Przedawnienie przestępstwa za kradzież

Zawieszenie postępowania karnego w sprawie kradzieży

Z pytania wynika, że popełniono przestępstwo z art. 208 nieobowiązującego już Kodeksu karnego z dnia 19 kwietnia 1969 r., zgodnie z którym „kto kradnie w sposób szczególnie zuchwały lub z włamaniem, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

W sprawie wszczęto postępowanie karne, które później zawieszano na podstawie albo art. 15 § 1 Kodeksu postępowania karnego z 1969 r., albo art. 22 § 1 Kodeksu postępowania karnego obowiązującego z 6 czerwca 1997 r. W sprawie nie zapadło orzeczenie sądu.

Art. 208 starego Kodeksu karnego z 1969 r., jeżeli chodzi o kradzież z włamaniem, jest tożsamy z art. 279 § 1 obecnie obowiązującego Kodeksu karnego, zgodnie z którym „kto kradnie z włamaniem, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10”.

Zgodnie z art. 4 § 1 Kodeksu karnego z 1997 r., jeżeli w czasie orzekania obowiązuje ustawa inna niż w czasie popełnienia przestępstwa, stosuje się nową ustawę, jednak należy stosować ustawę obowiązującą poprzednio, jeżeli jest względniejsza dla sprawcy.

Przepisy o przedawnieniu i zatarciu skazania

W sprawie przedawnienia karalności kluczowe znaczenie będzie miał art. 15 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 554 ze zm.), zgodnie z którym do czynów popełnionych przed wejściem w życie Kodeksu karnego (z 1997 r., tak jak w Pana przypadku) stosuje się przepisy tego kodeksu o przedawnieniu i zatarciu skazania, chyba że upłynął już termin przedawnienia.

Sąd Najwyższy wypowiadał się kilkukrotnie w tej kwestii. Mianowicie w postanowieniu Sądu Najwyższego (Izba Karna z dnia 9 maja 2003 r., sygn. akt. III KK 99/2002) stwierdzono:

„Jeżeli przed dniem 1 września 1998 r. na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów (art. 105 i 106d K.k.) nie nastąpiło przedawnienie, kwestię przedawnienia karalności ocenia się według art. 101 i 102 obecnie obowiązującego K.k. (z 1997 r.), i to także wtedy, gdy do oceny prawnej konkretnego zachowania stosuje się – z uwagi na treść art. 4 § 1 K.k. – przepisy kodeksu karnego z 1969 r., jako ustawę względniejszą”.

Podobnie wypowiedział się Sąd Najwyższy (Izba Karna w postanowieniu z dnia 5 maja 2005 r., sygn. akt. V KK 63/2005):

„Przepis art. 15 przepisów wprowadzających Kodeks karny formułuje zasadę, wedle której, jeżeli przed dniem wejścia w życie Kodeksu karnego przedawnienie na podstawie dotychczasowych przepisów nie nastąpiło, kwestię przedawnienia karalności ocenia się według art. 101 i 102 K.k., niezależnie od tego czy do oceny prawnej konkretnego zachowania stosuje się – z uwagi na treść art. 4 § 1 K.k. – przepisy Kodeksu karnego z 1969 r. jako ustawy względniejszej, czy też nie”.

W sprawie art. 15 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Przepisy wprowadzające Kodeks karny wypowiedział się również Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 25 maja 2004 r., sygn. akt SK 44/03 stwierdził, iż przepis ten jest zgodny z art. 2 i art. 42 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Przedawnienie karalności według Kodeksu karnego z 1997 r.

Tak więc w Pana przypadku do przedawnienia karalności przestępstwa będzie stosowany Kodeks karny z 1997 r., ponieważ w dniu wejścia w życie nowego Kodeksu karnego nie nastąpiło przedawnienie (zgodnie ze starymi przepisami wynosiło 10 lat, a jeżeli wszczęto postępowanie, to 15 lat).

Zgodnie z art. 101 § 1 Kodeksu karnego z 1997 r. karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynęło lat:

• 30 – gdy czyn stanowi zbrodnię zabójstwa,
• 20 – gdy czyn stanowi inną zbrodnię,
• 15 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat,
• 10 – gdy czyn stanowi występek zagrożony karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata,
• 5 – gdy chodzi o pozostałe występki.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż karalność przestępstwa z art. 208 starego Kodeksu karnego z 1969 r., jeżeli jest to kradzież z włamaniem (art. 279 § 1 obecnie obowiązującego), nastąpi z upływem 15 lat od daty jego popełnienia.

Ten termin zostanie przedłużony – zgodnie bowiem z art. 102 Kodeksu karnego, jeżeli w okresie przewidzianym w art. 101 wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w § 1 pkt 1-3 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach – z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.

Zgodnie z art. 104 § 1 Kodeksu karnego z 1997 r. zatrzymuje się bieg przedawnienia, jeżeli przepis ustawy nie pozwala na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego.

Czy zawieszenie postępowania karnego wstrzymuje bieg przedawnienia karalności przestępstwa?

Powyższy przepis nie dotyczy jednak zawieszenia. Jak stwierdził Sąd Najwyższy (Izba Karna w postanowieniu z dnia 19 czerwca 1975 r., sygn. akt. II KZ 138/75), „zawieszenie postępowania karnego nie wstrzymuje biegu przedawnienia, gdyż przepis art. 108 K.k. stanowiący o spoczywaniu przedawnienia ma na względzie jedynie przeszkody natury prawnej, wynikające z samej ustawy, które nie pozwalają na wszczęcie lub dalsze prowadzenie postępowania karnego (np. immunitety), a nie przeszkody natury faktycznej”.

Z uwagi na powyższe należy stwierdzić, iż karalność przestępstwa z art. 208 starego Kodeksu karnego, jeżeli była to kradzież z włamaniem, przedawni się po upływie 25 lat od jego popełnienia, a więc w roku 2016.

Dopuszczenie się kradzieży zuchwałej

Jeżeli sprawca dopuścił się kradzieży zuchwałej („kto kradnie w sposób szczególnie zuchwały”), to należy stwierdzić, że obecny Kodeks karny nie przewiduje takiego przestępstwa. Jeśli w 1991 r. dopuszczono się kradzieży zuchwałej, to będzie tu miał zastosowanie przepis art. 278 § 1 – „kto zabiera w celu przywłaszczenia cudzą rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5”. Jeżeli tak zakwalifikowano by przestępstwo popełnione w 1991 r., to przestępstwo to przedawni się po upływie 15 lat od jego dokonania (zgodnie z art. 101 § 1 pkt 4 w zw. z art. 102 Kodeksu karnego), a więc w roku 2006.