekazania wspólnikowi jej majątku, po stronie tego wspólnika przychodu podatkowego do opodatkowania. Zyski osiągane przez tę spółkę w czasie jej trwania są na bieżąco uwzględniane u wspólników, jako przychody i koszty z udziału w niej. Neutralność środków pieniężnych wypłacanych wspólnikom z tytułu likwidacji spółki osobowej – jako uzyskanych przez spółkę w okresie jej funkcjonowania – wynika z faktu wcześniejszego uwzględnienia wartości tych środków pieniężnych dla potrzeb rozliczeń podatkowych jej wspólników będących podatnikami podatków dochodowych.

Według ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Art. 14. 2.Przychodem z działalności gospodarczej są również:

17) przychody z odpłatnego zbycia składników majątku:

a) pozostałych na dzień likwidacji działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, prowadzonych samodzielnie,

b) otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki.

3. Do przychodów, o których mowa w ust. 1 i 2( z działalności gospodarczej), nie zalicza się:

10) środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki; (…)

12) przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku:

a) pozostałych na dzień likwidacji prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej lub prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej,

b) otrzymanych w związku z likwidacją spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpieniem wspólnika z takiej spółki

– jeżeli od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła likwidacja: prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej, prowadzonych samodzielnie działów specjalnych produkcji rolnej, spółki niebędącej osobą prawną lub nastąpiło wystąpienie wspólnika z takiej spółki, do dnia ich odpłatnego zbycia upłynęło sześć lat i odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej”.

Gdyby wspólnik sprzedał samochód we wskazanym czasie – musiałby to opodatkować jak dochód z działalności gospodarczej.

Rozwiązanie spółki handlowej a VAT

Likwidacja a VAT

Generalnie w przypadku rozwiązania spółki handlowej niemającej osobowości prawnej, opodatkowaniu podatkiem podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów. Ma to zastosowanie do towarów, w stosunku do których przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. W tym przypadku, podatnicy są obowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień rozwiązania spółki. Podatnicy są obowiązani załączyć informację o dokonanym spisie z natury, o ustalonej na jego podstawie wartości i o kwocie podatku należnego, do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Obowiązek podatkowy powstaje w dniu rozwiązania spółki.

Rozwiązanie powyższe powoduje, że powstaje podatek VAT do zapłaty od dokonanego remanentu. Podatku tego nie odliczy się. Spółka wykazuje go w ostatniej składanej deklaracji oraz gdy wyjdzie podatek należny – wpłaca go do US.

Z tych względów lepszym rozwiązaniem wydaje się sprzedaż samochodu innym przedsiębiorcom będącym czynnymi podatnikami VAT zwłaszcza wspólnikom prowadzącym działalność w innej formie (powstałoby prawo do odliczenia VTA w innej firmie). Sprzedaż taka bowiem wymaga wystawienia faktur, które będą podstawą do odliczenia zawartego w nich podatku naliczonego przez nabywców( a tutaj można się rożnie umówić).

Konieczne będzie jednak ustalenie między wspólnikami efektu końcowego oraz sporządzenie wyliczeń matematycznych dla poszczególnych wariantów:

• Sprzedaż: podatek VAT, podatek dochodowy.
• Wycofanie i przekazanie: podatek VAT, brak podatku dochodowego – za wyjątkiem dokonania przez wspólnika, który go otrzymał, sprzedaży samochodu przed upływem 6 lat, licząc od miesiąca następującego po wycofaniu.
• Darowizna: podatek VAT, podatek od darowizny dla wspólnika.
• Likwidacja: podatek VAT, brak podatku dochodowego – za wyjątkiem dokonania przez wspólnika, który go otrzymał, sprzedaży samochodu przed upływem 6 lat, licząc od miesiąca następującego po wycofaniu.

Wykreślenie spółki jawnej z KRS po zakończeniu działalności

Spółka jawna może być wykreślona z KRS po zakończeniu działalności.

Rozwiązanie spółki powodują:

• przyczyny przewidziane w umowie spółki;
• jednomyślna uchwała wszystkich wspólników;
• ogłoszenie upadłości spółki;
• śmierć wspólnika lub ogłoszenie jego upadłości;
• wypowiedzenie umowy spółki przez wspólnika lub wierzyciela wspólnika;
• prawomocne orzeczenie sądu.

W powyższych przypadkach należy przeprowadzić likwidację spółki, chyba że wspólnicy uzgodnili inny sposób zakończenia działalności spółki. Formalnie więc konieczne byłyby:

• jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o rozwiązaniu spółki, a następnie
• wybór likwidatora,
• przeprowadzenie likwidacji(zakończyć bieżące interesy spółki, ściągnąć wierzytelności, wypełnić zobowiązania i upłynnić majątek spółki. Nowe interesy mogą być podejmowane tylko w przypadku, gdy jest to niezbędne do ukończenia spraw w toku),
• przygotowanie niezbędnych dokumentów,
• zgłoszenie zakończenia likwidacji do KRS z wnioskiem o wykreślenie spółki.

Ewentualnie – przeprowadzenie postępowania likwidacyjnego spółki nie jest konieczne, jeżeli wspólnicy uzgodnią sposób, w jaki spółka zakończy swój byt. Sposób ten musi być dokładnie określony. Nie wystarcza samo stwierdzenie, iż spółka zostanie rozwiązana w sposób inny, niż przez likwidację. Musi to być więc:

• jednomyślna uchwała wszystkich wspólników o rozwiązaniu spółki,
• jednoczesne uzgodnienie innego sposobu zakończenia działalności,
• zaspokojenie wierzycieli,
• rozliczenie spółki,
• przygotowanie niezbędnych dokumentów,
• zgłoszenie wniosku o wykreślenie do KRS.