Przekształcenie działki leśnej w rolną, czy to możliwe i jak się do tego przygotować?

Przekształcenie lasu w działkę rolną

Na wstępie wskazuję, że teoretycznie zmiana klasyfikacji w przypadku użytku Ls jest możliwa, ale z praktyki wiem, że przekształcenie lasu w inny użytek jest procedurą czasochłonną i kosztowną, a nie zawsze kończącą się sukcesem.

Wyjaśniam również, że zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o lasach „zmiana lasu na użytek rolny jest dopuszczalna w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów”. Natomiast wykazanie szczególnie uzasadnionej potrzeby spoczywa na właścicielu nieruchomości, na której znajduje się las.

W orzecznictwie podkreśla się, że „Skoro ustawodawca zezwala na zmianę przeznaczenia lasu jedynie w przypadkach szczególnie uzasadnionych potrzeb właścicieli lasów, to obowiązek wykazania, że w danej sprawie tego rodzaju szczególnie uzasadniona potrzeba wystąpiła, ciąży na właścicielu lasu, który powinien przedstawić wyczerpującą argumentację przemawiającą za niezbędnością tego przeznaczenia. Przy czym, o ile na właścicielu lasu spoczywa ciężar wykazania okoliczności, z których chce wywodzić skutki prawne, a więc szczególnie uzasadnioną potrzebę zmiany lasu na użytek rolny, to na organie prowadzącym postępowanie spoczywa powinność dokładnego zbadania tej przesłanki w jednostkowej sytuacji strony wnioskującej i dokonania oceny wskazanych przez stronę okoliczności” (wyrok WSA w Białymstoku z 26 stycznia 2023 r., sygn. akt II SA/Bk 825/22).

Natomiast „Pod sformułowaniem szczególnie uzasadnione potrzeby właściciela lasu należy rozumieć sytuację wyjątkową, będącą dla właściciela czymś absolutnie niezbędnym w danej sytuacji i jednocześnie uzasadnioną nie tylko z jego subiektywnego punktu widzenia, ale przede wszystkim przy zastosowaniu obiektywnych kryteriów oceny. Tym samym powody wystąpienia z wnioskiem powinny wykraczać poza subiektywny interes strony, nawet jeżeli jest on uzasadniony” (wyrok WSA w Białymstoku z 15 grudnia 2022 r., sygn. akt II SA/Bk 780/22). Nadto „Przepis art. 13 ust. 2 ustawy z 1991 r. o lasach jest restrykcyjny, ale dopuszcza możliwość przekształcenia lasu w użytek rolny w szczególnych przypadkach. Każdy stan faktyczny jest inny i nie wystarczy powołać się na szereg orzeczeń sądowych, przyjmując arbitralnie, że przedstawione we wniosku okoliczności nie mają charakteru »szczególnie uzasadnionych«, skoro zgromadzony materiał dowodowy temu przeczy” (wyrok WSA w Białymstoku z 17 lutego 2022 r., sygn. akt II SA/Bk 866/21).

Zaznaczam również, że „Nawet czasowy brak roślinności leśnej nie jest podstawą do przeklasyfikowania gruntu leśnego na nieleśny” (wyrok NSA z 1 marca 2022 r., sygn. akt I OSK 984/21).

Nadto „Nie można a limine przyjąć, że każdy las przedstawia tę samą wartość publiczną. By adekwatnie poczynić ustalenia w tym zakresie, należy wziąć pod uwagę takie okoliczności jak: wielkość lasu, jego wiek, utrzymanie (stan/kondycja) oraz rodzaj (powszechność/rzadkość) drzewostanu, położenie w zwartym kompleksie leśnym, odległość od działek rolnych, sąsiedztwo infrastruktury przemysłowej, drogowej (każdej nie-leśnej), wykorzystanie lub możliwość wykorzystania do produkcji i gospodarki leśnej itp.” (wyrok WSA w Rzeszowie z 1 marca 2023 r., sygn. akt II SA/Rz 1625/21).

Jak widać, zmiana przeznaczenia klasyfikacji gruntu z leśnego na inny jest bardzo wymagająca i należy dobrze uargumentować oraz udowodnić potrzebę zmiany gruntu.

Jak Pani widzi, w teorii generalnie zmiana klasyfikacji z lasu na grunt nieleśny jest możliwa, ale z praktyki wiem, że przekształcenie lasu w inny użytek jest procedurą czasochłonną i kosztowną. Jak widać, trzeba spełnić wiele wymogów, uzyskać szereg zgód i oczywiście ponieść w tym zakresie znaczne nakłady finansowe. Nawet jeśli obecny użytek tylko z nazwy jest gruntem leśnym, nie decyduje to o tym, że nie trzeba spełnić pozostałych warunków.

Uzyskanie zgody na zmianę przeznaczenia gruntu leśnego

Z doświadczenia dodam, że organy bardzo rzadko dają zgodę na przekształcenie użytku leśnego w rolny, choć nie oznacza to, że w Pani przypadku również będzie odmowa. Można np. wykazać, że zmiana przeznaczenia jest niezbędna do prowadzenia dalszej działalności rolniczej itp., choć nie zawsze organy uznają takie argumenty za wystarczające.

Co więcej, w niektórych przypadkach wymagana jest decyzja środowiskowa dla przedsięwzięcia zmiany lasu, innego gruntu o zwartej powierzchni co najmniej 0,10 ha pokrytego roślinnością leśną – drzewami i krzewami oraz runem leśnym – lub nieużytku na użytek rolny albo wylesienia mającego na celu zmianę sposobu użytkowania terenu:

a) jeżeli dotyczy lasów łęgowych, olsów lub lasów na siedliskach bagiennych,

b) jeżeli dotyczy enklaw pośród użytków rolnych lub nieużytków,

c) na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–5, 8 i 9 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, lub w otulinach form ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1–3 tej ustawy,

d) w granicach administracyjnych miast,

e) o powierzchni nie mniejszej niż 1 ha, inne niż wymienione w lit. a–d.

Wobec powyższego należy:

1) wykazać szczególnie uzasadnioną potrzebę zmiany przeznaczenia lasu na grunt rolny – tu organ kieruje się uznaniem administracyjnym, a zatem ważne jest, aby jak najmocniej udowodnić, że taka zmiana jest uzasadniona. Niestety przepisy ani orzecznictwo nie wskazują, jakie przypadki uznać należy za szczególnie uzasadnione potrzeby. W mojej ocenie mogłaby to być niezbędność terenu do dalszego prowadzenia działalności rolniczej, chęć rozszerzenia działalności rolniczej o agroturystykę itp. Niemniej jednak, jak wskazywałam, nie zawsze takie argumenty są wystarczające;

2) w przypadku terenów opisanych powyżej (tj. lasów łęgowych, enklaw itd.) konieczność uzyskania decyzji środowiskowej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 28 września 1991 r. o lasach - Dz.U. 1991 nr 101 poz. 444
2. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 26 stycznia 2023 r., sygn. akt II SA/Bk 825/22
3. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 15 grudnia 2022 r., sygn. akt II SA/Bk 780/22
4. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 17 lutego 2022 r., sygn. akt II SA/Bk 866/21
5. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 1 marca 2023 r., sygn. akt II SA/Rz 1625/21