Przekazanie żonie udziału w nieruchomości nabytej przed ślubem a konsekwencje w razie rozwodu

Wspólność majątkowa i majątek wspólny małżonków

Stosunki majątkowe między małżonkami są bardziej skomplikowane i są uzależnione od przyjętego systemu majątkowego małżeńskiego. Jeżeli z chwilą małżeństwa powstanie ustrój wspólności majątkowej małżeńskiej, to nieruchomość stanowić będzie składnik Państwa majątków osobistych w określonych udziałach.

Zgodnie z art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (K.r.o.), w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 17 czerwca 2004 roku – z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. W świetle § 2 art. 31 K.r.o. do majątku wspólnego należą w szczególności: pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków, środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków, kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych.

Majątku osobiste małżonków

Natomiast, jak wynika z art. 33 K.r.o. – do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty i prawa enumeratywnie w nim wymienione.

W doktrynie i orzecznictwie ugruntowany jest pogląd, zgodnie z którym art. 31 § 1 K.r.o. wprowadza domniemanie przynależności do majątku dorobkowego przedmiotów majątkowych nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej małżonków przez jedno lub oboje z nich (tak między innymi Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 18 stycznia 2008 roku, V CSK 355/07, opubl. Lex 371389; Krystyna Skiepko „Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków”, Warszawa 2015 rok). W konsekwencji przynależność przedmiotów i praw nabytych w czasie trwania wspólności ustawowej do majątku osobistego obowiązany jest udowodnić zainteresowany tym małżonek (tak między innymi Sąd Najwyższy: w wyroku z dnia 11 września 1998 roku, I CKN 830/97, opubl. Lex 1225069, w wyroku z dnia 29 czerwca 2004 roku, II CKN 1409/00, OSNC 2004 rok, nr 7-8, poz.113, z dnia 30 czerwca 2004 roku, IV CK 513/03, Lex 183715, Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 6 lutego 2003 roku, IV CKN 1721/00, opubl. Lex 78276; Krystyna Skiepko „Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego małżonków”, Warszawa 2015 rok).

Rozliczenie działki z domem przy podziale majątku

Powyższe oznacza, iż dom posadowiony na nieruchomości stanowić będzie nakład z majątku wspólnego na Państwa majątki osobiste i będzie podlegał rozliczeniu w toku podziału majątku. Nadto zwracam uwagę, że dom zgodnie z zasadą superficies solo cedit (co na nieruchomości stanowi własność właściciela nieruchomości) stanowi część składową nieruchomości gruntowej i własność właściciela nieruchomości gruntowej. Wzrost wartości nieruchomości powoduje wzrost wartości udziału w nieruchomości.

Bez wątpienia wartość domu wpływa na wartość działki. Żona będzie mogła dochodzić rozliczenia z domu. Co innego działka gruntu, a co innego dom wybudowany na tej działce. Jak wskazywałem, dom stanowić będzie nakład z Państwa majątku wspólnego na osobiste, tj. działki gruntu i podlegać rozliczeniu w toku podziału majątku. Tak więc żona mogłaby dochodzić, oprócz wartości działki (tj. 15%), także wartości posadowionego na niej domu. Jeżeli na działce nic nie byłoby wybudowane, to jej roszczenia dotyczyłyby wyłącznie wartości udziału, czyli tych 15%.