Pożyczka od kuzyna a podatek

Udzielenie pożyczki a podatek

Generalnie udzielenie pożyczki rodzi obowiązki w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych (na etapie udzielenia pożyczki) oraz w późniejszym okresie pod określonym warunkiem w podatku dochodowym od osób fizycznych (przy spłacie pożyczki).

Do końca 2006 r. ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych (w skrócie ustawa o PCC) przewidywała możliwość zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych umowy pożyczki po udokumentowaniu, że pieniądze będące przedmiotem pożyczki zostaną przeznaczone na pokrycie wydatków poniesionych na rozpoczęcie lub prowadzenie działalności gospodarczej w ciągu 12 miesięcy od dnia zawarcia umowy albo wykorzystania w tym okresie rzeczy stanowiących przedmiot pożyczki.

Obecnie zaś zwolnienie to już nie obowiązuje, niemniej nie oznacza to, że między osobami najbliższymi nie obowiązują żadne zwolnienia w podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. b) ustawy o PCC „zwalnia się z tego podatku pożyczki udzielane w formie pieniężnej na podstawie umowy zawartej między osobami, o których mowa w art. 4a ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tj. między podatnikiem a małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, rodzeństwem, ojczymem i macochą), w wysokości przekraczającej kwotę, określoną w art. 9 ust. 1 pkt 1 tej ustawy [tj. 9637 zł], pod warunkiem:

• złożenia deklaracji w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności (deklarację PCC-3 sporządza pożyczkobiorca),
• udokumentowania otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.
• Przepis ten oznacza, iż niezależnie od celów pożyczki, będą one zwolnione w jakiejkolwiek wysokości, jeżeli są zawierane pomiędzy najbliższymi osobami w rodzinie. Domniemywam jednak, iż kuzyn nie znajduje się wśród osób najbliższych, stąd zwolnienie to Państwa nie dotyczy”.

Opodatkowanie pożyczki 2% stawką

Zgodnie zaś z art. 9 pkt 10 lit c) ustawy o PCC „zwalnia się z podatku pożyczki udzielane na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej [czyli pomiędzy podatnikiem a małżonkiem, zstępnym, wstępnym, pasierbem, zięciem, synową, rodzeństwem, ojczymem, macochą i teściami] do wysokości kwoty niepodlegającej opodatkowaniu″, czyli do kwoty 9637 zł. Ponad tę kwotę pożyczka podlega opodatkowaniu stawką 2%. Biorący pożyczkę zobowiązany jest do udokumentowania tej pożyczki w postaci deklaracji PCC-3 i złożenia jej w urzędzie skarbowym w ciągu 14 dni od daty otrzymania pożyczki.

Wreszcie jeżeli pożyczka nie jest zawierania pomiędzy osobami najbliższymi, tj. pomiędzy wyżej wymienionymi krewnymi, wówczas istnieje trzeci rodzaj zwolnienia pożyczek, określony w art. 9 pkt 10 lit d) ustawy o PCC. Przepis ten zwalnia z opodatkowania pożyczki udzielane „na podstawie umowy zawartej między innymi podmiotami niż osoby najbliższe do łącznej wysokości nieprzekraczającej kwoty 5 000 zł od jednego podmiotu i 25 000 zł od wielu podmiotów – w okresach 3 kolejnych lat kalendarzowych, począwszy od dnia 1 stycznia 2009 r.”

Jeżeli zatem „kuzyn” nie zalicza się do I grupy podatkowej, a tak prawdopodobnie jest, wówczas jeżeli jest to pierwsza Pani pożyczka od 1 stycznia 2009 r., będzie ona korzystała ze zwolnienia w podatku PCC do kwoty 5000 zł. Ponad tę kwotę należy uiścić podatek w wysokości 2% oraz sporządzić deklarację PCC-3 (jak wyżej). Pożyczka w kwocie 30 000 zł podlega zwolnieniu do 5000 zł i od kwoty 25 000 zł należy uiścić 2% podatek, czyli 500 zł. Pożyczkę dokumentuje się właśnie na deklaracji PCC-3, składnej w urzędzie skarbowym.

Spłata pożyczki

W przypadku spłaty pożyczki ewentualne odsetki od tej pożyczki będą dla Pani stanowiły koszt uzyskania przychodu w podatku dochodowym z działalności gospodarczej (art. 23 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy o PIT).

Jeżeli zaś pożyczka będzie nieoprocentowana, wówczas po Pani stronie powstaje przychód z nieodpłatnego świadczenia, który jest zwolniony z opodatkowania podatkiem dochodowym na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 125 ustawy o PIT (jako że kuzyn z pewnością należy co najmniej do II grupy podatkowej, do której zalicza się zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych). Przepis ten zwalnia z opodatkowania wartość świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej.