Przechowanie na koncie pieniędzy brata w trakcie jego leczenia

Darowizna jako czynność opodatkowana

W pierwszej kolejności zauważmy, że opodatkowaniu podlegają określone czynności prawne, które powodują przysporzenie majątkowe u konkretnego podatnika. Przy czym poprzez sam fakt otrzymania określonych środków pieniężnych na konto bankowe właściciel tego konta nie staje się automatycznie właścicielem pieniędzy. Pamiętajmy, że przeniesienie własności wszelkich rzeczy (w tym także pieniędzy) musi nastąpić na podstawie odpowiedniej czynności prawnej (np. umowy).

Czynnością prawną, która powoduje przeniesienie własności środków pieniężnych, jest np. darowizna. Warto zauważyć, że do darowizny może dojść, nawet jeżeli nie podpisano żadnej umowy pomiędzy stronami, ponieważ darowizna staje się skuteczna z chwilą jej wykonania (art. 890 Kodeksu cywilnego, dalej „K.c.”). Trzeba zatem zastanowić się, czy w opisanym przypadku rzeczywiście do jakiejkolwiek darowizny w ogóle doszło.

Zgodnie z art. 888 K.c. przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Oznacza to, że osoba obdarowana musiałaby otrzymać pewne przysporzenie swojego majątku, które spowodowałoby zwiększenie jej aktywów lub zmniejszenie pasywów. Jednak z przedstawionego opisu sprawy wynika, że pieniądze zarobione przez brata, przekazywane na Pani konto, są wydatkowane na potrzeby brata. Mówiąc inaczej, nie wydatkuje Pani tych pieniędzy w swoim imieniu i w interesie, lecz w interesie brata, zatem Pani żadnego przysporzenia nie uzyskała. Z tych też powodów w mojej ocenie nie dochodziło tu do darowizny, a zatem nie powstaje żaden obowiązek podatkowy w tym zakresie.

Przechowanie środków pieniężnych

W tych warunkach dochodzi jedynie do istnienia umowy przechowania środków pieniężnych. Umowa przechowania ma charakter nieodpłatny i jest nieopodatkowana, jednakże trzeba podkreślić, że przy zwykłej umowie przechowania przechowawcy nie wolno swobodnie dysponować pieniędzmi oddanymi mu na przechowanie.

Jeżeli ma Pani na swoim koncie pieniądze zarobione przez brata wyłącznie na przechowanie, bez możliwości swobodnego dysponowania tymi pieniędzmi, to mamy do czynienia z umową przechowania, która nie jest opodatkowana. Jeżeli natomiast dysponuje Pani swobodnie i wedle swojego uznania tymi pieniędzmi i wydaje te pieniądze zgodnie ze swoją wolą, to mamy do czynienia z darowizną, która podlega opodatkowaniu.

Zgodnie bowiem z orzecznictwem, w przypadku gdy dana osoba otrzymuje wartości pieniężne, ale nie ma prawa nimi rozporządzać, należy zakwalifikować je jako przechowanie. Zgodnie z art. 835 K.c. – przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. W konsekwencji te wartości pieniężne nie zwiększają majątku przechowawcy i nie powiększają jego aktywów, co powoduje, że nie mamy tu do czynienia z przysporzeniem majątkowym, które mogłoby podlegać opodatkowaniu.

Przechowanie a podatek dochodowy, PCC

Również na gruncie podatku dochodowego PIT taka umowa przechowania nie rodzi żadnych skutków podatkowych, ponieważ w tym przypadku także przechowawca nie otrzymuje żadnego definitywnego przychodu, który mógłby podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Potwierdzają to wydawane interpretacje podatkowe. Przykładowo w piśmie Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 01.02.2019 r., nr 0111-KDIB2-2.4014.277.2018.2.SK, czytamy:

„Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że pomiędzy Wnioskodawczynią a M.P. została zawarta umowa przechowania. Na podstawie umowy M.P., zwana na potrzeby umowy Składającą, przekazała swojej matce (Wnioskodawczyni), zwanej na potrzeby umowy Przechowawcą, na przechowanie kwotę 153.318 zł w gotówce. Kwota ta zgodnie z wolą Składającej została wpłacona przez Przechowawcę na otwarty specjalnie w celu obsługi umowy przechowania rachunek bankowy Przechowawcy. Składająca została upoważniona do rachunku bankowego, tak że uzyskała ona prawo do dysponowania tym rachunkiem bankowym.

(…)

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że skoro opisana we wniosku umowa przechowania środków pieniężnych nie przybrała postaci żadnej z czynności wymienionych w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, w szczególności umowy pożyczki, umowy depozytu nieprawidłowego (Wnioskodawczyni nie została bowiem upoważniona do korzystania z przekazanej na przechowanie kwoty i na moment złożenia niniejszego wniosku na rachunku bankowym, na którym zdeponowana została przechowywana kwota nie miały miejsca żadne dodatkowe operacje), czy też ustanowienia odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, to zgodzić należy się z Wnioskodawczynią, że powyższa umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.”

Umowa przechowania neutralna podatkowo

Podsumowując, jeżeli środki należące do brata wpływają na Pani konto, a Pani je tylko przechowuje i nie może z nich swobodnie korzystać, ponadto owe środki są wydatkowane wyłącznie na potrzeby brata, to mamy do czynienia z umową przechowania, która jest neutralna podatkowo. W związku z tym nie pojawia się konieczność odprowadzenia podatku, informowania US czy składania deklaracji podatkowej z tego tytułu.