Praca w Polsce i Anglii - określenie rezydencji podatkowej - gdzie płacić podatki

Określenie rezydencji podatkowej

W celu odpowiedzi na postawione przez Pana pytanie należy w pierwszej kolejności określić Pana rezydencję podatkową. Zakładam, że wraca Pan do Polski na stałe i w Polsce będzie się znajdował Pana ośrodek interesów życiowych.

Miejsce zamieszkania - gdzie płacimy podatki?

Na gruncie prawa polskiego zagadnienie to reguluje art. 3 ustawy PIT. Zgodnie z tym przepisem „osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów (nieograniczony obowiązek podatkowy). Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która:

1) posiada na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

2) przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dłużej niż 183 dni w roku podatkowym”.

Analiza powyższych przepisów wskazuje, że wystarczy spełnienie choćby jednego z powyższych warunków, aby zostać uznanym za osobę mającą miejsce zamieszkania na terenie RP i – co za tym idzie – za osobę posiadającą polską rezydencję podatkową. Ustalenie miejsca zamieszkania podatnika decyduje o zakresie ciążącego na nim obowiązku podatkowego. Inaczej mówiąc, od miejsca zamieszkania zależy, czy podatnik podlega nieograniczonemu, czy ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce. Nieograniczonym obowiązkiem podatkowym objęci są podatnicy, którzy w Polsce mają miejsce zamieszkania.

Podlegają oni obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. Natomiast jeśli podatnik będzie miał miejsce zamieszkania za granicą, to w Polsce będzie płacił podatek tylko od dochodów (przychodów) uzyskanych w danym roku podatkowym w Polsce (ograniczony obowiązek podatkowy).

Przeniesienie ośrodka interesów życiowych a podatki

Co równie istotne, podatnik, który w trakcie roku przenosi swój ośrodek interesów życiowych z jednego państwa do drugiego może mieć dwie rezydencje podatkowe. Potwierdzają to również organy podatkowe. Przykładowo Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z dnia 10.04.2018 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.69.2018.2.MK, stwierdził:

„Zatem, stwierdzić należy, że od dnia 1 października 2017 r., tj. od momentu przeniesienia ośrodka interesów życiowych do Polski, Wnioskodawczyni posiada miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w Polsce, zgodnie z art. 3 ust. 1a lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wnioskodawczyni od tego dnia podlega zatem w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w rozumieniu art. 3 ust. 1 ww. ustawy, tj. podlega obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) uzyskanych w Polsce, bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów. W konsekwencji, Wnioskodawczyni jest zobowiązana do wykazania w zeznaniu podatkowym składanym w Polsce za rok 2017, wyłącznie dochodów uzyskanych w Polsce, nie łącząc dochodów uzyskanych w Wielkiej Brytanii w okresie nieograniczonego obowiązku w Wielkiej Brytanii potwierdzonego certyfikatem rezydencji. Dochody z pracy osiągnięte przez Wnioskodawczynię na terytorium Wielkiej Brytanii, w okresie gdy posiadała tam miejsce zamieszkania dla celów podatkowych nie podlegają opodatkowaniu w Polsce”.

Określenie w którym kraju rozliczamy podatki

W świetle powyższego Pana rezydencja podatkowa na gruncie prawa polskiego w 2018 r. wygląda następująco:

• od 1 stycznia 2018 r. do końca maja 2018 r. był Pan rezydentem podatkowym w UK, w rezultacie za ten okres posiadał Pan ograniczony obowiązek podatkowy, z uwagi na fakt, że w tym okresie nie osiągał Pan żadnych dochodów z pracy w Polsce za okres od stycznia do maja 2018 r. nie rozlicza się Pan przed polskim urzędem skarbowym, wynagrodzenie osiągnięte w tym okresie opodatkowuje Pan wyłącznie w UK zgodnie z tamtejszym prawem;
• od czerwca 2018 r. do końca 2018 r. jest Pan polskim rezydentem podatkowym, na skutek  przeprowadzki do Polski przeniósł Pan tutaj swój ośrodek interesów życiowych co powoduje, że od tego dnia podlega Pan nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce, za okres od czerwca 2018 r. do końca 2018 r. rozlicza się Pan przed polskim urzędem skarbowym z dochodów osiągniętych w pracy zarówno w Polsce jak i w UK (naturalnie z zastosowaniem metody unikania podwójnego opodatkowania), natomiast w UK posiada Pan ograniczony obowiązek podatkowy.

Tym samym za część roku rozliczy się Pan z brytyjskim, a za część z Polskim fiskusem.

