Majątek wspólny małżeński
Zgodnie z art. 31§ 1 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”.
Na mocy art. 31 § 2 „do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
5) środki zgromadzone na koncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 5 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1238 z dnia 20 czerwca 2019 r. w sprawie ogólnoeuropejskiego indywidualnego produktu emerytalnego (OIPE) (Dz. Urz. UE L 198 z 25.07.2019, str. 1) oraz na subkoncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o ogólnoeuropejskim indywidualnym produkcie emerytalnym (Dz. U. poz. 1843) każdego z małżonków”.
Według art. 34 „przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił”.
Na mocy art. 341 „każdy z małżonków jest uprawniony do współposiadania rzeczy wchodzących w skład majątku wspólnego oraz do korzystania z nich w takim zakresie, jaki daje się pogodzić ze współposiadaniem i korzystaniem z rzeczy przez drugiego małżonka”.
Według art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego „przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku”.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Zmiana właściciela działalności gospodarczej
Do majątku wspólnego zalicza się w szczególności pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków. W przypadku wspólności małżeńskiej każdy z małżonków pozostaje właścicielem każdego składnika tego majątku. Należałoby się zastanowić, czy mamy tu do czynienia ze zbyciem składników majątku Pani przedsiębiorstwa na rzecz przedsiębiorstwa Pani męża, czy może z darowizną.
W pierwszej kolejności należałoby przywołać definicję zbycie przedsiębiorstwa, która nie została zdefiniowana w przepisach, jednak ustalono, że to nic innego jak przeniesienia własności danego przedsiębiorstwa na jej nowego nabywcę. Określa się, że zbycie to pojęcie, które z jednej strony zawiera w sobie sprzedaż w klasycznej formie, ale jednocześnie składają się na nie również zamiana, darowizna czy aport do spółki. W tym przypadku nie ma zastosowania zbycie przedsiębiorstwa między małżonkami posiadającymi współwłasność małżeńską.
Ważny jest przepis art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, w którym wyjaśnia się darowiznę wskazano, że w umowie darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Oznacza to, że osoba obdarowana musiałaby otrzymać pewne przysporzenie swojego majątku, które spowodowałoby zwiększenie jej aktywów lub zmniejszenie pasywów. W przypadku darowizny musi zatem dochodzić do przesunięcia z jednego odrębnego majątku do innego odrębnego majątku. W sytuacji ich przekazania pomiędzy małżonkami nie dochodzi do zmiany właściciela, w związku z czym nie mamy do czynienia z umową darowizny.
Potrzebujesz pomocy prawnika? Kliknij tutaj i opisz swój problem ›
Zmiana sposobu wykorzystywania majątku DG w małżeństwie
Przenosząc powyższe na kanwę niniejszej sprawy, gdy do przekazania przedsiębiorstwa dochodzi między małżonkami, między którymi obowiązuje ustrój wspólności majątkowej, w ten sposób, że Pani jako małżonka, która zamknęła działalność, przekazuje nieodpłatnie składniki majątku wykorzystywane w swojej działalności gospodarczej, a drugi, tj. Pani małżonek, przyjmuje je do wykorzystywania we własnej działalności gospodarczej i składniki te objęte są wspólnością majątkową, nie dochodzi do zmiany właściciela tych składników majątku. Zmienia się jedynie sposób ich wykorzystywania.
Powyższe zostało potwierdzone w interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 września 2018 roku, nr 0112-KDIL3-3.4011.275.2018.5.MC: „zatem niezależnie od tego, który z małżonków wykorzystuje składniki majątku objęte majątkową wspólnością ustawową w swojej działalności gospodarczej, oboje małżonkowie pozostają ich właścicielami. Jednocześnie należy stwierdzić, że w przypadku, gdy następuje przekazanie przedsiębiorstwa żony na rzecz męża, nie dochodzi do jego zbycia, gdyż współwłaścicielami nadal pozostają te same osoby (małżonkowie)”.
Na marginesie pragnę zauważyć, że przekazanie towarów i wyposażenia małżonkowi może odbyć się w formie protokołu. Jeżeli zlikwidowała Pani działalność z końcem miesiąca, a mąż założył firmę od następnego dnia miesiąca, to otrzyma od Pani składniki majątku, to jest te towary.
Kliknij tutaj i zapytaj prawnika online ›
Przykłady
Przekazanie sprzętu biurowego: Maria prowadziła małą firmę zajmującą się projektowaniem graficznym, w której korzystała z nowoczesnego sprzętu komputerowego oraz specjalistycznych programów. Po kilku latach postanowiła zamknąć działalność, ponieważ jej mąż, Adam, chciał rozpocząć własną firmę IT. Zgodnie z ich wspólnością majątkową, sprzęt i oprogramowanie, z których korzystała Maria, zostały nieodpłatnie przekazane do nowej firmy Adama. Chociaż sprzęt nadal należał do obojga, zmienił się jedynie sposób jego wykorzystania w nowej działalności.
Przejęcie działalności usługowej: Karolina prowadziła salon kosmetyczny, który z czasem przestał przynosić oczekiwane zyski. Jej mąż, Paweł, będący fryzjerem, postanowił rozszerzyć swoją działalność o usługi kosmetyczne. Po zamknięciu salonu przez Karolinę, Paweł przejął większość sprzętu kosmetycznego, mebli i produktów do swojego zakładu. Ze względu na wspólność majątkową, nie było konieczności formalnego zbycia tych składników – pozostali wspólnymi właścicielami, a majątek został po prostu przeniesiony na potrzeby nowej działalności.
Wykorzystanie nieruchomości: Aneta prowadziła sklep z odzieżą w lokalu, który wspólnie z mężem kupili kilka lat temu. Z czasem postanowiła zakończyć działalność, a jej mąż, Michał, postanowił otworzyć w tym samym lokalu biuro rachunkowe. Chociaż lokal formalnie nadal należał do obojga, jego wykorzystanie zmieniło się z handlowego na usługowe. Majątek (w tym lokal) pozostał wspólny, a zmiana dotyczyła jedynie charakteru jego wykorzystania w ramach działalności gospodarczej.
Podsumowanie
W przypadku zamknięcia działalności gospodarczej przez jednego z małżonków i otwarcia nowej przez drugiego, gdy obowiązuje wspólność majątkowa, nie dochodzi do formalnego zbycia przedsiębiorstwa ani darowizny. Składniki majątku wspólnego pozostają we wspólnym posiadaniu, a zmienia się jedynie sposób ich wykorzystania w nowej działalności. Taki stan rzeczy jest zgodny z obowiązującymi przepisami prawa.
Oferta porad prawnych
Oferujemy kompleksowe porady prawne online oraz profesjonalne przygotowanie pism, dostosowane do indywidualnych potrzeb, aby pomóc w rozwiązaniu wszelkich kwestii prawnych związanych z działalnością gospodarczą i majątkiem małżeńskim. Aby skorzystać z naszych usług, opisz swój problem w formularzu pod artykułem.
Źródła:
1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59
Działalność gospodarcza na urlopie wychowawczym
