Przebywanie poza granicami Polski a meldunek

Niedopełnienie obowiązku meldunkowego przed wyjazdem za granicę

Z Pana relacji wynika, że wyjechał Pan z kraju 7 lat temu, lecz nie wymeldował się Pan, ani nie zgłosił tego w urzędzie gminy. Od momentu wyjazdu cały czas przebywa Pan poza granicami Polski. Obecnie chciałby Pan uregulować Pana wyjazd w odpowiednich organach.

Zgodnie z art. 24 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (w skrócie „ustawa”) osoba, która przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, obowiązana jest wykonywać obowiązek meldunkowy.

Obowiązek ten polega między innymi na zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego i czasowego, a także na wymeldowaniu się z tych miejsc (art. 24 ust. 2 ustawy).

Zgodnie z art. 24 ust. 3 i n. ustawy:

„3. Za osobę nieposiadającą zdolności do czynności prawnych lub posiadającą ograniczoną zdolność do czynności prawnych obowiązek meldunkowy wykonuje jej przedstawiciel ustawowy, opiekun prawny lub inna osoba sprawująca nad nią faktyczną opiekę w miejscu ich wspólnego pobytu.

4. Obowiązku meldunkowego można dopełnić przez pełnomocnika, legitymującego się pełnomocnictwem udzielonym w formie, o której mowa w art. 33 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r. poz. 23), po okazaniu przez pełnomocnika do wglądu jego dowodu osobistego lub paszportu.

5. Wymeldowania się z miejsca pobytu stałego lub czasowego, a także zgłoszenia wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz powrotu z wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej można dokonać w formie dokumentu elektronicznego przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, na zasadach określonych w ustawie z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.”

Zgłoszenie w gminie wyjazdu z kraju z zamiarem stałego pobytu poza Rzeczpospolitą Polską 

Według art. 36 ustawy:

„1. Obywatel polski, który wyjeżdża z kraju z zamiarem stałego pobytu poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jest obowiązany zgłosić swój wyjazd. Zgłoszenie wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej skutkuje wymeldowaniem z miejsca pobytu stałego i czasowego.

2. Obywatel polski, który wyjeżdża poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, bez zamiaru stałego pobytu, na okres dłuższy niż 6 miesięcy, jest obowiązany zgłosić swój wyjazd oraz powrót.

3. Zgłoszeń, o których mowa w ust. 1 i 2, dokonuje się najpóźniej w dniu opuszczenia miejsca pobytu stałego albo czasowego:

1) w formie pisemnej w organie gminy, o którym mowa w art. 28 ust. 1, przedstawiając do wglądu dowód osobisty lub paszport, albo

2) w formie dokumentu elektronicznego na formularzu umożliwiającym wprowadzenie danych do systemu teleinformatycznego organu gminy, o którym mowa w art. 28 ust. 1, pod warunkiem otrzymania przez osobę urzędowego poświadczenia odbioru.”

Jak z powyższego wynika, opuszczenie miejsca pobytu z zamiarem stałego pobytu za granicą wiąże się z obowiązkiem zgłoszenia organowi meldunkowemu wyjazdu.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 36 ust. 1 ustawy zgłoszenie wyjazdu skutkuje wymeldowaniem osoby z pobytu stałego i czasowego. Sposób językowego ujęcia przepisu wskazuje, że wymeldowanie w takiej sytuacji następuje z mocy prawa.

Za przyjęciem takiego skutku przemawia jednoznaczne wskazanie, że konsekwencją zgłoszenia wyjazdu jest wymeldowanie. Ustawa nie wymaga wymeldowania się osoby wyjeżdżającej, ale tylko zgłoszenia wyjazdu. Równocześnie nie wskazuje, w jakiej formie powinno nastąpić wymeldowanie. Brak jasnego określenia formy wymeldowania może w praktyce powodować niejednolitość działania organów. Wykładnia systemowa powinna skłaniać do przyjęcia decyzyjnej formy orzekania organów. Takie rozwiązanie może nadmiernie formalizuje ewidencję, ale wprowadza czytelność dokonywanych w niej wpisów, a to służy aktualności tego rejestru.