Miejsce opodatkowania a miejsce wykonywania pracy

Miejsce opodatkowania dochodów z pracy, zgodnie z umowami o unikaniu podwójnego opodatkowania uzależnione jest nie tyle od podmiotu wypłacającego wynagrodzenie, ile od miejsca wykonywania pracy. Zatem zakres obowiązku podatkowego polskich rezydentów podatkowych wykonujących pracę za granicą modyfikowany jest przez umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawarte przez Polskę z krajem, w którym praca jest wykonywana. Zgodnie z zasadą wyrażoną również w polskich umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania, dochody osób fizycznych mających miejsce zamieszkania w jednym z umawiających się państw, uzyskiwane z tytułu pracy najemnej świadczonej na terytorium drugiego państwa, mogą być opodatkowane w tym państwie, w którym praca ta jest rzeczywiście wykonywana. Pierwszeństwo w opodatkowaniu dochodów z pracy najemnej ma zawsze to państwo, w którym praca jest wykonywana.

Kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii, gdzie uzyskiwane są wynagrodzenia w zamian za świadczoną pracę najemną, ma określenie miejsca jej wykonywania. Za miejsce wykonywania pracy należy uznać zawsze to miejsce, w którym osoba fizyczna przebywa, kiedy wykonuje pracę, za którą otrzymuje wynagrodzenie. 

Analizując, w jaki sposób będzie opodatkowana Pana praca wykonywana w okresie od czerwca 2018 do końca grudnia 2018 r., gdzie będzie Pan ją wykonywał zarówno w Polsce jak i w UK, odnieść się należy do Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisana w Londynie dnia 20 lipca 2006 r. Zgodnie z art. 14 umowy „pensje, płace i inne podobne wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce otrzymuje za pracę najemną, podlegają opodatkowaniu tylko w Polsce, chyba że praca wykonywana jest w Wielkiej Brytanii. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może być opodatkowane w Wielkiej Brytanii”.

Opodatkowanie dochodów w państwie zamieszkania

Powyższy przepis jednoznacznie wskazuje, że co do zasady dochody z pracy podlegają opodatkowaniu tylko w państwie zamieszkania, chyba, że praca jest wykonywana w drugim państwie. Jeżeli jest tam rzeczywiście wykonywana, to otrzymywane wynagrodzenie może być opodatkowane w obu państwach. Przepis ten wskazuje zatem, że praca jest tam opodatkowana gdzie jest faktycznie wykonywana. Skoro w okresie od czerwca 2018 r do grudnia 2018 r będzie Pan wykonywał pracę zarówno w Polsce jak i w UK to w obu tych krajach świadczona praca będzie opodatkowana. Podobnie stwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej z 5.04.2018r., nr 0115-KDIT2-2.4011.57.2018.2.RS:

„Do dnia 3 lipca 2017 r. Wnioskodawca wykonywał pracę na terenie Wielkiej Brytanii a od 4 lipca 2017 r. praca wykonywana jest na terenie Polski dla pracodawcy z Wielkiej Brytanii.

Zważywszy zatem na okoliczności przedstawione we wniosku, tj. że Wnioskodawca od lipca 2007 r. do 3 lipca 2017 r. mieszkał na stałe i pracował w Wielkiej Brytanii, gdzie znajdowało się Jego centrum interesów osobistych jak i gospodarczych, należy stwierdzić, że do 3 lipca 2017 r. Wnioskodawca nie miał miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w rozumieniu art. 3 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w konsekwencji podlegał w Polsce ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, o którym mowa w art. 3 ust. 2a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. podlegał opodatkowaniu jedynie od dochodów osiąganych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (o ile takie dochody zostały osiągnięte). Wobec tego dochody uzyskane przed dniem 3 lipca 2017 r. z tytułu pracy wykonywanej w Wielkiej Brytanii nie podlegają w Polsce opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Natomiast dochody osiągnięte przez Wnioskodawcę od dnia 4 lipca 2017 r., tj. osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce z tytułu pracy wykonywanej w Polsce, bez względu na to, że są wypłacane przez pracodawcę posiadającego siedzibę w Wielkiej Brytanii, podlegają opodatkowaniu w Polsce, na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych”.

Praca w kraju dla zagranicznego pracodawcy

Dodatkowo z racji tego, że będzie Pan uzyskiwał dochód ze stosunku pracy od brytyjskiego pracodawcy, który nie będzie do polskiego urzędu skarbowego odprowadzał zaliczek, ciąży na Panu obowiązek samodzielnego ich wpłacania.

Zgodnie z art. 44 ust. 1a ustawy PIT podatnicy osiągający dochody bez pośrednictwa płatników ze stosunku pracy z zagranicy są obowiązani w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dochód był uzyskany, a za grudzień – w terminie złożenia zeznania podatkowego, wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową. Przy obliczaniu zaliczki może Pan uwzględnić koszty uzyskania przychodu przewidziane dla pracowników oraz odliczyć zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne.

