Udokumentowanie wypłaty premii uznaniowej

Premia uznaniowa

Rozumiem, że celem pracodawcy jest przyznanie danemu pracownikowi świadczenia nieobowiązkowego, a pracodawca każdorazowo będzie decydował o tym, za co, w jakiej wysokości oraz któremu pracownikowi przyzna daną nagrodę. W takim przypadku pracodawca w ogóle nie powinien regulować kwestii premii uznaniowej w żadnym dokumencie, tj. ani w wewnętrznych regulacjach, ani w umowie o pracę.

W orzecznictwie i doktrynie powszechny jest już pogląd, że premia uznaniowa jest tożsama z nagrodą i w zasadzie dla ścisłości powinna zostać nazwana nagrodą.

Powyższą obserwację potwierdza wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 marca 1977 r. (sygn. akt I PRN 26/77): „Premia, którą pracownik może otrzymać jedynie w zależności od oceny jego pracy przez dyrektora przedsiębiorstwa, nie zaś od skonkretyzowanego i zobiektywizowanego wskaźnika premiowego, jest w gruncie rzeczy nagrodą, a podjęta w tym przedmiocie decyzja nie podlega kontroli organów orzekających w sprawach pracowniczych. Prawo podmiotowe do żądania takiej premii powstaje dopiero w dacie decyzji kierownika zakładu pracy przyznającej pracownikowi premię”.

O premii uznaniowej (nagrodzie) stanowi art. 105 Kodeksu pracy (dalej: K.p.), zgodnie z którym „pracownikom, którzy przez wzorowe wypełnianie swoich obowiązków, przejawianie inicjatywy w pracy i podnoszenie jej wydajności oraz jakości przyczyniają się szczególnie do wykonywania zadań zakładu, mogą być przyznawane nagrody i wyróżnienia. Odpis zawiadomienia o przyznaniu nagrody lub wyróżnienia składa się do akt osobowych pracownika”.

Premia uznaniowa (de facto nagroda) w przeciwieństwie do premii regulaminowej ma charakter uznaniowy. Nagroda jest świadczeniem przyznawanym pracownikowi przez pracodawcę według swego uznania. Nie jest natomiast nagrodą świadczenie, w odniesieniu do którego przewidziane są przesłanki (warunki) nabycia prawa przez pracownika. Takie świadczenie jest premią, a pracownik nabywa do niej prawo, gdy te warunki się ziściły.

Rożnica między premią uznaniową a premią regulaminową

Należy zatem stanowczo odróżniać premię uznaniową od premii regulaminowej. Tylko premia regulaminowa musi zostać uregulowana w regulaminie wynagradzania, w układzie zbiorowym pracy czy też – w przypadku pracodawcy zatrudniającego mniej niż 20 pracowników – w indywidualnej umowie o pracę. Pracodawca powinien określić warunki jej przyznawania, gdyż premia regulaminowa ma charakter roszczeniowy.

Proszę zatem pamiętać, że w regulaminie wynagradzania albo w umowie o pracę nie mogą znaleźć się postanowienia warunkujące nabycie prawa do nagrody z uwagi na to, że wtedy będzie ona miała charakter roszczeniowy i pracownicy będą mogli dochodzić jej wypłaty. Jeżeli bowiem pracodawca określiłby jasno warunki nabywania prawa do nagrody, to spełnienie tych warunków spowoduje, że pracownik nabędzie do niej prawo i może domagać się jej wypłacenia także przed sądem pracy. Dlatego też premię uznaniową dla jasności należy określać jako nagrodę.