Przebywanie za zasiłku chorobowym a założenie działalności gospodarczej

Bezwzględny zakaz pracy na zwolnieniu lekarskim

Zwolnienie lekarskie nie służy do prowadzenia działalności gospodarczej, ale odzyskaniu zdrowia. Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia.

Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2002 r. (sygn. akt II UKN 710/00) na pracę zarobkową osoby prowadzącej działalność gospodarczą składają się wszystkie czynności, których wykonywanie wynika z rodzaju tej działalności oraz czynności związane z samym prowadzeniem firmy. Zatem należy do nich także nadzór nad zatrudnionymi pracownikami, wydawanie dyspozycji i wskazówek, wystawianie faktur itp.

Jak Pan widzi, wynika z tego, że nie ma znaczenia, czy wykonywanie danego rodzaju pracy ma wpływ na przedłużenie zwolnienia, czy też nie. Zakaz wykonywania pracy w czasie zwolnienia jest bezwzględny i jego naruszenie skutkuje odebraniem zasiłku za cały okres zwolnienia.

Jakie prace w firmie nie powodują utraty prawa do zasiłku chorobowego?

Od każdej reguły istnieją wyjątki. Są bowiem sytuacje, kiedy od dokonania danych czynności może zależeć funkcjonowanie całego przedsiębiorstwa. Doktryna stoi na stanowisku, że w okresie korzystania ze zwolnienia lekarskiego ubezpieczony może wykonywać pewne prace niepowodujące utraty prawa do zasiłku chorobowego pod warunkiem jednak, że nie mają one charakteru zarobkowego. Trzeba przy tym pamiętać, że są to wypadki incydentalne i wyjątkowe. Chodzi tu głównie o wykonywanie formalnoprawnych czynności, do jakich jest zobowiązany przedsiębiorca zatrudniający pracowników. Przy czym orzecznictwo nie jest w tej kwestii jednolite – czasami dane czynności przez jeden skład sędziowski zostaną uznane za pracę zarobkową, innym razem już nie.

Za pracę zarobkową na pewno nie można uznać uzyskiwania dochodów niepołączonych z osobistym świadczeniem pracy, w trakcie pobierania świadczeń chorobowych. Tak więc wykonywanie formalnoprawnych czynności związanych z funkcjonowaniem przedsiębiorstwa nie powoduje utraty przez ubezpieczonego prawa do zasiłku. Za takie czynności uznać można chociażby podpisywanie dokumentów finansowych, takich jak listy płac, listy przelewów czy dokumentów rozliczeniowych sporządzonych przez pracowników. Mimo że jest to stanowisko dosyć kontrowersyjne, uznać trzeba, że w omawianej grupie czynności dozwolonych jest także podpisywanie faktur. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego (sygn. akt II UK 359/08), w którym SN stwierdził, że „samo podpisywanie faktur nie świadczy o prowadzeniu działalności gospodarczej. Jeżeli przedsiębiorca nie wykonywał w trakcie zwolnień lekarskich pracy zarobkowej – nie nadzorował zatrudnionych pracowników, nie obsługiwał klientów, nie dokonywał zaopatrzenia sklepu – prawo do zasiłku nadal mu przysługuje, a samo podpisywanie dokumentów finansowych sporządzonych przez inną osobę nie może być traktowane jako wykonywanie działalności gospodarczej”.

Przebywanie na zwolnieniu lekarskim a założenie działalności gospodarczej

Przebywanie na zasiłku chorobowym wyklucza możliwość założenia w tym czasie działalności gospodarczej, gdyż wiąże się to z załatwianiem formalności i składaniem dokumentów do różnego rodzaju urzędów (w tym m.in. do ZUS). Takie zachowanie osoby przebywającej na zasiłku chorobowym może wzbudzić podejrzenia ZUS i skutkować zakwestionowaniem niezdolności do pracy w toku kontroli wykonywanej przez lekarza orzecznika, a w konsekwencji – doprowadzeniem do utraty prawa do zasiłku chorobowego.

Wskazuje Pan na jedynie formalną stronę rozpoczęcia działalności gospodarczej. Dzisiaj założenie firmy to kwestia kilku formularzy online. Jednakże muszę zaznaczyć, że w takiej sytuacji doszłoby co najmniej do wykorzystywania zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia. Zamiast powrotu do zdrowia podejmowane byłyby działania mające na celu uzyskiwanie przychodu z przyszłej działalności zarobkowej.