Rozliczenie przed polskim US z dochodów uzyskanych w UK

Po zakończeniu roku podatkowego (który w Polsce trwa od 1 stycznia do 31 grudnia) będzie Pan zobowiązany do rozliczenia się przed polskim US z dochodów uzyskiwanych w okresie od czerwca do grudnia 2018r. Z uwagi na fakt, ze w tym okresie osiągnie Pan dochody zarówno z pracy w Polsce jak i w UK to zobowiązany Pan będzie złożyć zeznanie PIT-36 wraz z załącznikiem PIT/ZG (w terminie do 30 kwietnia 2019 r.).

W powyższych zeznaniu wykaże Pan dochody uzyskane zarówno w Polsce, jak i w UK w okresie od czerwca do grudnia 2018 r. Jednakże zastosowanie znajdzie metoda unikania podwójnego opodatkowania (tutaj: metoda wyłączenia z progresją). Oznacza to, że dochody uzyskane z pracy w UK i tam opodatkowane są zwolnione od podatku w Polsce (ale w zeznaniu należy je wykazać w celu wyliczenia stopy procentowej stawki podatku).

Pomniejszenie dochodów uzyskanych za granicą o diety

Na marginesie mogę jeszcze dodać, że dochód uzyskany z pracy w UK może Pan pomniejszyć o przysługujące diety. W załączeniu przesyłam Broszurę Informacyjną Ministerstwa Finansów dotyczącą sposobu wyliczenia podatku z pracy w Polsce i za granicą.

Składki ubezpieczeniowe a praca w Polsce i Angli

W zakresie natomiast składek ubezpieczeniowych należy stosować zasady wynikające z art. 11–13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29.04.2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Jedną z zasad, na których oparta jest przedmiotowa koordynacji, jest zasada jednego ustawodawstwa. Z przepisu tego wynika, że „osoby, do których stosuje się rozporządzenie 883/2004 podlegają ustawodawstwu z zakresu zabezpieczenia społecznego tylko jednego państwa członkowskiego”. W konsekwencji nie będzie sytuacji w której część składek będzie Pan opłacał w Polsce a część w Angli. Zakładam, że do Polski przeprowadza się Pan na stałe i nie mamy do czynienia z oddelegowaniem.

Jakiemu ostawodactwu podlega pracownik wykonujący pracę w Polsce i Angli

W dalszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 11 ust. 3 lit. a) rozporządzenia 883/2004 „osoba wykonująca w państwie członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa członkowskiego. W przypadku pracowników najemnych o właściwym ustawodawstwie z zakresu zabezpieczenia społecznego rozstrzyga więc miejsce świadczenia pracy, a nie siedziba pracodawcy, czy też miejsce zarejestrowania działalności na własny rachunek”. Zatem jeżeli dana osoba faktycznie wykonuje pracę na terytorium Polski, właściwym dla niego ustawodawstwem z zakresu zabezpieczenia społecznego jest ustawodawstwo polskie. Oznacza to, że z tytułu działalności gospodarczej powinien opłacać składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w Polsce na zasadach określonych przez prawo polskie.

Dodatkowo potwierdza to również art. 13 rozporządzenia 883/2004, który stanowi, że „osoba, która normalnie wykonuje pracę najemną w dwóch lub więcej państwach członkowskich, podlega ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym ma miejsce zamieszkania, jeżeli wykonuje znaczną część pracy w tym państwie członkowskim”. Z uwagi na fakt, że znaczna część pracy (75%) będzie wykonywana w Polsce, powinien Pan opłacać składki w Polsce. Jak już wskazywałem składki te odlicza się w rozliczeniu podatkowym.

Podsumowując powyższe:

• z wynagrodzenia otrzymanego za okres styczeń 2018 – maj 2018 r. rozlicza się Pan wyłącznie przed brytyjskim urzędem skarbowym ponieważ w tym czasie był Pan brytyjskim rezydentem podatkowym;
• z wynagrodzenia za okres czerwiec 2018 r. – grudzień 2018 r. rozlicza się Pan przed polskim urzędem skarbowym z całości swoich dochodów (z pracy w Polsce i w UK) ponieważ od momentu przeprowadzki do Polski staje się Pan polskim rezydentem podatkowym,
• praca wykonywana w UK w okresie od czerwca do grudnia 2018 jest opodatkowana w UK, praca wykonywana w Polsce od czerwca do grudnia 2018 jest opodatkowana w Polsce;
• do 30 kwietnia 2019r. składa Pan zeznanie podatkowe PIT-36 wraz z załącznikiem w którym wykazuje Pan zarówno dochody z Polski, jak i UK za pracę w okresie od czerwca do grudnia 2018 r; rozliczeniu stosujemy metodę unikania podwójnego opodatkowania, tj. wyłączenia z progresją, która zwalania od podatku dochód uzyskany w UK, ale należy go wykazać w rozliczeniu podatkowym, aby wyliczyć stopę procentową; tak obliczoną stopę procentową stosujemy wyłącznie do polskich dochodów.
• z uwagi na fakt, iż znaczna część pracy jest wykonywana w Polsce, składki na ubezpieczenie powinien Pan opłacać w Polsce.