Przejście na rentę po świadczeniu rehabilitacyjnym

Przepisy dotyczące powrotu do pracy po świadczeniu

Zgodnie z art. art. 18 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.

Natomiast w myśl art. 229 § 2 i 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy pracownik podlega okresowym badaniom lekarskim. W przypadku niezdolności do pracy trwającej dłużej niż 30 dni, spowodowanej chorobą, pracownik podlega ponadto kontrolnym badaniom lekarskim w celu ustalenia zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.

Obowiązek badań kontrolnych przed dopuszczeniem do pracy

Przenosząc powyższe na stan faktyczny w Pani sprawie należy uznać, że pracodawca nie tylko miał prawo, ale i obowiązek skierować Panią na badanie kontrolne przed dopuszczeniem Pani do wykonywania pracy.

Niemniej jednak, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 r., sygn. akt II PK 214/07, „nie jest sprzeczne z przepisami prawa pracy (art. 165 § 1 i art. 229 § 2 k.p.) rozpoczęcie zaplanowanego urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po ustaniu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownika, która trwała dłużej niż 30 dni”.

Gdyby rozpatrywać sprawę w oparciu o powyższe orzeczenie, należałoby uznać, że jeśli pracodawca wyraziłby zgodę na rozpoczęcie urlopu bezpośrednio po zakończeniu pobierania przez Panią, to nie byłoby konieczne uprzednie uzyskanie przez Panią zaświadczenia o zdolności do pracy, przy czym jedynie w sytuacji, w której pracodawca nie ma wiedzy o nadal trwającej niezdolności do pracy, o czym świadczy złożony przez Panią wniosek o rentę.

Niemożność korzystania z urlopu podczas niezdolności do pracy

Z powyższym wiąże się jednak ugruntowane stanowisko orzecznictwa, z którego wynika, że niedopuszczalne jest wyrażenie zgody przez pracodawcę na urlop wypoczynkowy w okresie niezdolności pracownika do pracy (tak. m.in. Sąd Najwyższy w wyroku z dnia lutego 2015 r., sygn. akt II PK 84/14). Korzystanie z urlopu wypoczynkowego podczas niezdolności do pracy wbrew dosyć powszechnej praktyce i przekonaniu, stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych.

W mojej ocenie przy założeniu, że pracodawca nie ma wiedzy o Pani dalszej niezdolności do pracy, mógłby on w oparciu o cytowany powyżej wyrok SN z dnia 20 marca 2008 r., sygn. akt II PK 214/07, przychylić się do Pani wniosku o udzielenie urlopu (zwłaszcza zaległego).

Wobec faktu, że przed ustaleniem prawa do świadczenia rehabilitacyjnego musiała Pani wykorzystać 182-dniowy okres zasiłkowy, skorzystanie ze zwolnienia lekarskiego na to samo schorzenie najpewniej nie spotka się z akceptacją właśnie z uwagi na wyczerpanie okresu zasiłkowego i brak prawa do nowego okresu zasiłkowego, wobec braku przerwy w niezdolności do pracy. Innymi słowy „zwolnienie lekarskie” na obecną chwilę nie będzie skutkowało ustaleniem prawa do zasiłku, a jedynie „usprawiedliwieniem” nieobecności w pracy.

Starania o rentę

W opisanym przez Panią stanie rzeczy najważniejsze wydaje się „przyśpieszenie” postępowania w sprawie o rentę. W tym celu należałoby niezwłocznie zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z prośbą o ustalenie jak najbliższego terminu badania dla celów rentowych (uzasadniając to zaistniałą sytuacją) oraz, z ostrożności, z równoległym wnioskiem o ustalenie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na dalszy okres.

Z treści § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy wynika co prawda, że lekarz orzecznik może orzec o okolicznościach uzasadniających przyznanie świadczenia rehabilitacyjnego, jeżeli osoba ubiegająca się o rentę z tytułu niezdolności do pracy spełnia warunki wymagane do uzyskania świadczenia rehabilitacyjnego, określone w przepisach o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Praktyka oddziałów ZUS bywa jednak różna, a generalną zasadą jest, że świadczenia wypłaca się od daty powstania prawa, przy czym nie wcześniej niż od daty złożenia wniosku. Tym samym złożenie równoczesnego wniosku o ustalenia prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na dalszy okres nie powinno w niczym zaszkodzić, a zabezpieczy Panią przed ewentualną przerwą w wypłacie świadczeń, w przypadku gdyby Zakład uznał, że schorzenia, na które Pani cierpi, nie stanowią podstawy do ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.