Przechowywanie treści SMS-ów

Przechowywanie treści SMS-ów przez operatora

Obawiam się, że operator nie przechowuje treści SMS-ów. Zabrania tego ustawa z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (w skrócie: P.t.).

W P.t. nie zawarto wprawdzie definicji tajemnicy telekomunikacyjnej, natomiast w art. 159 ust. 1 określono, co jest tajemnicą telekomunikacyjną. Do katalogu zagadnień objętych ochroną prawną (tajemnicą telekomunikacyjną) wchodzi zarówno treść indywidualnych komunikatów, jak i dane. Danymi podlegającymi ochronie są dane:

1. dotyczące użytkownika;
2. transmisyjne;
3. dotyczące lokalizacji;
4. dotyczące prób uzyskania połączenia.

Na dane składają się następujące elementy: po pierwsze, ustawa poddaje ochronie dane dotyczące użytkownika. Zgodnie z art. 2 pkt 49 użytkownikiem jest każdy podmiot korzystający z publicznie dostępnej usługi telekomunikacyjnej lub żądający świadczenia takiej usługi. Definicja ta jest na tyle szeroka, że obejmuje również użytkowników końcowych, a więc podmioty korzystające z publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych lub żądające świadczenia takiej usługi dla zaspokojenia własnych potrzeb (zob. art. 2 pkt 50 P.t.).

Przedmiotem ochrony są dane dotyczące użytkownika. Ustawa nie precyzuje jednak, o jakie dane chodzi. Z pewnością danymi dotyczącymi użytkownika będą informacje na jego temat zawarte w wiadomościach. Podobny sposób interpretacji przyjęli J. Barta i R. Markiewicz w kontekście omawiania definicji danych osobowych¹. Ustawa nie precyzuje przy tym, że mają to być dane osobowe dotyczące użytkownika.

Definicja danych osobowych

Warto w tym miejscu przytoczyć definicję danych osobowych zawartą w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (j.t.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926). Zgodnie z art. 6 tego aktu prawnego za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej.

Mając na uwadze przytoczoną definicję danych osobowych, należy wskazać na następujące elementy:

1. przewidziana w ustawie o ochronie danych osobowych definicja dotyczy osób fizycznych. Ochrona dóbr osobistych osób prawnych może być częściowo realizowana na podstawie przepisów kodeksu cywilnego dotyczących ochrony dóbr osobistych osób prawnych (art. 23 Kodeksu cywilnego, w skrócie: K.c., w związku z art. 43 K.c.);
2. ponadto ustawa o ochronie danych osobowych za dane osobowe uznaje tylko te dane, które umożliwiają ustalenie tożsamości osoby fizycznej.

Niewątpliwie jednak z powodu nieuszczegółowienia wyrażenia „dane dotyczące użytkownika” (np. przez odesłanie do ustawy o ochronie danych osobowych), ochrona wynikająca z prawa telekomunikacyjnego jest szersza niż ta, która wynika z ustawy o ochronie danych osobowych, gdyż obejmuje wszelkie informacje odnoszące się do użytkownika będącego zarówno osobą fizyczną, osobą prawną, jak i jednostką organizacyjną niemającą osobowości prawnej, z którymi przedsiębiorca telekomunikacyjny zetknął się w trakcie wykonywania działalności telekomunikacyjnej (np. przy zawieraniu umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych).

Ochrona treści indywidualnych komunikatów

Po drugie – ochronie podlega treść indywidualnych komunikatów. Chodzi w tym przypadku o treść przesyłaną od punktu A do punktu B za pomocą medium transmisyjnego eksploatowanego przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego. Ważnym elementem jest indywidualność komunikatów. Podmiot uprawniony będzie mógł powoływać się na przysługującą mu z prawa telekomunikacyjnego ochronę, pod warunkiem że wykaże, że treść komunikatów pochodziła od niego – innymi słowy, jeżeli udowodni istnienie elementu indywidualności.

Po trzecie – ochronie podlegają dane transmisyjne, które oznaczają dane przetwarzane do celów przekazywania komunikatów w sieciach telekomunikacyjnych lub naliczania opłat za usługi telekomunikacyjne, w tym dane lokalizacyjne, które oznaczają wszelkie dane przetwarzane w sieci telekomunikacyjnej wskazujące położenie geograficzne urządzenia końcowego użytkownika publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych. Do tej grupy zaliczyć należy m.in. dane dotyczące protokołu transmisji, dane dotyczące medium transmisyjnego, informacje o sygnalizacji, numery wywoływane lub dane adresowe.

Po czwarte – ochronie podlegają dane o lokalizacji inne niż te, które są niezbędne do transmisji komunikatu lub wystawienia rachunku.

Po piąte – ochronie podlegają dane o próbach uzyskania połączenia pomiędzy określonymi zakończeniami sieci.

