Przekazanie prawa własności mieszkania spółdzielczego własnościowego

Dziedziczenie ustawowe

Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego zostało uregulowane w ustawie z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (j.t. Dz. U. 2003 r. Nr 119, poz. 1116).

Jest to prawo dziedziczne, co oznacza, że przechodzi na spadkobierców. Spadkobiercy nabywają spadek z chwilą otwarcia spadku. Chwilą tą jest śmierć spadkodawcy, czyli w tym wypadku śmierć uprawnionego z tytułu tego prawa. Istotne jest ustalenie kręgu osób uprawnionych do dziedziczenia. Spadkobiercą będzie ten, kto został powołany do spadku. Powołanie do spadku następuje bądź w drodze testamentu, bądź w drodze ustawy.

Do dziedziczenia ustawowego dochodzi wyłącznie wtedy, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie testamentu, bądź gdy co prawda taki testament jest, jednakże żadna z wymienionych w nim osób nie chce, bądź też nie może zostać spadkobiercom.

W pierwszej kolejności do dziedziczenia są uprawnione osoby najbliższe spadkodawcy, czyli jego małżonek oraz dzieci. Dziedziczą w częściach równych, przy czym część przypadająca małżonkowi nie może być mniejsza niż 1/4 całości spadku (art. 931 § 1 K.c.).

Jeżeli Pana ojciec zmarł, nie pozostawiając testamentu, to miało miejsce dziedziczenie ustawowe.

W skład spadku po ojcu wszedł udział w majątku wspólnym małżeńskim, który zgodnie z domniemaniem zawartym w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wynosi 1/2.

Jeżeli spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego przeszło na kilku spadkobierców, powinni oni, w terminie jednego roku od dnia otwarcia spadku, wyznaczyć spośród siebie pełnomocnika w celu dokonywania czynności prawnych związanych z wykonywaniem tego prawa oraz dostarczyć do spółdzielni odpis postanowienia sądu stwierdzającego nabycie przez nich spadku po zmarłej osobie uprawnionej albo zarejestrowany akt poświadczenia dziedziczenia.

Dziedziczenie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu

Każdy ze spadkobierców, który nabył udział jest uprawniony do korzystania z całego mieszkania, jeżeli w nim nie mieszka, może żądać dopuszczenie go do współposiadania. Ponadto może żądać dokonania działu spadku obejmującego prawo do tego mieszkania.

Niezależnie od rodzaju dziedziczenia, najpierw trzeba będzie przeprowadzić postępowanie spadkowe w sądzie, uzyskując postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku oraz sporządzić sądowy bądź notarialny dział spadku.

Od niedawna, w przypadku zgodności pomiędzy spadkobiercami, możemy też wszystkie te czynności wykonać o wiele szybciej u notariusza, w drodze tzw. poświadczenia dziedziczenia.

Moim zdaniem, nie ma potrzeby dokonywania działu spadku po ojcu z jednoczesnym podziałem majątku wspólnego rodziców.

W chwili obecnej wystarczyłoby przeprowadzenie postępowania sądowego o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu, ewentualnie mogą Państwo udać się do notariusza w celu sporządzenia notarialnego aktu poświadczenia dziedziczenia.

Jeżeli nie przeprowadzicie Państwo działu spadku, w którego wyniku cały spadek po ojcu przypadnie Panu, to w przypadku śmierci mamy Pan stanie się właścicielem mieszkania (oczywiście jeżeli mama nie pozostawi testamentu).

Wówczas będzie Pan mógł w sądzie, bądź u notariusza uzyskać odpowiednio stwierdzenie nabycia spadku bądź poświadczenie dziedziczenia.

Jak przeprowadzić dział spadku po ojcu połączony z podziałem majątku wspólnego małżeńskiego rodziców

Jeżeli w chwili obecnej chcielibyście Państwo dokonać działu spadku po ojcu, to musiałby on być połączony z podziałem majątku wspólnego małżeńskiego rodziców. Jeżeli do sądu zostałby złożony zgodny projekt takiego podziału, to opłata od tego wniosku wynosiłaby 600 zł.

Natomiast jeżeli dział spadku po ojcu i podział majątku wspólnego małżeńskiego miałby być dokonany przed notariuszem, to opłata od takiej umowy będzie uzależniona od wartości dzielonego majątku.

Maksymalna stawka wynosi od wartości:

• do 3000 zł – 100 zł,
• powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3 000 zł,
• powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł,
• powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł,
• powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1 010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł,
• powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4 770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł,
• powyżej 2 000 000 zł – 6 770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.

