Prawa osoby, na której rzecz ustanowiono służebność osobistą

Czy mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie inną osobę?

Służebność mieszkania jest służebnością osobistą uregulowaną w art. 296-305 Kodeksu cywilnego (w skrócie K.c.).

Z treści pytania rozumiem, że matka ojca Pani syna, która korzysta ze służebności mieszkania, zameldowała w tym mieszkaniu swoją córkę, a przedmiotowe mieszkanie nabył Pani syn w drodze spadkobrania.

Zgodnie z art. 301 K.c. „mający służebność mieszkania może przyjąć na mieszkanie małżonka i dzieci małoletnie. Inne osoby może przyjąć tylko wtedy, gdy są przez niego utrzymywane albo potrzebne przy prowadzeniu gospodarstwa domowego. Dzieci przyjęte jako małoletnie mogą pozostać w mieszkaniu także po uzyskaniu pełnoletności”.

Jeśli więc córka jest potrzebna babci Pani syna do prowadzenia gospodarstwa domowego, mogła ona bez zgody wnuka (lub Pani, jeśli syn jest osobą małoletnią) zameldować córkę w tym mieszkaniu, jednakże pod warunkiem, że córka zamieszkała w tym mieszkaniu.

Przyjęcie osoby do prowadzenia gospodarstwa domowego przez służebnika

Przyjmuje się, że jeśli osoba jest potrzebna osobie uprawnionej do prowadzenia gospodarstwa domowego, to osoba ta korzysta z pomieszczeń bezpłatnie.

Powyższe znajduje uzasadnienie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego – Ośrodek Zamiejscowy w Krakowie – z dnia 16 lutego 1994 r., sygn. akt SA/Kr 877/93, który stwierdził, że „mający służebność mieszkania może z mocy prawa przyjąć do swego mieszkania wybraną przez siebie osobę w celu prowadzenia gospodarstwa domowego (art. 301 § 1 kodeksu cywilnego); gdy osoba ta zamieszka, to także z mocy prawa, bez zgody właściciela domu, obowiązana jest do dokonania obowiązku meldunkowego w tym mieszkaniu (art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych - Dz. U. 1984 r. Nr 32 poz. 174), a organ meldunkowy zobowiązany jest tej czynności dokonać”.

Uprawnienia osoby która ma pomagać w prowadzeniu gospodarstwa domowego do zajmowania pomieszczeń objętych służebnością 

Należy jeszcze raz stanowczo podkreślić, że uprawnienie córki, która ma pomagać w prowadzeniu gospodarstwa domowego, do zajmowania pomieszczeń objętych służebnością mieszkania, nie może jednak trwać niezależnie od tego, czy sama teściowa korzysta z przysługującej jej służebności (zob. Stanisław Rudnicki Komentarz do kodeksu cywilnego. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Warszawa 2009, s. 560).

Jeśli więc babcia Pani syna nie korzysta z ustanowionej na jej rzecz służebności, to nie miała prawa zameldować w mieszkaniu wnuka swojej córki.

Jeśli ciotka Pani syna nie będzie chciała dobrowolnie się wymeldować, syn będzie musiał wystąpić na drogę postępowania administracyjnego w celu wymeldowania jej z urzędu.

Wymeldowanie osoby która nie zamieszkuje pod danym adresem

Wymeldowanie będzie możliwe po ustaleniu, że osoba ta nie mieszka pod danym adresem – poświadczają to najczęściej zeznania świadków, np. sąsiadów.

W celu wszczęcia procedury administracyjnej syn musi złożyć do urzędu miasta lub gminy wniosek o wymeldowanie z urzędu. Organ gminy musi zbadać, czy osoba, która opuściła lokal, zrobiła to dobrowolnie. W tym celu zbierane są oświadczenia np. świadków.

Wniosek należy zaadresować do wójta gminy, prezydenta lub burmistrza miasta.

We wniosku należy podać adres osoby wymeldowywanej, pod którym aktualnie przebywa.