Prowadzenie agroturystyki a podatki

Pojęcie rolnika i działalności rolniczej

W pierwszej kolejności wyjaśnijmy, kto na gruncie prawa podatkowego jest rolnikiem. Jak rozumiem, problem dotyczy zgłoszenia w ramach podatku VAT. Zgodnie z art. 2 pkt 15 ustawy VAT ilekroć jest mowa o gospodarstwie rolnym, należy sięgnąć do ustawy o podatku rolnym.

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowany w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne (z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż działalność rolnicza) o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Zastanówmy się zatem, czym jest działalność rolnicza. Jak podaje art. 2 ust. 2 ustawy, za działalność rolniczą uważa się produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, roślin ozdobnych, grzybów uprawnych, sadownictwa, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego fermowego oraz chów i hodowlę ryb.

Jak zatem widać, na gruncie podatku rolnego rolnik to osoba, która prowadzi gospodarstwo rolne (czyli obszar ujęty w ewidencji jako użytki rolne o pow. min. 1 ha) i która na tym obszarze prowadzi działalność rolniczą. Natomiast agroturystyka w postaci wynajmu pokoi nie jest działalnością rolniczą.

Przeanalizowaliśmy zatem, co podlega opodatkowaniu podatkiem rolnym. Teraz zastanówmy się, kto jest podatnikiem tego podatku.

Podatnik podatku rolnego

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy podatek rolny opłaca właściciel lub dzierżawca o ile dzierżawa odbywa się na gruntach stanowiących własność państwa. Jest od tej zasady jeden wyjątek. Otóż zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca.

Zgodnie z art. 28 ust. 4 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników „dzierżawa musi być zawarta na podstawie umowy pisemnej zawartej co najmniej na 10 lat i zgłoszonej do ewidencji gruntów i budynków, osobie niebędącej:

a) małżonkiem emeryta lub rencisty,

b) jego zstępnym lub pasierbem,

c) osobą pozostającą z emerytem lub rencistą we wspólnym gospodarstwie domowym,

d) małżonkiem osoby, o której mowa w lit. b lub c”.

Dopiero łączne spełnienie wszystkich powyższych warunków (tj. gospodarstwo rolne o pow. 1h dzierżawione na podstawie wskazanej umowy na którym prowadzona jest działalność rolnicza) sprawia, że osoba jest podatnikiem podatku rolnego.

Podatek VAT a gospodarstwo rolne

Ustawa VAT nakazuje odnosić się do ustawy o podatku rolnym w zakresie definicji gospodarstwa rolnego. Nie bardzo jednak rozumiem, o jakie oświadczenie w związku z agroturystyką chodzi. Ustawa VAT nie odnosi się w żadnych przepisie do kwestii wynajmu pokoi w ramach agroturystyki.

Ustawa VAT posługuje się kategorią rolnika ryczałtowego, który na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT jest zwolniony od podatku. Jak jednak stanowi art. 2 pkt 19 ustawy VAT, przez rolnika ryczałtowego rozumie się rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3.

Usługi rolnicze a wynajem pokoi turystom

Natomiast w myśl art. 2 pkt 21 ustawy VAT „przez usługi rolnicze rozumie się:

a) usługi związane z rolnictwem oraz chowem i hodowlą zwierząt, z wyłączeniem usług weterynaryjnych (PKWiU ex 01.6), z wyłączeniem usług podkuwania koni i prowadzenia schronisk dla zwierząt gospodarskich (PKWiU ex 01.62.10.0),

b)usługi związane z leśnictwem (PKWiU ex 02.40.10), z wyłączeniem patrolowania lasów wykonywanego na zlecenie przez jednostki inne niż leśne (PKWiU ex 02.40.10.3),

c) usługi wspomagające rybactwo (PKWiU ex 03.00.7), z wyłączeniem usług związanych z rybołówstwem morskim (PKWiU 03.00.71.0),

d) wynajem i dzierżawę maszyn i urządzeń rolniczych, bez obsługi (PKWiU 77.31.10.0)”.

Jak zatem widać, status rolnika ryczałtowanego nie odnosi się do wynajmu pokoi turystom, ponieważ nie są to usługi rolnicze w myśl ustawy VAT. Zakładam zatem, że oświadczenie nie dotyczy zgłoszenia jako rolnik ryczałtowy.

Rozliczanie dochodu z działalności gospodarczej

Naturalnie prowadzony wynajem jest odpłatnym świadczeniem usług, które podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Skoro każde z Państwo ma własne JDG, to każde samodzielnie rozlicza uzyskany przychód z tytułu prowadzonej działalności. Przy czym w zakresie prowadzenia wynajmu na gruncie podatku VAT nie jest istotny fakt, iż osoba posiada status rolnika czy prowadzi agroturystykę. Działalność agroturystyczna nie korzysta z żadnych preferencji podatkowych na gruncie podatku VAT (nie jest zwolniona przedmiotowo). W konsekwencji można albo opodatkować takie usługi, albo skorzystać ze zwolnienia podmiotowego ze względu na limit obrotów.

Dzierżawienie gruntów rolnych przez małżeństwo

Zasadniczo podatnikiem podatku VAT jest osoba fizyczna, a nie małżeństwo. Jeżeli grunty dzierżawią Państwo jako małżeństwo we wspólności majątkowej, to możliwe są tu dwa warianty zgłoszenia do opodatkowania VAT. Albo całość najmu rozlicza jeden małżonek i wtedy to on podpisuje umowy z najemcami, wystawia faktury, ponosi wydatki związane z najmem. Albo każdy z małżonków rozlicza najem po połowie. Z opisu sprawy wynika, że faktury za pośrednictwo w najmie są brane zarówno przez Panią, jak i przez małżonka, więc każde z Państwa jest podatnikiem z tytułu najmu (po połowie) i każde we własnym zakresie rozlicza VAT (lub nie rozlicza, jeżeli korzysta ze zwolnienia).

Zwolnienie z podatku za wynajem pokoi gościnnych

Oświadczenie o prowadzeniu działalności agroturystycznej i posiadanie statusu rolnika bardziej pasuje mi do podatku PIT w kontekście ewentualnego zwolnienia określonego w art. 21 ust. 1 pkt 43 ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem zwalnia się od podatku dochody uzyskane z tytułu wynajmu pokoi gościnnych, w budynkach mieszkalnych położonych na terenach wiejskich w gospodarstwie rolnym, osobom przebywającym na wypoczynku oraz dochody uzyskane z tytułu wyżywienia tych osób, jeżeli liczba wynajmowanych pokoi nie przekracza 5.

Powyższy przepis ustanawia pięć warunków zwolnienia z podatku dochodowego:

• ma być pięć pokoi,
• budynek ma być mieszkalny,
• teren musi być wiejski,
• obiekt musi się znajdować w gospodarstwie rolnym,
• goście są przyjmowani tylko na wypoczynek.

Przepis nie uzależnia zwolnienia z podatku od tego, czy wynajem jest dokonywany w ramach działalności gospodarczej, czy też w ramach odrębnego źródła przychodów. Jeżeli powyższe warunki są spełnione, to dochód z wynajmu w ramach działalności agroturystycznej jest zwolniony od podatku.

Dlatego też bardziej tutaj zasadne było wezwanie ze strony US do złożenia opisanych przez Panią oświadczeń niż w zakresie podatku VAT.

Aby jednak była możliwość skorzystania z powyższego zwolnienia, konieczne jest posiadanie gospodarstwa rolnego, tj. gruntu o pow. 1ha sklasyfikowanego w ewidencji jako użytki rolne.