Prawo do grobu krewnych pierwszego zmarłego

Kto ma prawo do dysponowania grobem?

W pierwszej kolejności należy sprawdzić regulamin cmentarza – dostępny w gminie lub urzędzie miasta. Nie sądzę jednak, że będzie się różnił od poniższych zapisów.

Zgodnie z przepisami ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych dysponent grobu to założyciel grobu lub inna osoba uprawniona do podejmowania decyzji dotyczących danego grobu w oparciu o przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych, reguły dziedziczenia, stopień powiązań rodzinnych z osobami zmarłymi, ustalenia między osobami uprawnionymi i inne okoliczności, to także osoba, która ma zawartą z administratorem umowę na użytkowanie grobu, w imieniu i za zgodą wszelkich osób posiadających do niego prawo.

Zgodnie z art. 7 ustawy „grób nie może być użyty do ponownego chowania przed upływem lat 20. Po upływie lat 20 ponowne użycie grobu do chowania nie może nastąpić, jeżeli jakakolwiek osoba zgłosi zastrzeżenie przeciw temu i uiści opłatę, przewidzianą za pochowanie zwłok. Zastrzeżenie to ma skutek na dalszych lat 20 i może być odnowione. Przepisy ust. 1 i 2 nie mają zastosowania do chowania zwłok w grobach murowanych przeznaczonych do pomieszczenia zwłok więcej niż jednej osoby, a także do chowania urn zawierających szczątki ludzkie powstałe w wyniku spopielenia zwłok. Dozwolone są umowy, przedłużające termin, przed upływem którego nie wolno użyć grobu do ponownego pochowania”.

Prawo do pochówku

Zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego, Izba Cywilna, z dnia 07.11.2002 r., sygn. akt II CKN 980/2000: „uprawnienie osoby bliskiej zmarłego do decydowania o przeznaczeniu wolnego miejsca w grobie rodzinnym ziemnym nie wygasa wskutek zaniedbania przez nią zgłoszenia zastrzeżenia i uiszczenia opłat, o których mowa w art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Tekst jednolity: Dz. U. 1972 r. Nr 47 poz. 298 ze zm.) – także wówczas, gdy inna osoba uzyskała zgodę zarządcy cmentarza na pochowanie w wolnym miejscu innego zmarłego”.

Zgodnie z Wyrokiem Sądu Najwyższego, Izba Cywilna i Administracyjna, z dnia 17.09.1986 r., sygn. akt IV CR 236/86 OSNCP 1987/12 poz. 206: „do przedłużenia zakazu ponownego użycia grobu na dalsze 20 lat w przypadku sporu o to uprawnienie między osobą wymienioną w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (Tekst jednolity: Dz. U. 1972 r. Nr 47 poz. 298) a osobą nie wymienioną w tym przepisie pierwszeństwo ma osoba wymieniona w tym przepisie”.

Art. 10 ustawy zakłada, że „prawo pochowania zwłok ludzkich ma najbliższa pozostała rodzina osoby zmarłej, a mianowicie:

1. pozostały małżonek(ka),
2. krewni zstępni,
3. krewni wstępni,
4. krewni boczni do 4 stopnia pokrewieństwa,
5. powinowaci w linii prostej do 1 stopnia”.

Dysponowanie wolnym miejscem w grobie ziemnym

Do dysponowania wolnym miejscem w grobie ziemnym lub murowanym przeznaczonym do pochowania więcej niż jednej osoby uprawnieni są członkowie rodziny zmarłego spoczywającego w tym grobie według kolejności podanej w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Dysponent grobu uprawniony jest do podejmowania wszelkich decyzji dotyczących grobu, a w szczególności jego użycia do kolejnych pogrzebów, ekshumacji, utrzymania lub likwidacji. W przypadku gdy dysponentem grobu są dwie lub więcej osoby, wszelkie decyzje związane z dysponowaniem grobu winny być podejmowane przez wszystkie osoby lub jedną z nich upoważnioną przez osoby pozostałe. Administrator cmentarza nie jest właściwy do rozstrzygania sporów w zakresie dysponowania grobem. Osoba podejmująca czynności w zakresie dysponowania grobem winna udokumentować swoje prawo do tego poprzez złożenie wymaganych dokumentów i oświadczeń.

Ustalenie prawa do grobu

Jeśli żyje babcia i ona ponosiła koszty pogrzebu, prawdopodobnie wpisana jest jako dysponent grobu. Jeśli nie – należy zgłosić się do administratora cmentarza i zawrzeć umowę na dysponowanie grobem na kolejne 20 lat, uiszczając opłatę, i wówczas zastrzec konieczność uzyskania Pani zgody na pochowanie w tym grobie kogokolwiek.

Niestety zarządcy cmentarza często wydają pozwolenia w ramach funkcji dysponowania wolnymi i nieopłaconymi miejscami przeznaczonymi do pochówku, stanowiącej realizację administracyjnego porządku chowania zmarłych po odebraniu od osoby zainteresowanej pisemnego oświadczenia o ponoszeniu cywilnej odpowiedzialności wobec osób zgłaszających prawa do przedmiotowej kwatery. Dobrze więc, aby była wyznaczona żyjąca osoba dysponenta grobu.

Proszę jednak pamiętać, że charakter dobra osobistego prawo do grobu nie podlega regułom dziedziczenia, postępowania spadkowe niewiele wniosą do sprawy.

Prawo do grobu zostanie ustalone w oparciu o przepisy ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz Kodeksu cywilnego.