Obowiązek informacyjny wobec CEIDG podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą
W opisanej sprawie omówienia wymagają dwa podstawowe zagadnienia – obowiązek informacyjny zgłoszenia w działalności gospodarczej i rezydencja podatkowa. Oba postaram się przedstawić na gruncie prawa polskiego.
Po pierwsze, ma Pani zarejestrowaną jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce na podstawie wniosku CEIDG-1 i tak samo, co do zasady, należy ten obowiązek informacyjny uzupełniać i dodawać dodatkowe miejsca prowadzenia działalności za granicą, np. w Hiszpanii (cz. 11.3 wniosku). Obowiązek ten wynika z ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o centralnej ewidencji i informacji o działalności gospodarczej i punkcie informacji o przedsiębiorcy. Zgodnie z art. 3 ust. 2 tejże:
„Art. 3 [System teleinformatyczny, formularz elektroniczny, przekazywanie danych]
1. Przekazywanie danych i informacji do CEIDG oraz przekazywanie danych i informacji z CEIDG odbywa się za pośrednictwem systemu teleinformatycznego CEIDG lub za pośrednictwem innego, zintegrowanego z nim systemu teleinformatycznego, w szczególności za pośrednictwem systemu Punktu Informacji dla Przedsiębiorcy, o którym mowa w art. 51 ust. 1.
2. Wniosek o wpis do CEIDG przekazywany jest do CEIDG z wykorzystaniem formularza elektronicznego zamieszczonego na stronie internetowej CEIDG.
3. Minister właściwy do spraw gospodarki przechowuje i przetwarza dane oraz informacje związane z realizacją zadań wynikających z ustawy, w szczególności w związku z przyjmowaniem żądań, zgłoszeń, wniosków i zmian, o których mowa w art. 6 ust. 3 i 4 oraz w rozdziale 6.”
Dodatkowe miejsce prowadzenia działalności w jednym z krajów Unii Europejskiej
Dodatkowe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej za granicą może być czasami traktowane jako tzw. zakład zagraniczny – w myśl art. 5a pkt 22) ustawy z dnia 29 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie czytamy:
„Art. 5a Ilekroć w ustawie jest mowa o:
(…)
22) zagranicznym zakładzie – oznacza to:
a) stałą placówkę, poprzez którą podmiot mający miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa wykonuje całkowicie lub częściowo działalność na terytorium innego państwa, a w szczególności oddział, przedstawicielstwo, biuro, fabrykę, warsztat albo miejsce wydobywania bogactw naturalnych,
b) plac budowy, budowę, montaż lub instalację, prowadzone na terytorium jednego państwa przez podmiot mający miejsce zamieszkania na terytorium innego państwa,
c) osobę, która w imieniu i na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania na terytorium jednego państwa działa na terytorium innego państwa, jeżeli osoba ta ma pełnomocnictwo do zawierania w jego imieniu umów i pełnomocnictwo to faktycznie wykonuje
– chyba że umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Rzeczpospolita Polska, stanowi inaczej.”
Mam wątpliwości, czy w Pani sytuacji, czyli pracy zdalnej na rzecz wyłącznie polskiego kontrahenta, można uznać za spełniony wymóg z ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wydaje się, że nie.
Masz problem prawny? Kliknij tutaj i zapytaj prawnika ›
Umowa między Polską a Hiszpanią o unikaniu podwójnego opodatkowania
Także w umowie międzynarodowej z dnia 15 listopada 1979 r. między Polską a Hiszpanią o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku w art. 5 podano, iż określenie „zakład” nie odnosi się do np.:
- użytkowania placówek, które służą wyłącznie do składowania, wystawiania lub wydawania towarów należących do przedsiębiorstwa,
- utrzymywania stałej placówki wyłącznie w celu zakupu towarów albo zbierania informacji dla przedsiębiorstwa;
- utrzymywania zapasów towarów należących do przedsiębiorstwa wyłącznie w celu składowania, wystawiania lub wydawania,
- utrzymywania stałej placówki wyłącznie w celu prowadzenia dla przedsiębiorstwa jakiejkolwiek innej działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym, działalności reklamowej lub naukowej.
