Prawo do emerytury pomostowej z art. 49 ustawy

Zasady przyznawania emerytur pomostowych

Emerytura pomostowa jest świadczeniem, które przysługuje jedynie w sytuacji braku uprawnień do emerytury z systemu powszechnego. Zasady przyznawania emerytur pomostowych reguluje ustawa o emeryturach pomostowych (dalej: u.e.p.) Zgodnie z tym aktem prawo do uzyskania emerytury pomostowej mają osoby wykonujące pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Załączniki nr 1 i 2 do u.e.p. określają pracowników, których uważa się za wykonujących pracę o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach. Emerytura pomostowa przysługuje niestety nielicznej grupie nauczycieli, wymienionej w wykazie prac o szczególnym charakterze, w załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych (poz. 21). W załączniku nr. 2 do u.e.p., w punkcie 21 wskazano, że pracą o szczególnym charakterze jest praca nauczycieli wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich oraz zakładach poprawczych, zgodnie z przepisami ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich.

Kiedy pracownik nabywa prawo do emerytury pomostowej?

Prawo do emerytury pomostowej ma pracownik, który spełnia łącznie następujące warunki:

• urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
• ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
• osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
• ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5–9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS-u, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
• przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS-u;
• po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;
• nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Jeżeli nie wykonywano pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r., można ubiegać się o emeryturę pomostową, gdy: skończono co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni), posiada się minimum 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu (okresów składkowych i nieskładkowych), na 1 stycznia 2009 r. ma się 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (wykonywanej w pełnym wymiarze czasu pracy), zostanie rozwiązany stosunek pracy.

Należy zaznaczyć, że przyznanie emerytury pomostowej nie zależy od pozostawania w stosunku pracy bezpośrednio przed złożeniem wniosku o to świadczenie. Oznacza to, że prawo do nabycia pomostówki będzie przysługiwało również osobie, która przed zgłoszeniem wniosku prowadziła np. jakąś pozarolniczą działalność.

Emerytura pomostowa z tytułu pracy w szczególnych warunkach

Trzeba pamiętać, że generalną zasadą wyrażoną w artykule 4 pkt 6 ustawy o emeryturach pomostowych jest spełnienie warunku wykonywania po 31 grudnia 2008 r. pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art.3 ust.1 i 3 ustawy. Oznacza to, że pracownik, który w świetle obowiązujących przepisów sprzed daty wejścia w życie ustawy wykonywał pracę kwalifikującą do ubiegania się o wcześniejszą emeryturę, będzie mógł ją uwzględnić przy ubieganiu się o emeryturę pomostową jedynie wówczas, jeżeli wykonywana przez niego praca została zakwalifikowana jako praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych.

Od tej zasady ustawodawca uczynił wyjątek w art. 49 ustawy, uznając, że prawo do emerytury pomostowej przysługuje, jeżeli pracownik wprawdzie nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze po dniu 31.12. 2008 r., ale przed tą datą miał wymagany w przepisach okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach pomostowych.

Innymi słowy w przypadku, gdy osoba ubiegająca się o to świadczenie nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub szczególnym charakterze po 31.12.2008 r. i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy „szczególnej” według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do „nowego” świadczenia jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować jako prace w warunkach szczególnych w rozumieniu dziś obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 ustawy) lub o szczególnym charakterze (art. 3 ust. 3 ustawy). Innymi słowy brak podstaw prawnych do przyznania emerytury pomostowej ubezpieczonemu, którego dotychczasowy okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, dziś nie może być tak kwalifikowany.

Z Pana informacji nie wynika, aby miał Pan incydent pracy w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i socjoterapii, ośrodkach szkolno-wychowawczych, schroniskach dla nieletnich i zakładach poprawczych. Stąd też nie może Pan ubiegać się o pomostówkę, a jedynie o wcześniejszą emeryturę przyznawaną na zasadzie art. 184 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej, jeżeli: skończył Pan 55 lat i na 1 stycznia 1999 r. miał co najmniej: 20 lat stażu (okresów składkowych i nieskładkowych), 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy; skończył 60 lat i na 1 stycznia 1999 r. miał co najmniej: 25 lat stażu (okresów składkowych i nieskładkowych), 15 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE).