Próba samobójcza a przestępstwo

Czy podjęcie próby samobójczej jest przestępstwem?

Przede wszystkim chciałabym Panu wyjaśnić, że w polskim porządku prawnym podejmowanie prób samobójczych nie jest przestępstwem i osoba taka nie podlega żadnej karze. Karalne jest jedynie nakłanianie innej osoby do targnięcia się na własne życie lub udzielanie jej pomocy w tym kierunku (art. 151 Kodeksu karnego – w skrócie K.k.).

Biorąc pod uwagę wynik badania alkomatem, prowadził Pan pojazd mechaniczny, znajdując się w stanie nietrzeźwości. Nie mogę jednak wypowiedzieć się, czy zostanie wobec Pana wydany wyrok skazujący, czy też zostanie Pan skierowany przez sąd, w ramach środka zabezpieczającego, na leczenie psychiatryczne (bez z góry określonego czasu). Środki zabezpieczające stosuje się wobec sprawców, którzy byli niepoczytalni w momencie popełnienia czynu zabronionego. Być może Pańska choroba wkazuje na niepoczytalność, ale oceni to ostatecznie sąd na podstawie opinii biegłego psychiatry oraz psychologa. Do rozstrzygnięcia będzie bowiem problem, czy depresja maniakalna uniemożliwiała „rozpoznanie znaczenia czynu lub pokierowanie swoim postępowaniem” oraz czy mógł Pan ocenić, jakie konsekwencje ma spożywanie alkoholu i następnie kierowanie pojazdem (art. 31 § 1 K.k.).

Kierowanie pojazdem po spożyciu alkoholu

Jak stanowi przepis art. 115 § 16 K.k., stan nietrzeźwości zachodzi, gdy zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość lub zawartość alkoholu w 1 dm³ wydychanego powietrza przekracza 0,25 mg albo prowadzi do stężenia przekraczającego tę wartość.

Zakładając, że sąd (a wcześniej prokurator w postępowaniu przygotowawczym) stwierdzi, że podczas próby samobójczej był Pan poczytalny, musi Pan liczyć się z wydaniem wyroku skazującego i orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdów, jednak nie na zawsze. Na pewno zostanie Panu postawiony zarzut z art. 178a § 1 K.k., zgodnie z którym „kto, znajdując się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, prowadzi pojazd mechaniczny w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”. Karalne jest bowiem samo prowadzenie pojazdu mechanicznego po drodze publicznej w stanie nietrzeźwości. Spowodowanie wypadku komunikacyjnego podlega karze pozbawienia wolności do lat trzech, jeśli jego skutkiem jest średni lub lekki uszczerbek na zdrowiu, trwające odpowiednio powyżej i poniżej 7 dni (art. 177 § 1 K.k.). O ostatecznej kwalifikacji zdarzenia zadecyduje organ prowadzący postępowanie karne, przed skierowaniem do sądu aktu oskarżenia.

Warunkowe zawieszenie kary pozbawienia wolności

Jeśli sąd wymierza za przestępstwo karę nieprzekraczającą dwóch lat pozbawienia wolności, to jej wykonanie będzie mogło zostać warunkowo zawieszone na okres próby wynoszący od 2 do 5 lat, biegnący od uprawomocnienia się orzeczenia (art. 70 § 1 pkt 1 K.k., w związku z art. 69 § 1 K.k.). Oznacza to, że nie będzie konieczności odbywania kary w warunkach więziennych. Z całą pewnością zostanie wobec Pana orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Zgodnie z treścią przepisu art. 39 pkt 3 K.k. w związku z art. 43 § 1 K.k., zakaz ten jest tzw. środkiem karnym, orzekanym obok kary, na czas od roku do lat 10. W przypadku, kiedy sprawca zdarzenia znajdował się w stanie nietrzeźwości, orzeczenie tego zakazu jest obligatoryjne, czyli konieczne (art. 42 § 2 K.k.), przy czym może on obejmować prowadzenie wszelkich pojazdów lub pojazdów określonego rodzaju.

Kiedy orzekany jest dziesięcioletni zakaz prowadzenia pojazdów?

Nie powinien Pan się obawiać maksymalnego wymiaru zakazu, gdyż – jak wynika z praktyki sądów – dziesięcioletni zakaz prowadzenia pojazdów orzekany jest w wypadkach poważnych, najczęściej zakończonych skutkiem śmiertelnym lub ciężkim uszkodzeniem ciała. Okres zatrzymania prawa jazdy od chwili wypadku zostanie zaliczony na poczet orzeczonego następnie wyrokiem sądu środka karnego. Orzekając zakaz prowadzenia pojazdów, sąd nakłada obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie (art. 43 § 3 K.k.).

Aby w ogóle sąd mógł orzec zakaz prowadzenia pojazdów na zawsze, wypadek drogowy, spowodowany przez sprawcę znajdującego się w stanie nietrzeźwości, musiałby zakończyć się śmiercią albo ciężkim uszczerbkiem na zdrowiu innej osoby (art. 42 § 3 K.k.). Obligatoryjne orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na zawsze będzie natomiast konsekwencją ponownego skazania danego sprawcy prowadzącego pojazd mechaniczny w warunkach określonych w art. 42 § 3 K.k.