Przeprowadzenie przez organ meldunkowy postępowania w sprawie wymeldowania

Niewymeldowanie się i opuszczenie miejsca zameldowania nakłada na organ meldunkowy obowiązek przeprowadzenia postępowania w sprawie wymeldowania i wydania decyzji. Zgłoszenie wyjazdu poza granice RP jest zatem w istocie informacją o opuszczeniu dotychczasowego miejsca pobytu. Rezultatem zgłoszenia jest wymeldowanie, którego potwierdzeniem może być decyzja. Ponieważ wymeldowanie następuje z mocy prawa, to decyzja miałaby charakter deklaratoryjny i związany. Zapadałaby w prostym postępowaniu, bo niewymagającym prowadzenia wyjaśnień co do charakteru opuszczenia miejsca zameldowania, wobec jednoznacznego oświadczenia osoby zamierzającej na stałe opuścić terytorium RP.

Artykuł 36 ust. 2 ustawy nakłada na zameldowanego obowiązek zgłoszenia wyjazdu i powrotu spoza granic RP, jeżeli pobyt za granicą jest dłuższy niż 6 miesięcy i nie wiąże się z zamiarem stałego pobytu. Przyjęte rozwiązanie odstępuje od wcześniejszego, które wymagało zgłoszenia każdego wyjazdu poza granice i powrotu, jeżeli czas pobytu miał być dłuższy niż 3 miesiące.

Forma i tryb zgłaszania organowi meldunkowemu wyjazdu za granicę

Artykuł 36 ust. 3 reguluje formę i tryb zgłaszania wyjazdu za granicę. Każdy opuszczający terytorium RP jest zobowiązany dokonać zgłoszenia wyjazdu najpóźniej w dniu opuszczenia miejsca pobytu. Zgłoszenie może być dokonane w formie pisemnej – co odpowiada ogólnej zasadzie postępowania meldunkowego, albo w formie dokumentu elektronicznego – pod warunkiem otrzymania urzędowego poświadczenia odbioru dokonanego elektronicznie zgłoszenia. Przepis ten wskazuje nieprzekraczalny moment, w którym powinno nastąpić wymeldowanie w związku z wyjazdem za granicę. Tą chwilą jest dzień opuszczenia miejsca zameldowania. W art. 36 ust. 3 nie wskazano nieprzekraczalnego momentu zameldowania po powrocie z zagranicy. Wydaje się, że do takiej sytuacji ma zastosowanie reguła ogólna wyrażona w art. 27 ustawy, z której wynika, że każdy obywatel RP ma obowiązek zameldowania się w nieprzekraczalnym terminie 30 dni od dnia przybycia do miejsca pobytu.

Pan nie dopełnił wprawdzie swojego obowiązku, ale obecnie nie jest to karane jakąkolwiek grzywną czy też innymi dolegliwościami.

Obecnie może Pan zgłosić fakt swojego wyjazdu na stałe w urzędzie gminy miejsca zameldowania albo przez internet, lub jak wskazywałem cytując Panu przepisy za pomocą pełnomocnika.

Formularz zgłoszenia wyjazdu za granicę można pobrać i wypełnić w domu albo w urzędzie gminy. Usługa taka jest bezpłatna. Niestety wysłanie tego formularza listownie może nie być wystarczające, ze względu na to, że urzędnik będzie musiał mieć wgląd w Pana dowód osobisty lub paszport.

Po powrocie do kraju powinien Pan zgłosić swój przyjazd w urzędzie i na nowo się zameldować.

Jeżeli będzie Pan chciał załatwić sprawę przez pełnomocnika, to także będzie Pan musiał wypełnić i podpisać formularz zgłoszenia wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej, a pełnomocnika, który przedstawi pisemne pełnomocnictwo do zgłoszenia wyjazdu poza granice Rzeczypospolitej Polskiej oraz swój (pełnomocnika) dowód osobisty lub paszport.

W przypadku składania przez pełnomocnika konieczne będzie uiszczenie 17 zł tytułem opłaty skarbowej za złożenie pełnomocnictwa.

Opłata skarbowa za złożenie pełnomocnictwa nie dotyczy pełnomocnictwa udzielonego małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu lub rodzeństwu.

Ważne jest to, że pełnomocnik musi legitymować się pełnomocnictwem udzielonym w formie, o której mowa w art. 33 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2016 r., poz. 23).

Zgodnie z art. 33 § 2 K.p.a. – pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie, w formie dokumentu elektronicznego lub zgłoszone do protokołu.