Praca z piątku na sobotę a uprawnienia pracownika

Praca w sobotę i w porze nocnej

W Pana przypadku będą miały zastosowanie przepisy ogólne o czasie pracy i nieprzerwanym odpoczynku z uwagi na brak odrębności uregulowań pracy w porze nocnej.

Z uwagi na czas pracy w sobotę (która nie jest ustawowo dniem wolnym od pracy – jest dniem roboczym), nie będzie tu możliwości udzielania dodatkowego dnia wolnego. Gdy praca jest wykonywana w porze nocnej (od godziny 21 do 7 – art. 151⁷ Kodeksu pracy – w skrócie K.p.) pracownikowi przysługuje dodatek za pracę w porze nocnej – tak wynika z art. 151⁸ K.p., nie ma tu mowy o zamianie tego dodatku do wynagrodzenia na dzień wolny od pracy.

Zgodnie z art. 132 § 1 K.p. „pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku” i to ma zastosowanie do Pana przypadku. W równoważnym systemie pracy, w pięciodniowym tygodniowym systemie pracy, pracodawca jest obowiązany dać pracownikowi 2 doby wolne od pracy. Poza tym, jak stanowi art. 133 § 1 K.p., „pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego”. Do pracy w porze nocnej w części wykonywanej przez Pana będzie miało to zastosowanie, gdyż nie ma żadnych wyłączeń w tym zakresie. Pan kończy pracę o godzinie 3:00 w nocy w sobotę i w następnym tygodniu zaczyna Pan pracę dopiero o godz. 19:00 – na pewno tutaj 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku występuje, a ponadto są 2 doby wolne. Pracodawca nie ma obowiązku udzielać Panu dodatkowego dnia wolnego.

Równoważny system czasu pracy

Sądzę jednakże, że może Panu chodzić także o równoważny system czasu pracy, w którym dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużany do 12 godzin (choć z przedstawionego przez Pana stanu faktycznego to nie wynika). Zgodnie z treścią art. 135 § 1 K.p.: „Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, może być stosowany system równoważnego czasu pracy, w którym jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy”. Jeśli zatem Pan pracuje dłużej niż 8 godzin na dobę, powinien zostać Panu oddany dzień wolny od pracy bądź może Pan krócej pracować w niektórych dniach w celu zrównoważenia wymiaru czasu pracy, ale powinno to być wykonane do końca okresu rozliczeniowego, czyli w praktyce do końca miesiąca kalendarzowego. Jeśli np. pracuje Pan w godzinach 19:00-7:00, czyli 12 godzin, pracodawca jest zobowiązany skrócić Panu czas pracy np. w następnym tygodniu o te 4 godziny, czyli pracowałby Pan w godzinach 19:00-23:00.

Praca w sobotę

Do pracy w sobotę nie mają zastosowania przepisy dotyczące niedzieli, z uwagi na to, że sobota to nie ustawowo dzień wolny od pracy, a zatem nie będzie miał tutaj zastosowania art. 133 § 4 K.p. stanowiący, że w przypadkach dozwolonej pracy w niedzielę odpoczynek może przypadać w innym dniu niż niedziela.

Nie ma tutaj nakazów czy zakazów dotyczących tego, kiedy pracownik może najwcześniej rozpocząć pracę. Jeśli z uwagi na charakter pracy jest konieczne rozpoczynanie pracy o danej porze, to każda godzina jest możliwa.

W związku z powyższym nie widzę możliwości udzielania Panu dodatkowego dnia wolnego od pracy w przypadku 8-godzinnego dnia pracy, jednakże z uwagi na równoważny system czasu pracy, gdzie dobowy wymiar czasu pracy może być przedłużany do 12 godzin, Pana pracodawca powinien Panu dać dzień wolny lub krótszy dobowy wymiar pracy do końca okresu rozliczeniowego, czyli faktycznie do końca miesiąca kalendarzowego.