Praca na lotnisku mimo wyroku skazującego w przeszłości

Instytucja zatarcia skazania

Celem instytucji zatarcia skazania jest umożliwienie powrotu do stanu, jaki istniał przed prawomocnym skazaniem, zwłaszcza w sferze zawodowej, tak jakby nigdy dana osoba nie popadła w konflikt z prawem. Dane o skazaniu, które umożliwiają identyfikację, zamieszcza się wyłącznie w Krajowym Rejestrze Karnym. Jednak innym źródłem wiedzy o skazaniu po jego zatarciu są sądowe akta karne czy też akta postępowania przygotowawczego (prokuratorskiego), akta te nadal istnieją, choć skazanie się zatarło. O fakcie skazania można powziąć wiadomości nie tylko z akt, ale również z rozmów z sąsiadami, rodziną, znajomymi czy współpracownikami, co ma znaczenie, gdy w środowisku zamieszkania lub zatrudnienia będzie prowadzone postępowanie sprawdzające w kierunku poświadczenia bezpieczeństwa dostępu do informacji niejawnych, zależnie od tego, o jakie dokładnie stanowisko się Pan ubiega i o jakiej klauzuli tajności informacje miałyby być na tym stanowisku udostępnione.

Zatarcie skazania a pozwolenie na broń

Jak podkreślił Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 20 lipca 2007 r. (sygn. akt VI SA/Wa 820/07), „zatarcie skazania nie stanowi przeszkody do ustalenia w trybie art. 75 KPA, że osoba posiadająca pozwolenie na broń popełniła czyn, który sam w sobie lub w powiązaniu z innymi okolicznościami rodzi obawę, że osoba ta użyje broni w celach sprzecznych z interesem porządku publicznego. Zatarcie skazania pozwala wprawdzie daną osobę uznać za niekaraną, jednakże przy ocenie osobowości kandydata do posiadania broni ważny jest nie tyle fakt ukarania bądź nie ukarania, ale dotychczasowe życie i sposób postępowania tej osoby. Fakt uprzednio popełnionego przestępstwa i prawomocnego skazania nie jest obojętny w tej sferze stosunków społecznych, w których znaczenie ma nie tylko ocena prawna, lecz także ocena etyczno-moralna danej osoby”. Ten sam sąd wypowiedział się również w tej materii w wyroku z dnia 6 lipca 2005 r. (sygn. akt VI SA/Wa 2263/04), stwierdzając, iż „dla organu administracji wydającego opinię o kandydacie ubiegającym się o licencję okoliczność skazania może stanowić pewną wskazówkę do zaczerpnięcia szerszych (wielostronnych) informacji o wnioskującym, jednakże fakt ten nie powinien (wobec treści art. 76 i art. 106 KK) stanowić podstawy do wydania opinii negatywnej”.

Kiedy wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych?

Jak stanowi przepis art. 70 § 1 pkt 1 Kodeksu karnego, zawieszenie wykonania kary następuje na okres próby, który biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia i wynosi od 2 do 5 lat, w wypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności. Skazanie ulega zatarciu z mocy prawa z upływem 6 miesięcy od zakończenia okresu próby (art. 76 § 1). Skazanie może również ulec zatarciu na mocy zarządzenia sądu na wniosek skazanego złożony przed upływem ustawowego terminu. W myśl art. 106 Kodeksu karnego z chwilą zatarcia skazania uważa się je za niebyłe, wpis o skazaniu usuwa się z rejestru skazanych. Skutkiem zatarcia skazania jest tzw. fikcja niekaralności, bez względu na to, czy nastąpiło z mocy prawa czy zarządzenia sądu.

Jak wynika z treści pytania, do wydania wyroku skazującego doszło w roku 2007. Jeśli także w tym roku wyrok się uprawomocnił, to prawdopodobnie jeszcze w roku 2011 lub ewentualnie w roku 2012 skazanie uległo zatarciu (zależnie od daty uprawomocnienia się orzeczenia). Potwierdzenie tego faktu uzyskał Pan, występując we własnym imieniu o wydanie zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Jak wynika z treści przepisu art. 14 ust. 1 w zw. z art. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym, dane o osobach prawomocnie skazanych za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe usuwa się z rejestru, jeżeli z mocy prawa skazanie uległo zatarciu, a także gdy m.in. sąd zarządził zatarcie skazania na wniosek skazanego. Na podstawie § 9 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 maja 2012 r. w sprawie gromadzenia danych osobowych i danych o podmiotach zbiorowych w Krajowym Rejestrze Karnym oraz usuwania tych danych z rejestru dane te przetwarzane w bazie danych systemu teleinformatycznego usuwa się z bazy danych systemu teleinformatycznego niezwłocznie po zaistnieniu faktu, który skutkuje obowiązkiem ich usunięcia; faktem takim jest zatarcie skazania.

Wydanie poświadczenia bezpieczeństwa

Uprzednie zatarte skazanie nie musi jednak oznaczać, że dana osoba nie jest zdolna do spełnienia ustawowych wymogów dla zapewnienia ochrony informacji niejawnych przed ich nieuprawnionym ujawnieniem, a więc że nie daje rękojmi zachowania tajemnicy (art. 2 pkt 2 ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o dostępie do informacji niejawnych), choć to zależy zawsze od rodzaju klauzuli tajności („ściśle tajne”, „tajne”, „poufne”, „zastrzeżone”). Istnieją też ewidencje i kartoteki niedostępne powszechnie, które mogą stanowić źródło informacji o osobie. Wiedza o nich dotyczy sfery działań operacyjnych i nie trafia na forum publiczne, więc proszę nie oczekiwać uszczegółowienia tego zagadnienia. Jeśli dane stanowisko łączy się z dostępem do informacji o klauzuli „ściśle tajne”, wymagane jest podanie przez osobę sprawdzaną danych trzech osób, z którymi zostanie przeprowadzona rozmowa w trakcie rozszerzonego postępowania sprawdzającego (art. 26 ust. 5 wspomnianej ustawy).

Nie należy z góry zakładać, że skazanie uniemożliwia Panu ubieganie się o zatrudnienie, są znaczne szanse, że pozytywnie przejdzie Pan weryfikację, zwłaszcza że przecież skazanie już uległo zatarciu. Zwracam tylko uwagę na przepis art. 30 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym „organ prowadzący postępowanie sprawdzające odmawia wydania poświadczenia bezpieczeństwa, jeżeli osoba sprawdzana została skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, jeżeli czyn, za który nastąpiło skazanie, wywołuje wątpliwości, o których mowa w art. 24 ust. 2 i 3 ustawy” (chodzi tu o wątpliwości, czy nie istnieje ryzyko popełnienia przez daną osobą bardzo poważnych przestępstw, szkodzących interesom kraju, sprzeczności jej postępowania z konstytucyjnym porządkiem państwa, podatności na wpływy, szantaż, czy jej poziom życia wyraźnie przewyższa osiągane dochody, czy mogą wchodzić w grę choroby psychiczne, uzależnienia od alkoholu, narkotyków).