Przedawnienie długu telekomunikacyjnego, co zrobić, gdy wierzyciel domaga się spłaty po latach?

Przedawnienie roszczeń majątkowych

W pierwszej kolejności, udzielając odpowiedzi na nurtujące Panią pytania, wskazuję, że zgodnie z art. 117 § 1 Kodeksu cywilnego (K.c.) – roszczenia majątkowe (z wyjątkami wskazanymi w ustawie) ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia dłużnik może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzekł się tego uprawnienia. Przedawnienie roszczenia nie oznacza przy tym, że dług nie istnieje. Cały czas można dochodzić jego zaspokojenia sądownie, dłużnik może się jednak uchylić od tego obowiązku. Podniesiony przez dłużnika przed sądem skuteczny zarzut przedawnienia prowadzi do przegranej przez wierzyciela sprawy sądowej. Należy również wskazać, że w przypadku sporu z konsumentem, sąd sam (z urzędu) bada, czy w danej sprawie nie nastąpiło przedawnienie.

Termin przedawnienia roszczenia z umowy o świadczenie usług telefonicznych

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r. (sygn. akt III CZP 20/2009) – termin przedawnienia roszczenia o opłatę abonamentową i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych, zawartej na podstawie ustawy z 16.07.2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. 2004 r., Nr 171, poz. 1800, ze zm.), określa art. 118 K.c. Oznacza to, że termin przedawnienia roszczenia o zapłatę opłaty abonamentowej i wynagrodzenia za usługi telekomunikacyjne świadczone na podstawie umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych wynosi trzy lata na koniec roku kalendarzowego od czasu, kiedy roszczenie stało się wymagalne.

Dodajmy, że roszczenie staje się wymagalne w dniu oznaczonym w umowie o świadczenie usług telekomunikacyjnych (na ogół w fakturze wystawionej na podstawie umowy) lub przepisach ustawy.

Część operatorów nie przekazuje sprzętu abonentom do korzystania (użyczenie, dzierżawa sprzętu), lecz go sprzedaje. Dodatkowo, wielu przedsiębiorców telekomunikacyjnych w ramach prowadzonej działalności zajmuje się również sprzedażą różnego rodzaju urządzeń. Takie roszczenie ma inny termin przedawnienia. Zgodnie z art. 554 K.c. roszczenie z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności sprzedawcy przedawnia się z upływem dwóch lat na koniec roku kalendarzowego.

Przerwanie biegu terminu przedawnienia

Warto pamiętać, że bieg przedawnienia może zostać przerwany. Po każdym przerwaniu przedawnienia termin ten biegnie na nowo. Zgodnie z art. 123 K.c. – przedawnienie przerywa uznanie roszczenia przez dłużnika oraz podjęcie każdej czynności przed sądem lub odpowiednim organem powołanym do rozpoznania spraw lub egzekwowania roszczeń lub sądem polubownym, która została podjęta w celu dochodzenia, ustalenia lub zaspokojenia i zabezpieczenia roszczenia. Oznacza to, że wytoczenie powództwa przerwie bieg przedawnienia. Tak samo będzie z podpisaniem ugody lub porozumienia z dłużnikiem i zobowiązanie się przez niego do spłaty zadłużenia.

Ponadto roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Oznacza to, że skierowania sprawy do sądu przed upływem okresu przedawnienia nie tylko spowoduje przerwanie biegu przedawnienia, ale również w przypadku wygrania sprawy wydłuży się termin przedawnienia, który może być przerwany, np. poprzez skierowanie sprawy do egzekucji.

Jak wynika z opisu sprawy, w Pani sytuacji mamy do czynienia z należnością już przedawnioną. Może Pani zatem podnieść zarzut przedawnienia i będzie on skuteczny względem wierzyciela.

Biuro Informacji Gospodarczej – udostępnianie informacji o przeterminowanych zobowiązaniach

Co do kwestii rejestru. Biuro Informacji Gospodarczej zajmuje się zbieraniem i udostępnianiem informacji dotyczących przeterminowanych zobowiązań finansowych. Warto podkreślić, że przedawnienie długu nie jest równoznaczne z jego wygaśnięciem – przedawniony dług nadal istnieje, choć zgodnie z obowiązującymi przepisami dłużnik nie ma już obowiązku spłaty. Zgłoszenie przedawnienia długu do BIK nie skutkuje usunięciem z bazy danych informacji o takim zobowiązaniu.

