Przejęcie związku wyznaniowego przez inny związek wyznaniowy

Zmiana w obrębie związku wyznaniowego

Z opisu sprawy wynika, że ten nieaktywny związek wyznaniowy jest innego rodzaju związkiem wyznaniowym niż ten, który Państwo chcecie założyć. Zmiany w zakresie danego związku wyznaniowego są oczywiście możliwe, natomiast w tym konkretnym wypadku projektowane zmiany spowodowałyby powstanie zupełnie innego związku wyznaniowego niż ten, który został zawiązany na samym początku.

Proszę zwrócić uwagę na treść przepisu art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2023 r., poz. 265), zgodnie z którym „zmiany statutu kościoła lub innego związku wyznaniowego wpisanego do rejestru dokonuje się w trybie obowiązującym przy ich rejestrowaniu”. Zmiana statutu polega przede wszystkim na uchyleniu pewnych jego zapisów, zastąpieniu dotychczasowych zapisów nowymi regulacjami czy też uzupełnieniu statutu. Natomiast sam statut związku wyznaniowego powinien, zgodnie z art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2023 r., poz. 265), zawierać:

1) nazwę kościoła lub innego związku wyznaniowego różną od nazw innych organizacji;

2) teren działania i siedzibę władz;

3) cele działalności oraz formy i zasady ich realizacji;

4) organy, sposób ich powoływania i odwoływania, zakres kompetencji oraz tryb podejmowania decyzji;

5) źródła finansowania;

6) tryb dokonywania zmian statutu;

7) sposób reprezentowania na zewnątrz oraz zaciągania zobowiązań majątkowych;

8) sposób nabywania i utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków;

9) sposób powoływania, odwoływania oraz kompetencje osób duchownych, o których mowa w art. 12 ust. 3, o ile kościół lub inny związek wyznaniowy przewiduje tworzenie takich stanowisk;

10) sposób rozwiązania kościoła lub innego związku wyznaniowego i przeznaczenie pozostałego majątku.

Zmiana nie może prowadzić faktycznie do powstania innego podmiotu, gdyż stanowiłoby to obejście przepisów dotyczących rejestracji związku wyznaniowego. Nie ma takiego przepisu prawa, który dawałby uprawnienie jednemu związkowi do niejako dokonania swoistej sprzedaży tego związku wyznaniowego innemu podmiotowi analogicznie np. do sprzedaży przedsiębiorstwa. Zmiany w zakresie danego podmiotu mogłyby odbywać się jednie wewnątrz, tj. wymagałyby stania się członkami danego związku wyznaniowego, a następnie zgodnie z przepisami zawartymi w statucie stania się organami tego związku (poprzez wybór). Natomiast, tak jak zaznaczyłam wcześniej, zakres zmian, które musiałby być podjęte w danym stanie faktycznym, prowadzi do powstania nowego, innego związku wyznaniowego. Zatem taka zmiana może nie zostać zarejestrowana.

Zarejestrowanie związku wyznaniowego

Zdecydowanie bezpieczniejszym rozwiązaniem dla Państwa będzie zarejestrowanie związku wyznaniowego. Zgodnie z art. 30 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2023 r., poz. 265) „Prawo wpisu do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw wyznań religijnych, jest realizowane przez złożenie temu ministrowi, deklaracji o utworzeniu kościoła lub innego związku wyznaniowego i wniosku o wpis do rejestru. Prawo wniesienia wniosku przysługuje co najmniej 100 obywatelom polskim posiadającym pełną zdolność do czynności prawnych”.

Wniosek powinien zawierać:

1) listę, o której mowa w art. 31 ust. 2, tj. listę zawierającą notarialnie poświadczone podpisy wnioskodawców potwierdzające treść wniosku i deklaracji o utworzeniu kościoła lub innego związku wyznaniowego, imię i nazwisko, datę urodzenia, miejsce zamieszkania oraz rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości oraz numer PESEL każdego z wnioskodawców;

2) informację o dotychczasowych formach życia religijnego i metodach działania kościoła lub innego związku wyznaniowego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

3) informację o podstawowych celach, źródłach i zasadach doktrynalnych, obrzędach religijnych;

4) adres siedziby kościoła lub innego związku wyznaniowego oraz dane osób wchodzących do kierowniczych organów wykonawczych:

a) imiona i nazwiska,

b) datę urodzenia,

c) adres,

d) nazwę, serię i numer dokumentu tożsamości,

e) nr PESEL;

5) statut.

Ponadto w przypadku wybrania komitetu założycielskiego wniosek o wpis do rejestru powinien zawierać również protokół podpisany przez wnioskodawców z wyboru tego komitetu. Należy w nim przedstawić datę i miejsce wyborów oraz następujące dane osób wchodzących w jego skład:

1) imiona i nazwiska;

2) datę urodzenia;

3) adres;

4) rodzaj, serię i numer dokumentu tożsamości;

5) nr PESEL.

Niewątpliwie droga do rejestracji związku wyznaniowego jest bardzo sformalizowana, jednak stanowi bezpieczniejszy dla Państwa sposób uzyskania ram prawnych swojego działania.