Prawo jazdy a padaczka

Ubieganie się o prawo jazdy przez osobę chorą na padaczkę

Zasady oceny stanu zdrowia osoby chorej na padaczkę w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami określa rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 stycznia 2004 r. w sprawie badań lekarskich kierowców i osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz. U. z 2004 r. Nr 2, poz. 15 ze zm.).

Zasady te są następujące:

„Padaczka oznacza chorobę o różnej etiologii, charakteryzującą się występowaniem napadów padaczkowych, będących wyrazem zaburzeń czynności mózgu. Padaczkę rozpoznaje się w przypadku wystąpienia co najmniej dwóch napadów padaczkowych w okresie 5 lat, w odstępie dłuższym niż 24 godziny. Dla potrzeb orzeczniczych o rozpoznaniu padaczki decyduje lekarz neurolog.

W przypadku wystąpienia u osoby ubiegającej się o prawo jazdy lub posiadającej prawo jazdy innej utraty świadomości lub zaburzenia świadomości lub napadowych zaburzeń ruchowych o symptomatologii padaczkowej konieczne jest dokonanie jej oceny, z uwzględnieniem ryzyka ponownego wystąpienia podczas kierowania pojazdem. Lekarz neurolog określa wymagania dotyczące dalszej obserwacji lekarskiej oraz może wskazać okres, w którym osoba posiadająca prawo jazdy nie może kierować pojazdami.

Zdolność do kierowania pojazdem osoby ubiegającej się o prawo jazdy lub posiadającej prawo jazdy, u której stwierdzono strukturalną zmianę śródmózgową lub śródczaszkową, podlega ocenie indywidualnej przez lekarza neurologa. Lekarz neurolog może określić wymagania dotyczące dalszej obserwacji lekarskiej oraz wskazać okres, w którym osoba posiadająca prawo jazdy nie może kierować pojazdami.

Stwierdzenie u osoby ubiegającej się o prawo jazdy lub posiadającej prawo jazdy przypadek wystąpienia napadu o symptomatologii padaczkowej lub podejrzenie albo istnienie padaczki

Lekarz, który podczas wykonywania zawodu stwierdził u osoby ubiegającej się o prawo jazdy lub posiadającej prawo jazdy przypadek wystąpienia napadu o symptomatologii padaczkowej lub podejrzenie albo istnienie padaczki, niezależnie od okoliczności powinien niezwłocznie powiadomić organ wydający prawo jazdy o konieczności dokonania oceny predyspozycji zdrowotnych tej osoby do kierowania pojazdami.

Osobie, u której rozpoznano padaczkę, przyjmującej leki przeciwpadaczkowe, ubiegającej się o prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T albo posiadającej prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T, można wydawać prawo jazdy albo przedłużać okres jego ważności po przedstawieniu opinii neurologa potwierdzającej brak napadów padaczkowych w ciągu ostatnich 2 lat leczenia. Po tym okresie osoba podlega badaniom kontrolnym przez lekarza neurologa co pół roku przez okres 2 lat, następnie co rok przez kolejne 3 lata, a następnie w zależności od wskazań lekarskich.

W przypadku odstawienia leczenia przez osobę, o której mowa w ust. 5, kierowanie pojazdem jest bezwzględnie przeciwwskazane od początku odstawienia leczenia do upływu 6 miesięcy od zaprzestania leczenia. Po tym okresie osoba ta podlega badaniom kontrolnym przez lekarza neurologa co pół roku przez okres 2 lat, następnie co rok przez kolejne 3 lata, a następnie w zależności od wskazań lekarskich. Opinię lekarza neurologa osoba przedstawia uprawnionemu lekarzowi.

W przypadku korekty leczenia lekarz neurolog może wskazać okres, w którym osoba, nie może kierować pojazdami. Opinię lekarza neurologa osoba przedstawia uprawnionemu lekarzowi.

Czy osoba chora na padaczkę może ubiegać się o prawo jazdy kategorii A1?

Osobie ubiegającej się o prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T albo posiadającej prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T, która miała pierwszy w życiu napad o symptomatologii padaczkowej, można wydawać prawo jazdy albo przedłużać okres jego ważności po przedstawieniu opinii neurologa potwierdzającej okres 1 roku bez napadów”.

W przypadkach określonych w rozporządzeniu bezwzględnym przeciwwskazaniem do kierowania pojazdem jest wystąpienie napadu padaczkowego w ciągu ostatnich 2 lat choroby. Ponowne ubieganie się o kierowanie pojazdami jest możliwe po spełnieniu warunków określonych w rozporządzeniu.