Art. 159 nie ogranicza kręgu zobowiązanych podmiotów, stąd należy przyjąć, że przepis ten będzie miał zastosowanie zarówno do przedsiębiorcy telekomunikacyjnego, jak i do innych podmiotów, z pomocą których przedsiębiorca telekomunikacyjny wykonuje czynności, przy których ma styczność z danymi podlegającymi ochronie. Z pewnością do grona podmiotów zobowiązanych należy zaliczyć agentów pośredniczących przy zawieraniu umów o świadczenie usług telekomunikacyjnych oraz tych, którzy zawierają umowy w imieniu dającego zlecenie.

Tajemnica telekomunikacyjna

Tajemnica telekomunikacyjna była przedmiotem regulacji w poprzedniej ustawie, tj. w ustawie z dnia 21 lipca 2000 r. – Prawo telekomunikacyjne. Zgodnie z art. 67 ust. 1 wymienionego aktu prawnego tajemnica komunikowania się w telekomunikacji obejmowała informacje przekazywane w sieciach telekomunikacyjnych, dane dotyczące użytkowników oraz dane dotyczące faktu, okoliczności i rodzaju połączenia, prób uzyskania połączenia między określonymi zakończeniami sieci, a także identyfikacji bądź lokalizacji zakończeń sieci, pomiędzy którymi wykonano połączenie. Zakres ochrony przewidzianej w aktualnym prawie telekomunikacyjnym pokrywa się z zakresem przewidzianym w poprzedniej regulacji.

Zakres ochrony tajemnicy telekomunikacyjnej określony został w art. 159 ust. 2 P.t. i obejmuje zakaz zapoznawania się, utrwalania, przechowywania, przekazywania lub innego wykorzystywania treści lub danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną przez osoby inne niż nadawca i odbiorca komunikatu.

Brak jednak legalnej definicji tych pojęć. Dlatego też należy podjąć próbę dookreślenia na podstawie ich językowego rozumienia (za pomocą Uniwersalnego Słownika Języka Polskiego, red. S. Dubisza, Warszawa 2003; dalej: USJP).

Językowe znaczenie określenia „zapoznawanie się” to tyle co umożliwianie komuś poznanie czegoś, przekazanie komuś wiedzy o czymś (USJP, t. 4, s. 858).

Językowe znaczenie słowa „utrwalanie” to m.in. rejestrowanie dźwięków, obrazów na taśmach, płytach, w pamięci komputera itp. w celu ich późniejszego odtworzenia (USJP, t. 4, s. 303).

Językowe znaczenie słowa „przechowywanie” to przetrzymywanie czegoś gdzieś, uchronienie czegoś przed zepsuciem, zniszczeniem, zaginięciem (USJP, t. 3, s. 623).

Językowe znaczenie słowa „przekazywanie” to powierzanie komuś czegoś do dyspozycji, podanie czegoś do czyjejś wiadomości, powtórzenie komuś jakiej informacji (USJP, t. 3, s. 675).

Językowe znaczenie określenia „lub inne wykorzystywanie” to inne niż określone powyżej używanie czegoś do osiągnięcia jakiegoś celu, pożytku (USJP, t. 4, s. 609).

Warunki, w których dozwolone jest naruszenie tajemnicy telekomunikacyjnej

Ustawa określa warunki, w których dozwolone jest naruszenie tajemnicy telekomunikacyjnej. Każda z powyższych czynności w odniesieniu do danych osobowych będzie dozwolona, jeżeli będzie to przedmiotem usługi lub też będzie niezbędne do jego wykonania.

W pkt 4 ust. 2 artykułu, obok powodów uzasadnionych ustawą, wskazuje się również na przepisy odrębne. Generalnie rzecz ujmując, ustawodawca wskazuje na ustawy dające się zakwalifikować w ramach bezpieczeństwa i porządku publicznego. Zgodnie z ustawą z dnia 6 kwietnia 1990 r. o policji (j.t.: Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58), policja uprawniona jest do dokonywania kontroli operacyjnej, która prowadzona jest niejawnie i polega m.in. na stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych. Również w ustawie z dnia 24 maja 2002 r. o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego oraz Agencji Wywiadu (Dz. U. Nr 74, poz. 676) funkcjonariusze zarówno Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, jak i Agencji Wywiadu zostali uprawnieni do przeprowadzania niejawnej kontroli operacyjnej polegającej m.in. na stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych (zob. art. 27 ust. 6 tej ustawy). Możliwość stosowania kontroli operacyjnej polegającej m.in. na stosowaniu środków technicznych umożliwiających uzyskiwanie w sposób niejawny informacji i dowodów oraz ich utrwalanie, a w szczególności treści rozmów telefonicznych i innych informacji przekazywanych za pomocą sieci telekomunikacyjnych lub teleinformatycznych, przewidziana została również w ustawie z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych (Dz. U. Nr 139, poz. 1326) – zob. art. 24 ust. 2 tej ustawy.

Sądzę, że lepiej oddać telefon do specjalistycznej firmy, która odzyska treść SMS-ów przechowywanych w telefonie, bo od operatora nie otrzyma Pani tych danych.

1. Zob. J. Barta, R. Markiewicz, Ochrona danych osobowych. Komentarz, wyd. 2, Kraków 2002, s. 312.