Nie ulega wątpliwości, że zobowiązanie uległo przedawnieniu, jednakże nie zniknęło całkiem z obrotu prawnego. Jeszcze raz należy podkreślić, że przedawnienie sąd uwzględnia jedynie w przypadku podniesienia zarzutu w trakcie postępowania sądowego. W ustawie o udostępnianiu informacji gospodarczych nie ma żadnego zapisu przewidującego, że do rejestru dłużników można wpisać tylko zobowiązania nieprzedawnione. Nie ma również żadnego przepisu nakazującego usunięcie z rejestru danych o przedawnionym roszczeniu. Taki wpis w wielu przypadkach stanowi jedyny bodziec dla dłużników do zapłaty zobowiązań w sytuacji, gdy z różnych powodów nie można dochodzić swojego roszczenia przed sądem.

Wpis do BIG może utrudnić uzyskanie kredytu, wzięcie leasingu, a także stanowi ostrzeżenie dla potencjalnych kontrahentów. W związku z tym nawet gdyby doszło do postępowania sądowego i powództwo zostałoby oddalone ze względu na skutecznie podniesiony zarzut przedawnienia, nie spowoduje to obowiązku usunięcia informacji o dłużniku z rejestru. Jakkolwiek nielogiczne czy nieracjonalne może się to wydawać, taki jest obecnie obowiązujący stan prawny. Istnienie obowiązek usunięcia informacji gospodarczej w przypadku nieistnienia zobowiązania, jednakże mimo przedawnienia Pani zobowiązanie wobec kontrahenta dalej istnieje. W związku z tym, że zobowiązanie nie zostało spłacone, nie może Pani przedstawić żadnych dowodów spłaty, które stanowiłyby podstawę do wykreślenia wpisu.

Zasady przekazania do BIG informacji o zobowiązaniach dłużnika

Podała Pani, że nie otrzymała pisma od wierzyciela z wezwaniem do zapłaty oraz ostrzeżeniem, że w razie jej braku zostanie przekazana informacja do BIG. Przesłanie takiego pisma z odpowiednim wyprzedzeniem (miesiąc przed przekazaniem informacji do BIG) stanowi – zgodnie z art. 15 ust. 1 pkt 3 ustawy o udostępnianiu informacji i wymianie danych gospodarczych – warunek konieczny do dokonania wpisu do rejestru informacji gospodarczych. Jeśli nie otrzymała Pani uprzedniego pisma od wierzyciela, może Pani na tej podstawie kwestionować chęć wpisu, powołując się na treść wymienionego przepisu.

Sam fakt przedawnienia zobowiązania nie stanowi dostatecznej ochrony w tym przypadku. Należy jednak zaznaczyć, że nawet gdyby rzeczywiście dokonano wpisu do BIG, może to Pani ignorować. Nadal nie oznacza to, że musi Pani spłacać swoje przedawnione zobowiązanie, jednakże jeśli planuje Pani wziąć np. kredyt, lepiej byłoby uniknąć takiego wpisu. W związku z tym można spróbować kwestionować zachowanie warunków ustawowych do dokonania wpisu, jednakże sama zasadność na chwilę obecną nie może zostać skutecznie podważona. A kwestia przedawnienia roszczeń nie ma wpływu na istnienie wpisu.

Reasumując: jeśli chce Pani usunąć wpis z Big, trzeba uregulować dług. Jeśli on Pani nie przeszkadza, to nie należy nic z nim robić, bo zgodnie z tym, co Pani wskazała, należność jest przedawniona. Chyba że w jakiś sposób uznała Pani dług – odpisała na maila, że zapłaci, powiedziała to w rozmowie telefonicznej.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r. (sygn. akt III CZP 20/2009),
3. Ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne - Dz.U. 2004 nr 171 poz. 1800