Prawa autorskie do pracy magisterskiej

Prawa autorskie do pracy magisterskiej

Praca magisterska jest niewątpliwie utworem w rozumieniu prawa autorskiego. Zasadą jest to, że prawa autorskie przysługują twórcy, a twórcą pracy magisterskiej jest student. Oznaczałoby to, że to student może swobodnie rozpowszechniać swoją pracę i podjąć decyzję o jej publikacji. Jednakże art. 15a ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (j.t.: Dz. U. 2006 r. Nr 90, poz. 631) wprowadza ograniczenie:

„Uczelni w rozumieniu przepisów o szkolnictwie wyższym przysługuje pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej studenta. Jeżeli uczelnia nie opublikowała pracy dyplomowej w ciągu 6 miesięcy od jej obrony, student, który ją przygotował, może ją opublikować, chyba że praca dyplomowa jest częścią utworu zbiorowego”.

Z powyższego przepisu wynika, że w ciągu sześciu miesięcy od obrony uczelnia może opublikować pracę i ma do tego pierwszeństwo – tzw. pierwszeństwo publikacji. Gdyby w tym czasie chciała Pani publikować pracę, np. na stronach internetowych, musiałaby Pani mieć zgodę uczelni.

Pierwszeństwo uczelni do publikacji pracy dyplomowej ucznia

Treść art. 15a prawa autorskiego przyznaje uczelni pierwszeństwo w publikowaniu utworu, co wcale nie oznacza, że dotyczy to również praw autorskich. Nie oznacza to przeniesienia praw autorskich majątkowych na uczelnie. Te nadal pozostają przy twórcy.

Opublikowanie w rozumieniu prawa autorskiego oznacza zwielokrotnienie utworu i udostępnienie publicznie. Prawa autorskie majątkowe określają prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim na wszystkich polach eksploatacji oraz prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu.

Prawo autorskie do pracy magisterskiej przysługujące wspólnie studentowi i promotorowi

W pewnych wypadkach współautorem pracy magisterskiej będzie promotor – wówczas prawo autorskie przysługiwałoby wspólnie studentowi i promotorowi. Taka sytuacja mogłaby się zdarzyć wtedy, gdyby promotor wniósł do niej własny wkład twórczy, który miałby wpływ na kształt pracy magisterskiej, nie zaś ograniczał się, jak w większości wypadków, jedynie do wskazówek. Co do zasady twórcą pracy powinien być student, a promotor ma jedynie studenta ukierunkować. W normalnej sytuacji promotor nie może więc rościć sobie praw autorskich do pracy dyplomowej swojego studenta. Jednak jeżeli promotor faktycznie zacznie współtworzyć pracę ze studentem, będą mu przysługiwać wspólne z nim prawa autorskie.

Art. 9 ust. 1 prawa autorskiego zawiera domniemanie równości udziałów współautorów, które można obalić, wykazując faktyczny udział współautora, a ponadto stanowi, że:

„2. Każdy ze współtwórców może wykonywać prawo autorskie do swojej części utworu mającej samodzielne znaczenie, bez uszczerbku dla praw pozostałych współtwórców.

3. Do wykonywania prawa autorskiego do całości utworu potrzebna jest zgoda wszystkich współtwórców. W przypadku braku takiej zgody każdy ze współtwórców może żądać rozstrzygnięcia przez sąd, który orzeka uwzględniając interesy wszystkich współtwórców.

4. Każdy ze współtwórców może dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia prawa autorskiego do całości utworu. Uzyskane świadczenie przypada wszystkim współtwórcom, stosownie do wielkości ich udziałów”.

Kiedy i w jakich okolicznościach promotor może wykorzystać fragmenty pracy magisterskiej?

Przepisy nie mówią dokładnie, kiedy i w jakich okolicznościach promotor może wykorzystać fragmenty pracy magisterskiej. Jak napisałam powyżej – gdyby promotor wniósł do niej istotny wkład własny, mógłby uważać siebie za współautora. Co do zasady nie powinien wykorzystywać pracy studenta do własnych utworów, a jeżeli już – to powinien wymienić studenta jako współautora. W innym wypadku można potraktować takie działania jako plagiat, ale każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie.