Praca w sobotę – czy należy się za nią dzień wolny?• Autor: Michał Kibil |
Przedmiotem mojego pytania jest praca w sobotę. Pracujemy bowiem w firmie po 7 godzin dziennie od poniedziałku do piątku oraz w 2 soboty w miesiącu, również po 7 godzin. Nie mamy wolnego za te soboty, bo jak pracodawca mówi: „oddaje nam te zaległe godziny w tygodniu i dlatego pracujemy nie po 8, ale po 7 godzin”. Nie płaci nam też za 2 nadgodziny (5 x 7 + 7 = 42 h). Czy taka praca w sobotę jest zgodna z prawem? Czy urlop wypoczynkowy zmniejsza ilość sobót, które musimy „odpracować” w każdym miesiącu? Biorąc 2 tygodnie kalendarzowe urlopu w danym miesiącu, nadal ma miejsce praca w sobotę 2 razy miesiącu. |
|
Obowiązek równoważenia okresu pracy w soboty dniami wolnymi od pracyRegułą generalną dla limitów czasu pracy jest art. 129 § 1 K.p., zgodnie z którym „czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy”.
Dodatkowo przy ustalaniu wymiaru czasu pracy pracodawca powinien pamiętać o koniecznych okresach odpoczynku określonych przez art. 132 i art. 133 K.p., zgodnie z którymi pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku oraz w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.
Tym samym normalnym wymiarem czasu pracy jest praca przez 5 dni w tygodniu, przez 8 godzin dziennie. Wszelkie odstępstwa od powyższej zasady wprowadzane na stałe stanowią naruszenie prawa pracy.
Przy pracy na pełen etat pracodawca powinien równoważyć okresy pracy w soboty dniami wolnymi od pracy, tak aby w okresie rozliczeniowym praca była wykonywana przeciętnie przez 5 dni w tygodniu.
Jeżeli tak jak Pani wskazuje w stanie faktycznym, dodatkowy dzień pracy, czyli praca w sobotę, nie jest równoważony wolnym dniem, a jedynie mniejszą liczbą godzin w ciągu tygodnia, to rozwiązanie takie w mojej opinii stanowi naruszenie art. 129 K.p. Dzień wolny za pracę w sobotęPrawidłową formą rekompensaty, jaką powinien przyjąć pracodawca, powinno być dawanie 1 wolnego dnia za każdy tydzień, w którym pracuje Pani więcej niż 5 dni w tygodniu, czyli owa praca w sobotę powinna być zrównoważona dniem wolnym. Tego typu wyrównanie powinno następować w okresie rozliczeniowym (najczęściej jest to okres jednego miesiąca).
Odnosząc się ponadto do przedstawionych przez Panią godzin nadliczbowych, rzeczywiście praca ponad 40-godzinny wymiar czasu pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych. Regularna praca w godzinach nadliczbowychPraca w godzinach nadliczbowych nie może stanowić reguły zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy. Każdorazowo pracodawca powinien każdemu z pracowników wydawać polecenie służbowe pozostawania w godzinach nadliczbowych.
Uznanie przez pracodawcę pracy w godzinach nadliczbowych za normalny czas pracy stanowi kolejne naruszenie praw Pani jako pracownika.
Godziny nadliczbowe, które powstają w wyniku zsumowania godzin pracy od poniedziałku do soboty, pracodawca może rozliczać w przyjętym okresie rozliczeniowym, przyznając pracownikom na każde dwie godziny pracy w godzinach nadliczbowych dodatek w wysokości:
Kiedy pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100% za każdą godzinę pracy nadliczbowej?Dodatek w wysokości 100% przysługuje także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym, chyba że przekroczenie tej normy nastąpiło w wyniku pracy w godzinach nadliczbowych, za które pracownikowi i tak przysługuje prawo do dodatku.
Ponieważ Pani godziny nadliczbowe powstają w wyniku przekroczenia tygodniowej normy czasu pracy, więc w Pani przypadku należy stosować wskazany powyżej dodatek w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę ponad tygodniową normę (40 godzin).
Na Pani pisemny wniosek w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych Pani pracodawca może udzielić Pani w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy. Czy pracownik powinien złożyć wniosek o udzielenie dnia wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych?Pani Pracodawca jest uprawniony do udzielenia czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych także bez Pani wniosku – wówczas pracodawca jest zobowiązany udzielić czasu wolnego od pracy najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego, w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych, jednakże nie może to spowodować obniżenia Pani wynagrodzenia za pełny miesięczny wymiar czasu pracy.
Co oczywiste, czas wolny jest stosowany zamiennie z dofinansowaniem. Nie przysługuje Pani prawo otrzymania obu rodzajów gratyfikacji.
Jeżeli pracodawca będzie kontynuował tę formę zatrudnienia, można będzie uznać jego działanie za rażące naruszenie praw pracownika, a tym samym za podstawę zgłoszenia sprawy do Państwowej Inspekcji Pracy oraz rozwiązania z pracodawcą umowy o pracę bez wypowiedzenia.
W zakresie Pani ostatniego pytania dotyczącego urlopów wypoczynkowych pragnę podnieść, że to, czy urlop będzie zmniejszał liczbę pracujących sobót, zależy od terminów udzielenia urlopu.
Zgodnie z art. 1672 K.p. na Pani żądanie, w dowolnym terminie, pracodawca obowiązany jest udzielić Pani 4 dni urlopu.
Co do pozostałej jej części również można ustalić z pracodawcą urlop tak, aby był udzielany w soboty, jednakże, w razie dzielenia na części, co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych.
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online O autorze: Michał Kibil Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, od ponad 4 lat specjalizujący się w prawie pracy - prowadzi szkolenia z tej gałęzi prawa oraz jest autorem licznych artykułów i porad, w szczególności dotyczących problematyki wynagrodzeń, urlopów wypoczynkowych, nawiązywania oraz rozwiązywania stosunku pracy i leasingu pracowniczego. |
|
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale