Praca zdalna z kraju Unii Europejskiej

Praca zdalna – telepraca

Na wstępie wskazuję, że pomimo że praca zdalna jest codziennością na współczesnym rynku pracy, to jako instytucja prawna pojawiła się dopiero w marcu 2020 r. – jako przejściowe rozwiązanie w czasie zagrożenia epidemicznego wywołanego koronawirusem. Skoro Pani już dużo wcześniej świadczyła pracę w ten sposób (z domu, na odległość), to była to co najwyżej tzw. telepraca uregulowana w art. od 67⁵ do art. 67¹⁷ Kodeksu pracy. Zgodnie z nimi: „praca może być wykonywana regularnie poza zakładem pracy, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną (telepraca)”. Przy czym spełnionych musi zostać szereg obowiązków wskazanych w tychże artykułach.

Niestety z punktu widzenia zarówno pracodawcy, jak i pracownika praca zdalna czy telepraca za granicą nie jest taka prosta. Zakład pracy musi bowiem rozstrzygnąć kwestię tego, czy ma obowiązek odprowadzać od wypłacanych Pani należności podatek do polskiego fiskusa.

Praca zdalna z Portugalii a podatki

W przedstawionych okolicznościach należy wziąć pod uwagę przede wszystkim postanowienia umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a Portugalią. Trzeba skupiać się na regulacjach odwołujących się do zasad podatkowych dotyczących pracy najemnej. I tak, art. 15 Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Portugalską w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, sporządzonej w Lizbonie dnia 9.05.1995 r.

Z konwencji wynika, że co do zasady opodatkowaniu Pani wynagrodzenia winno mieć miejsce w Portugalii, chyba że przebywa Pani w Portugalii tylko do 183 dni w roku lub wynagrodzenie wypłacałaby Pani placówka z Portugalii.

Warunki pracy zdalnej za granicą

Odpowiadając więc na pytanie nr 1, taka praca jest legalna, ale przy zachowaniu warunków (w tym w umowie o pracę) telepracy z art. od 67⁵ do art. 67¹⁷ Kodeksu pracy.

Odpowiadając zaś na pytanie nr 2, to wskazuję, że nie ma limitu dni, to zależy od Pani ustaleń z pracodawcą, z uwzględnieniem, że przy przebywaniu w Portugalii do 183 dni w roku podatkowym pracodawca odprowadza podatki za Panią w Polsce.

A zatem wskazać należy, że pracownik zatrudniony w formie telepracy może świadczyć swoje usługi w dowolnym miejscu, także za granicą, i to nie tylko na terytorium UE.

W myśl art. 677 Kodeksu pracy „uzgodnienie między stronami umowy o pracę, że praca będzie wykonywana w warunkach telepracy, może nastąpić:

1) przy zawieraniu [umowy]o pracę albo

2) w trakcie zatrudnienia”.

Z kolei w art. 671¹ ustawodawca zapisał, że „pracodawca jest obowiązany:

1) dostarczyć telepracownikowi sprzęt niezbędny do wykonywania pracy w formie telepracy,

2) ubezpieczyć sprzęt,

3) pokryć koszty związane z instalacją, serwisem, eksploatacją i konserwacją sprzętu,

4) zapewnić telepracownikowi pomoc techniczną i niezbędne szkolenia w zakresie obsługi sprzętu,

– chyba, że pracodawca i telepracownik postanowią inaczej, w odrębnej umowie”.

Podatki i składki przy pracowaniu poza granicami Polski

Jeżeli pracownik będzie mieszkał jak w Pani przypadku w Portugalii, to podatek dochodowy powinien być tam odprowadzany (samodzielnie przez Panią jako pracownika). W zakresie składek ZUS będzie możliwość zachowania ich w Polsce, pod warunkiem, że uzyska się A1 (tu odsyłam do art. 11 i nast. rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego – dalej r.k.s.z.s.).

Powyższe rozważania dotyczą sytuacji, gdy pracownik wyjeżdża do Portugalii oficjalnie. Jednak w przypadku pracy zdalnej nikt tego nie kontroluje, gdzie pracownik wykonuje pracę. W związku z tym pracownik nie informując pracodawcy gdzie wykonuje pracę i pracodawca będzie rozliczał pracownika jakby pracował on w Polsce.