Przedawnienie karalności po 5 latach

Kiedy mamy do czynienia ze zbrodnią a kiedy z występkiem?

Przestępstwo jest zbrodnią albo występkiem (art. 7 § 1 Kodeksu karnego). Zbrodnią jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 albo karą surowszą (art. 7 § 2 K.k.). Występkiem zaś jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc (art. 7 § 3 K.k.).

W polskim prawie karnym zbrodni jest stosunkowo niewiele. Przykładowo, za takie przestępstwo uznaje się zbrodnię zabójstwa zagrożoną karą nie krótszą niż 8 lat pozbawienia wolności (art. 148 § 1 K.k.), zamach na życie Prezydenta RP zagrożony karą co najmniej 12 lat pozbawienia wolności (art. 134 K.k.) czy założenie lub prowadzenie grupy lub związku mającego na celu popełnianie przestępstw o charakterze terrorystycznym (art. 258 § 4 K.k.).

Zgodnie z treścią przepisu art. 101 § 1 K.k. przedawnienie karalności zbrodni zabójstwa następuje po upływie 30 lat od czasu jej popełnienia, przedawnienie karalności innej zbrodni – po 20 latach.

Wyłudzenie poświadczenia nieprawdy i posługiwanie się dokumentem poświadczającym nieprawdę

Powołane przez Pana przepisy art. 272 i art. 273 K.k. określają odpowiednio znamiona dwóch występków (nie zbrodni), tj. wyłudzenia poświadczenia nieprawdy i posługiwania się dokumentem poświadczającym nieprawdę. W przypadku występków dla stwierdzenia, czy mamy do czynienia z taką formą przestępstwa, ważne jest zatem dolne zagrożenie karą pozbawienia wolności (co najmniej miesiąc). Proszę też zauważyć, że zbrodnie zagrożone są wyłącznie karą pozbawienia wolności, nigdy karą grzywny czy ograniczenia wolności.

Przedawnienie karalności czynów z art. 272 i art. 273 K.k

Karalność występków, które wskazuje Pan w pytaniu, przedawnia się z upływem 5 lat od czasu ich popełnienia, gdyż w obu przypadkach są to występki niezagrożone karą wyższą jak 3 lata, a więc są to pozostałe występki (art. 101 § 1 pkt 4 K.k.). Dla przedawnienia karalności istotna jest więc górna granica ustawowego zagrożenia.

Gdyby konkretny występek zagrożony był np. karą pozbawienia wolności od roku do 10 lat, a więc karą pozbawienia wolności przekraczającą 5 lat, jego karalność przedawniałaby się po 15 latach (art. 101 § 1 pkt 2a K.k.). Gdyby zagrożenie karą pozbawienia wolności wynosiło np. od 6 miesięcy do 4 lat, przedawnienie karalności takiego występku nastąpiłoby po 10 latach, byłoby to bowiem zagrożenie karą pozbawienia wolności przekraczającą 3 lata (art. 101 § 1 pkt 3 K.k.).

Proszę też mieć na uwadze, że jeżeli w czasie biegu przedawnienia karalności dojdzie do wszczęcia postępowania karnego przeciwko osobie, przedawnienie występków, o jakich mowa w pytaniu, nastąpi dopiero po upływie 5 lat od zakończenia pierwszego podstawowego okresu przedawnienia (art. 102 K.k.), ulegnie więc dwukrotnemu wydłużeniu.