Prawo byłego męża do domu na mojej działce

Niestety były mąż ma szanse na to, by sąd nakazał Pani zwrot poniesionych kosztów na budowę domu, z przyczyn, o których wspomnę poniżej.

Generalnie, zgodnie z art. 31 K.r.o.:

„§ 1. Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.

§ 2. Do majątku wspólnego należą w szczególności:

1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;

2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;

3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;

4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.”

Według zaś art. 33 K.r.o.:

„Do majątku osobistego każdego z małżonków należą:

1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;

2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;

3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;

4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;

5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;

6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;

7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;

8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;

9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;

10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.”

Jak z tego wynika, jeżeli nieruchomość została nabyta w drodze darowizny na rzecz tylko Pani, to na zasadzie art. 33 pkt 2 K.r.o., weszła do Pani majątku osobistego.

Dom nie jest odrębną od gruntu rzeczą i dzieli los prawny gruntu. Toteż automatycznie, wskutek posadowienia budynku stała się Pani również właścicielem wybudowanego na swoim gruncie domu.

W praktyce sądy rozstrzygają podobne zagadnienia w ten sposób, że biegły w sprawie o podział majątku wspólnego wycenia sam budynek (również jeżeli nie doszło do jego odbioru), uznając go za nakłady na nieruchomość, czyli nakłady na majątek osobisty jednego z małżonków.

Następnie według art. 45 K.r.o.

„§ 1. Każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny. Nie można żądać zwrotu wydatków i nakładów zużytych w celu zaspokojenia potrzeb rodziny, chyba że zwiększyły wartość majątku w chwili ustania wspólności.

§ 2. Zwrotu dokonuje się przy podziale majątku wspólnego, jednakże sąd może nakazać wcześniejszy zwrot, jeżeli wymaga tego dobro rodziny.

§ 3. Przepisy powyższe stosuje się odpowiednio w wypadku, gdy dług jednego z małżonków został zaspokojony z majątku wspólnego.”

Tak więc sąd na podstawie powyższego przepisu może zasądzić zwrot nakładów z majątku wspólnego lub majątku osobistego byłego męża na rzecz Pani majątku osobistego. Jeżeli nakłady pochodziłyby z majątku wspólnego, sąd zasądziłby zwrot połowy, jeżeli z majątku osobistego – zwrot całości na rzecz Pani byłego męża.

Na tym etapie to były małżonek powinien udowadniać, że nakłady na budynek pochodziły z majątku wspólnego lub jego osobistego oraz w jakiej wysokości lub wskazać, co zrobił samodzielnie. Pani powinna wykazywać swoje racje, jednak zaznaczam, że zwrot podatku za dziecko niewątpliwie wejdzie do majątku wspólnego, jeżeli rzeczywiście Pani mąż wykaże, że zostały przeznaczone na remont domu. Sam fakt, na kogo wystawione są faktury, stanowi jedynie domniemanie. Sąd w sprawie będzie pytał, skąd miała Pani środki na samodzielny zakup materiałów budowlanych, pytając także o Pani zarobki i zarobki byłego męża.

Na tę chwilę nic jednak nie musi Pani byłemu mężowi zwracać.

Zapytała Pani również, czy ma obowiązek wpuścić byłego męża do wspomnianego domu, jeśli sobie tego zażyczy.

Obecnie (po rozwodzie) nie musi Pani wpuszczać byłego męża do domu zlokalizowanego na Pani nieruchomości, nawet jeżeliby partycypował w jego budowie. Ma on bowiem uprawnienie do zwrotu nakładów, a nie do własności nieruchomości i budynku.

Poza tym wskutek rozwodu utracił też prawo do zamieszkiwania wraz z Panią w Pani nieruchomości (gdyby teoretycznie dom nadawał się do zamieszkania).

Zgodnie z art. 28 zn. 1 K.r.o. – jeżeli prawo do mieszkania przysługuje jednemu małżonkowi, drugi małżonek jest uprawniony do korzystania z tego mieszkania w celu zaspokojenia potrzeb rodziny. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przedmiotów urządzenia domowego.

Prawo do mieszkania jednego z małżonków – w rozumieniu art. 28 zn. 1 K.r.o. – może mieć różnorodny charakter. Może opierać się przykładowo na stosunku najmu powstałym przed zawarciem małżeństwa, własności (nieruchomości gruntowej lub nieruchomości budynkowej albo odrębnego lokalu), prawie spółdzielczym (prawo lokatorskie lub własnościowe), innych prawach rzeczowych (np. służebnościach osobistych) lub prawach obligacyjnych (np. użytkowaniu, dożywociu). Zob. M. Jadczak, Kontrowersje..., s. 920 i n.

Na podstawie art. 28 zn. 1 K.r.o. tytuł małżonka do mieszkania powstaje po jego stronie, gdy spełnia on następujące przesłanki: 1) jego współmałżonkowi przysługuje prawo podmiotowe do tego mieszkania, a jemu ono nie przysługuje; 2) korzystanie z mieszkania, do którego prawo ma współmałżonek, jest konieczne w celu zaspokajania potrzeb rodziny.

Tytuł do korzystania z mieszkania istnieje do czasu, gdy małżeństwo ustanie, zostanie unieważnione lub gdy nastąpi rozwód albo orzeczenie separacji.

W wypadku postępowania rozwodowego sąd rozpatrujący sprawę będzie jednak z urzędu orzekał w wyroku kończącym sprawę o sposobie korzystania przez małżonków ze wspólnego mieszkania do chwili, gdy będą oni w tym mieszkaniu mieszkać (art. 58 § 2 zd. 1).

Jak więc z powyższego wynika, Pani były mąż nie ma prawa do wchodzenia na teren Pani nieruchomości po rozwodzie. Proszę więc w tym zakresie nie słuchać również Policji, wskazując, że były mąż nie jest tam zameldowany, właścicielem jest Pani i tylko Pani, a sprawę tą powinien rozstrzygnąć sąd cywilny. Uczulam na to, gdyż jeżeli wpuści Pani byłego męża domu, trudno go będzie stamtąd usunąć.