Przekazanie mieszkania fundacji na cele statutowe

Zwolnienie z podatku od darowizny

Darowizna dokonana pomiędzy osobami prawnymi (jakimi są fundacje) nie podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn, ponieważ zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy SD podatek ten dotyczy osób fizycznych.

Fundacja jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy CIT „przychodem podatkowym jest wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, w tym wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie”. Zatem co do zasady wartość nieodpłatnie otrzymanej darowizny stanowi przychód w rozumieniu podatku CIT.

Należy jednak zwrócić uwagę na istniejące zwolnienie od podatku. Otóż zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy CIT „wolne od podatku są dochody podatników, z zastrzeżeniem ust. 1c, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowo-techniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów, kulturalna, w zakresie kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska, wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę, dobroczynności, ochrony zdrowia i pomocy społecznej, rehabilitacji zawodowej i społecznej inwalidów oraz kultu religijnego – w części przeznaczonej na te cele”.

Określenie „cel statutowy” oznacza cel, który został wyraźnie sprecyzowany w statucie danej osoby prawnej. Przepis ten nie zawiera natomiast wymogu, by wskazane w nim cele statutowe były głównymi czy też jedynymi celami działalności osoby prawnej. Jednak, aby podatnik mógł skorzystać ze zwolnienia wynikającego z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy CIT, musi zadeklarować, że osiągnięty przez niego dochód w całości lub w części przeznaczy na cele statutowe preferowane przez ustawodawcę i na te cele go faktycznie wydatkuje.

Organy podatkowe podkreślają również, że w praktyce krąg podmiotów mogących skorzystać z przedmiotowego zwolnienia podatkowego obejmuje przede wszystkim organizacje typu non-profit. Zwolnienie określone w tym przepisie ma zastosowanie w szczególności do stowarzyszeń, organizacji społecznych, fundacji, instytucji kultury, jednostek badawczo-rozwojowych, szkół wyższych i innych osób prawnych oraz niektórych zakładów budżetowych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, realizujących cele określone w ww. art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy CIT.

W konsekwencji nabycie w drodze darowizny środka trwałego przeznaczonego na cele statutowe jest dla obdarowanej fundacji zwolnione od podatku CIT. Na zwolnienie darowizny otrzymanych przez fundacje na cele statutowe wskazuje m.in.:

• Pismo z dnia 17.11.2021 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-2.4010.398.2021.1.AW, Zwolnienie z CIT dochodu przeznaczonego na cele statutowe;
• Pismo z dnia 19.05.2020 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB1-2.4010.195.2020.1.ANK, Zwolnienie z CIT dochodu fundacji.Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
  

Opodatkowanie podatkiem VAT darowizny

W pewnych warunkach darowizna może podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT po stronie darczyńcy. Jak bowiem wynika z treści art. 7 ust. 2 ustawy VAT „opodatkowaniu podlega również przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,

2) wszelkie inne darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych”.

W konsekwencji darowizna podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wyłącznie w sytuacji, gdy darczyńca miał prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu przedmiotu darowizny. Jeżeli podatnik takiego prawa nie miał, to darowizna nie podlega w ogóle opodatkowaniu VAT – ani po stronie darczyńcy, ani po stronie obdarowanego.

Opodatkowanie podatkiem PCC

Umowa darowizny podlega opodatkowaniu podatkiem PCC tylko w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy (art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. d ustawy PCC). Umowa darowizny może wygenerować obowiązek w podatku PCC, np. gdy obdarowany wraz z nieruchomością przejmuje na siebie obowiązek spłaty hipoteki obciążającej tę nieruchomość.

Opodatkowanie to wystąpi wtedy, gdy nabywca wstąpi w miejsce dłużnika, który zostaje z długu zwolniony (nastąpi przejęcie długu). Podstawą opodatkowania jest wartość długów i ciężarów albo zobowiązań przejętych przez obdarowanego. Podatnikiem podatku od czynności cywilnoprawnych w przypadku umowy darowizny jest obdarowany.

Pismo z dnia 20.06.2023 r., wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-3.4014.133.2023.2.BD: „W przypadku zawarcia umowy darowizny udziału w lokalu mieszkalnym obciążonego hipoteką na obdarowanej, która nie przejmie zobowiązań osobistych darczyńcy, nie będzie ciążył obowiązek zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych”.

Jednakże w przypadku, gdy umowa darowizny nie wiąże się z przejęciem przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań osoby darującej, to taka umowa darowizny nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - Dz.U. 2004 nr 54 poz. 535

2. Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - Dz.U. 1992 nr 21 poz. 86