W żadnym bowiem przypadku nie uzyskuje Pani dochodu za granicą, a Pani kontrahent jest tylko jeden i to z Polski.
Także w ww. umowie międzynarodowej jej istotą jest unikanie podwójnego opodatkowania dla wzajemnie uzyskanych dochodów na terenie tych państw. Tutaj dochód jest uzyskiwany tak naprawdę tylko na terenie Polski. W tej kwestii można się posiłkować wykazem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO) dostępnym na stronie podatki.gov.pl/podatkowa współpraca międzynarodowa/umowy o unikaniu…
Powinna Pani ustalić, według przepisów prawa miejscowego, ewentualne wymogi i konsekwencje formalne rejestracji działalności gospodarczej (jeśli w ogóle są), skoro w Polsce poda Pani to miejsce. Właściwym organem może być, moim zdaniem, polska placówka konsularna lub dyplomatyczna w Hiszpanii, także biorąc pod uwagę przepisy przywołanej już umowy między Polską a Hiszpanią o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.
Centrum interesów życiowych podatnika
To, czy należy zmienić miejsce zamieszkania, zależy od stanu faktycznego. Pani podała, że zamierza wyjechać na pół roku do Hiszpanii. Uważam, że nawet na gruncie przepisów ogólnych, czyli art. 25 Kodeksu cywilnego, nie trzeba tego robić. Zamierza Pani bowiem wrócić, a nawet gdyby takie pobyty się powtarzały corocznie, to i tak, jak się wydaje, nie zmienia Pani swojego centrum spraw życiowych, jakim jest Polska.
„Art. 25 [Pojęcie] Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.”
Inną podstawą prawną i pojęciem, ale także związanym z centrum spraw życiowych jest tzw. rezydencja podatkowa. Stanowi o niej art. 3 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdzie czytamy:
Art. 3 [Nieograniczony obowiązek podatkowy]
1. Osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy).
1a. Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:
1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub
2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.”
Określenie rezydencji podatkowej
W takim razie o polskiej rezydencji podatkowej (czyli obowiązku rozliczania się w polskim urzędzie skarbowym), możemy mówić, jeśli zostanie spełniony jeden z poniższych warunków:
- na terenie Polski przebywamy dłużej niż 183 dni w roku podatkowym lub
- w Polsce posiadamy centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych).
Reasumując, ze stanu faktycznego wynika, iż zasadniczo całość rozliczeń podatkowych, wliczając w to koszty prowadzenia działalności gospodarczej, można przeprowadzić według polskich zasad, pamiętając, aby pobyt za granicą nie przekroczył 183 dni w roku podatkowym, co jednak raczej ma być zapewnione. Ponadto dochody uzyskiwane będą wyłącznie w Polsce. To, gdzie fizycznie działa w danym momencie podatnik, nie powinno zatem mieć znaczenia podatkowego.
Co do kosztów uzyskania przychodu poniesionych za granicą, to uważam, iż jest to możliwe. Istnieją np. interpretacje podatkowe wiążące w sprawach indywidualnych, które podają, iż podatnik mógł uznać za koszty uzyskania przychodu koszty najmu mieszkania za granicą, w którym przebywał podczas wyjazdu celowego do klienta jako przedsiębiorca z miejscem zamieszkania w Polsce.
Indywidualna interpretacja podatkowa
Pragnę przy tym przypomnieć, iż w sprawach podatkowych unikalnym rozwiązaniem jest procedura na podstawie art. 14b Ordynacji podatkowej, w której przewidziano możliwość wydania wiążącej interpretacji indywidualnej.
„Art. 14b [Moc wiążąca interpretacji]
§ 1. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).”
Taka interpretacja ma walor źródła prawa powoływanego w piśmiennictwie w odróżnieniu od porad prawnych i opinii prawnych. Jest to pewnego rodzaju rozstrzygnięcie w sprawie, na podstawie podanego stanu faktycznego naprzód świadczące o należytej staranności podatnika.
Nota obciążeniowa
