Przedterminowe zwolnienie z dozoru elektronicznego

Wykonywanie kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego

Kwestie, o które Pan pyta, uregulowane są w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. Na wstępie zaznaczę, że możliwość ubiegania się o warunkowe przedterminowe zwolnienie z reszty kary w systemie dozoru elektronicznego pojawiła się dopiero w dniu 25 lipca 2012 r., kiedy wszedł w życie dodany do tej ustawy przepis art. 33a. Brzmi on:

„1. O warunkowym przedterminowym zwolnieniu skazanego odbywającego karę pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego orzeka na posiedzeniu sąd penitencjarny, w którego okręgu skazany posiada miejsce stałego pobytu. 

2. Wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie może złożyć również sądowy kurator zawodowy. 

3. Udzielając warunkowego przedterminowego zwolnienia sąd uchyla zezwolenie na odbycie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego [zob. art. 30].

4. Udzielenie warunkowego przedterminowego zwolnienia nie jest dopuszczalne wobec skazanego, który odbywa w systemie dozoru elektronicznego zastępczą karę pozbawienia wolności za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe.

5. W razie odwołania warunkowego przedterminowego zwolnienia stosuje się odpowiednio art. 31 i art. 32”. 

Warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego

Z powyższego przepisu wynika, że nie jest dopuszczalne warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbywania kary w systemie dozoru elektronicznego, jeśli skazany odbywa zastępczą karę pozbawienia wolności. Ma to miejsce np. w sytuacji, gdy skazany na grzywnę jej nie uiścił i zamieniono mu ją na karę pozbawienia wolności.

Ustawa, którą przywołałem na początku porady, nie określa warunków, w których może nastąpić warunkowe przedterminowe zwolnienie. Należy zatem sięgnąć do regulacji z Kodeksu karnego (w skrócie: K.k.).

Zgodnie z art. 78 K.k.:

„§ 1. Skazanego można warunkowo zwolnić po odbyciu co najmniej połowy kary.

§ 2. Skazanego określonego w art. 64 § 1 można warunkowo zwolnić po odbyciu dwóch trzecich kary, natomiast określonego w art. 64 § 2 po odbyciu trzech czwartych kary.

§ 3. Skazanego na karę 25 lat pozbawienia wolności można warunkowo zwolnić po odbyciu 15 lat kary, natomiast skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności po odbyciu 25 lat kary”.

Wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie z dozoru elektronicznego

Po odbyciu połowy kary w systemie dozoru elektronicznego (poza przypadkami szczególnymi wskazanymi w art. 78 § 2 i 3 K.k.) można zatem składać wniosek o warunkowe przedterminowe zwolnienie z dozoru elektronicznego.

Jeśli chodzi o przesłanki zwolnienia, to mowa jest o tzw. pozytywnej prognozie kryminologicznej. Zgodnie z art. 77 K.k.:

„§ 1. Skazanego na karę pozbawienia wolności sąd może warunkowo zwolnić z odbycia reszty kary tylko wówczas, gdy jego postawa, właściwości i warunki osobiste, okoliczności popełnienia przestępstwa oraz zachowanie po jego popełnieniu i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni ponownie przestępstwa”.

Proszę jednak pamiętać o jednej ważnej rzeczy: jeśli skazany do końca odbędzie karę w systemie dozoru elektronicznego – uważa się ją za odbytą. Jeśli złoży wniosek o udzielenie przedterminowego zwolnienia, a sąd przychyli się do takiego wniosku – obowiązany jest nałożyć okres próby, który trwa minimum 2 lata. Wynika to z art. 80 K.k.:

„W razie warunkowego zwolnienia czas pozostały do odbycia kary stanowi okres próby, który jednak nie może być krótszy niż 2 lata ani dłuższy niż 5 lat (…)”.

Obowiązki związane z warunkowym przedterminowym zwolnieniem z dozoru elektronicznego

Należy pamiętać o licznych obowiązkach związanych z warunkowym przedterminowym zwolnieniem. Zgodnie z art. 159 Kodeksu karnego wykonawczego:

„§ 1. Warunkowo zwolnionego sąd penitencjarny może w okresie próby oddać pod dozór kuratora sądowego, osoby godnej zaufania, stowarzyszenia, organizacji lub instytucji, do której działalności należy troska o wychowanie, zapobieganie demoralizacji lub pomoc skazanym, oraz nałożyć na niego obowiązki określone w art. 72 § 1 Kodeksu karnego, a jeżeli szkoda wyrządzona przestępstwem, za które skazany odbywa karę, nie została naprawiona, orzec obowiązek określony w art. 72 § 2 Kodeksu karnego. Wobec skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 Kodeksu karnego, popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawcy określonego w art. 64 Kodeksu karnego, a także wobec skazanego na karę dożywotniego pozbawienia wolności oddanie pod dozór jest obowiązkowe.

§ 2. Warunkowo zwolniony, który został zobowiązany do wykonywania obowiązków związanych z okresem próby i nie został oddany pod dozór, jest obowiązany do:

1) bezzwłocznego, a najpóźniej w ciągu 7 dni od zwolnienia z zakładu karnego, zgłoszenia się do sądowego kuratora zawodowego sądu rejonowego, w którego okręgu będzie miał miejsce stałego pobytu,

2) zgłaszania się do sądowego kuratora zawodowego w określonych przez niego terminach i udzielania wyjaśnień co do przebiegu okresu próby,

3) niezmieniania bez zgody sądu miejsca stałego pobytu,

4) wykonywania nałożonych na niego obowiązków

– o czym sąd poucza warunkowo zwolnionego.

§ 3. W razie oddania pod dozór sąd poucza skazanego o obowiązku wynikającym z art. 169 § 2”.

Stan prawny z 02.11.2013 r.