Są to opłaty maksymalne, można negocjować z notariuszem obniżenie stawki. Do opłaty należy doliczyć 23% podatku VAT.

Przeprowadzenie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku

Obecnie, aby móc wykazać, że jesteście Państwo spadkobiercami, wystarczy przeprowadzić postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku lub uzyskać notarialne poświadczenie dziedziczenia po ojcu, z tym że wizyta u notariusza będzie kosztowała ok. 100 zł więcej niż przy wystąpieniu do sądu z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku po ojcu.

Opłata od wniosku do sądu wynosi 50 zł. Opłaty, jakie musielibyście Państwo ponieść u notariusza, to 50 zł + 22% VAT za sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego oraz 100 zł + 22% VAT za sporządzenie protokołu dziedziczenia.

Wniosek należy złożyć w sądzie rejonowym właściwym ze względu na miejsce ostatniego zamieszkania spadkodawcy. We wniosku należy wskazać uczestników postępowania – będą to spadkobiercy ustawowi. Należy też wskazać osobę zmarłego spadkodawcy oraz datę jego śmierci, a także miejsce jego ostatniego zamieszkania. Wskazać należy, że zmarły nie pozostawił testamentu.

Do wniosku należy dołączyć odpisy: aktu zgonu ojca, aktu małżeństwa matki, Pański akt urodzenia.

Po przeprowadzeniu postępowania sąd wyda orzeczenie, w którym stwierdzi, że spadek po Pan ojcu nabyli na podstawie ustawy jego żona i Pan, każdy po 1/2 udziału.

Po przeprowadzeniu postępowania spadkowego, proszę pamiętać o zgłoszeniu nabycia spadku w urzędzie skarbowym w ciągu 6 miesięcy od daty uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub od daty poświadczenia dziedziczenia. Jest to konieczne, abyście Państwo skorzystali ze zwolnienia podatkowego w podatku od spadków i darowizn.

Jeżeli już teraz jesteście Państwo zdecydowani na to, aby uregulować sprawę własności, to należałoby dokonać działu spadku. Może dla jasności podam warianty.

Stwierdzenie nabycia spadku i zgodny podział majątku

Wariant I

Wniosek do sądu rejonowego (sąd według miejsca dla ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy) wydział cywilny o stwierdzenie nabycia spadku i zgodny podział majątku.

Można sporządzić jeden wniosek, sąd najpierw wyda postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, a po uprawomocnieniu się tego postanowienia wyda drugie orzeczenie dotyczące działu spadku. Opłata wynosi 350 zł (50 zł stwierdzenie nabycia spadku, 300 zł zgodny dział spadku). W kasie sądu można nabyć znaczki sądowe za taką kwotę i nakleić na wniosek, miejsce nie ma znaczenia.

Wniosek powinien być podpisany przez matkę i przez Pana. Do sądu składa się dwa egzemplarze wniosku oraz kserokopie dokumentów załączonych do wniosku.

Ponadto do wniosku należy załączyć: akt zgonu ojca, akt małżeństwa matki, Pana akt urodzenia, zaświadczenie ze spółdzielni kto posiada prawa do lokalu (w spółdzielni należy poinformować, w jakim celu bierze się zaświadczenie, wówczas będą wiedzieli, jakie zaświadczenie wydać). Wszystko to trochę potrwa, na wyznaczenie rozprawy w zależności od sądu czeka się ok. 3 miesięcy

Darowizna udziału w spadku

Wariant II

Należy umówić się z notariuszem na sporządzenie poświadczenia dziedziczenia (koszt ok. 350 zł). Ze sobą należy mieć też akt zgonu, akt małżeństwa oraz akt urodzenia. Następnie należy udać się z aktem poświadczenia dziedziczenia do urzędu skarbowego, aby od urzędu uzyskać zaświadczenie, że podatek od spadków został opłacony albo że się nie należał. Ponadto należałoby jeszcze uzyskać zaświadczenie ze spółdzielni, kto posiada prawo do lokalu.

Dopiero wtedy z tymi dokumentami po raz drugi udać się do notariusza i zrobić umowę darowizny, tj. mama Pana darowałaby Panu swój udział w spadku. Opłata od tej czynności jest uzależniona od wartości mieszkania, ale myślę, że będzie to ok. tysiąca złotych.

Gdyby zdecydować się Pan na ten wariant, można zadzwonić do notariusza i umówić się na spotkanie, na którym można wszystko ustalić, bądź też ustalić telefonicznie.