„Osoba posiadająca prawo jazdy kategorii A, A1, B, B1, B+E, T, u której kiedykolwiek rozpoznano padaczkę lub kiedykolwiek wystąpił napad o symptomatologii padaczkowej, nie może być uznana za zdolną do kierowania pojazdami w ramach obowiązków służbowych.

Osoba ubiegająca się o prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E, pozwolenie do kierowania tramwajem lub świadectwo kwalifikacji zawodowej albo posiadająca prawo jazdy kategorii C, C1, D, D1, C+E, C1+E, D+E, D1+E, pozwolenie do kierowania tramwajem lub świadectwo kwalifikacji zawodowej, u której kiedykolwiek rozpoznano padaczkę lub kiedykolwiek wystąpił napad o symptomatologii padaczkowej, nie może być uznana za zdolną do kierowania tymi pojazdami”.

W przypadkach określonych w rozporządzeniu osoba ubiegająca się o prawo jazdy albo posiadająca prawo jazdy przedstawia uprawnionemu lekarzowi opinię lekarza neurologa w formie karty konsultacyjnej neurologicznej (jej wzór jest określony w rozporządzeniu).

Zatajenie chorowania na padaczkę podczas badania lekarskiego w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami

Należy podkreślić, że zatajenie chorowania na padaczkę podczas badania lekarskiego grozi odpowiedzialnością karną.

Zgodnie z art. 272 Kodeksu karnego (w skrócie: K.k.) „kto wyłudza poświadczenie nieprawdy przez podstępne wprowadzenie w błąd funkcjonariusza publicznego lub innej osoby upoważnionej do wystawienia dokumentu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

Do przestępstwa dochodzi, jeżeli nastąpi wydanie dokumentu poświadczającego nieprawdę przez osobę uprawnioną, w tym wypadku lekarza uprawnionego do badania lekarskiego, ewentualnie wprowadzenie tego dokumentu np. do rejestru.

Wyłudzenie polega na podstępnym działaniu sprawcy w tym znaczeniu, że ukrywa on okoliczności prawdziwe.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2003 r. (WA 26/03) wskazano, że „podstępne wprowadzenie w błąd w rozumieniu art. 272 K.k. oznacza szczególną, a nie (jak np. w art. 286 § 1 K.k.) zwykłą formę wprowadzenia w błąd. Dla wypełnienia znamion przestępstwa określonego w art. 272 K.k. nie wystarcza samo złożenie nieprawdziwego oświadczenia, ale konieczne jest podjęcie jeszcze pewnych działań, np. przebiegłych, pozorujących jego zgodność z rzeczywistością i utrudniających wykrycie nieprawdy”.

W związku z tym ukrywając chorobę neurologiczną (padaczkę) podczas badania lekarskiego w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami, naraża się Pan na odpowiedzialność karną.

Nie ma tutaj znaczenia, czy uzyskawszy w ten sposób prawo jazdy, będzie je Pan wykorzystywał w praktyce, tj. będzie jeździł motorem, czy nie, ponieważ przestępstwo z art. 272 K.k. popełnia ten, kto podstępnie wprowadzi w błąd osobę uprawnioną do wystawienia dokumentu i w ten sposób wyłudzi nieprawdę. Wystarczy więc uzyskanie dokumentu (zaświadczenia lekarskiego) wskutek podstępnego wprowadzenia w błąd lekarza poprzez ukrycie choroby.

Jednocześnie należy wskazać, że stosownie do przepisów cytowanego powyżej rozporządzenia każdy lekarz, który podczas wykonywania zawodu stwierdził u osoby ubiegającej się o prawo jazdy lub posiadającej prawo jazdy przypadek wystąpienia napadu o symptomatologii padaczkowej lub podejrzenie albo istnienie padaczki, niezależnie od okoliczności, powinien niezwłocznie powiadomić organ wydający prawo jazdy o konieczności dokonania oceny predyspozycji zdrowotnych tej osoby do kierowania pojazdami.

W związku z tym podczas każdego badania lekarskiego, również np. okazując określone badania specjalistyczne, fakt ukrycia choroby może się ujawnić, co rodzi po stronie lekarza obowiązek zawiadomienia o tym fakcie organu wydającego prawo jazdy. Może to nastąpić również po uzyskaniu prawa jazdy, np. w trakcie rutynowego badania lekarskiego. Wtedy też może zostać wdrożone postępowanie karne dotyczące podejrzenia popełnienia przestępstwa.