Pozew o zwrot pieniędzy po rozpadzie nieformalnego związku

Rozliczenia majątkowe po ustaniu konkubinatu

Tytułem wstępu należy zauważyć, iż nieformalny związek, w którym Pan żył z partnerką zwany potocznie konkubinatem nie został uregulowany w ustawie z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 r. Nr 9, poz. 59 z późn. zm. – K.r.io.).

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 31.03.1988 r. zdefiniował pojęcie konkubinatu, nazywając nim wspólne pożycie analogiczne do małżeńskiego, tyle że pozbawione legalnego węzła. Oznacza ono istnienie ogniska domowego charakteryzującego się duchową, fizyczną i ekonomiczną więzią łączącą kobietę i mężczyznę.

W danym przypadku należy podkreślić, iż nie znajduje zastosowania art. 31 § 1 K.r.io., zgodnie z którym „z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków”. Tak więc między Państwem nie powstała wspólność majątkowa, a zatem wszystko, co zarówno Pan jak i partnerka zarobili bądź nabyli – stanowi składnik majątku osobistego każdego z Państwa.

Jak odzyskać pieniądze po rozpadzie nieformalnego związku?

Polskie prawo nie zawiera regulacji dotyczących rozliczeń majątkowych po ustaniu konkubinatu. Orzecznictwo w tym temacie nie prezentowało spójnego stanowiska, zdarzały się orzeczenia Sądu Najwyższego, w których dopuszczano do takich rozliczeń zastosowanie przepisów o zniesieniu współwłasności, tak np. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 1970 r. (sygn. akt III CZP 62/69), która brzmi następująco:

„1. Rozliczenia z tytułu roszczeń do majątku, jakiego mężczyzna i kobieta, żyjący bez zawarcia związku małżeńskiego, dorobili się prowadząc wspólnie gospodarstwo rolne, oraz z tytułu nakładów, jakich jedno z nich dokonało na nieruchomości lub rzecz ruchomą należącą do drugiego, a wchodzącą w skład tego gospodarstwa, mogą być przeprowadzone w postępowaniu o zniesienie współwłasności przedmiotów stanowiących ich majątek wspólny.

2. Dokonując takich rozliczeń sąd stosuje: co do roszczeń z tytułu nabytych wspólnie, na własność lub w posiadanie, nieruchomości i rzeczy ruchomych, jak również z tytułu nakładów dokonanych na te przedmioty - przepisy o zniesieniu współwłasności, natomiast co do roszczeń z tytułu nakładów dokonanych przez jedną z wymienionych osób w przedmiotach należących do drugiej, a wchodzących w skład wspólnego gospodarstwa – przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu.”

W innych orzeczeniach sądy uznawały, iż rozliczenie majątkowe byłych konkubentów winno nastąpić w oparciu o przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu. W chwili obecnej można przyjąć, iż orzecznictwo Sądu Najwyższego przyjmuje, iż do rozliczenia majątkowego konkubinatu, w tym także nakładów poczynionych przez jednego z konkubentów na majątek drugiego z konkubentów zastosowanie mają przepisy art. 405 i następne ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. – K.c.), chyba że mają miejsce okoliczności, które uzasadniają zastosowanie innych przepisów.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 maja 2000 r. (sygn. akt IV CKN 32/00) uznał, iż „w wypadku nierówności pomiędzy wielkością tego, co bez podstawy prawnej ubyło z majątku zubożonego i wartością tego, co bez podstawy prawnej powiększyło majątek wzbogaconego, niższa kwota określa wartość bezpodstawnego wzbogacenia. Odpowiedzialność wzbogaconego nie może wykraczać poza granice wzbogacenia. Oczywiście nie oznacza to, by zwrotowi zawsze podlegała tylko kwota nominalna, ale też właśnie dla zachowania takiej równowagi konieczne jest zastosowanie prawidłowej metody ustalenia kwoty podlegającej zwrotowi”.

Uzyskanie korzyści majątkowej kosztem innej osoby

W Pana przypadku w mojej ocenie należy zastosować właśnie regulacje dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia, a zatem proszę zauważyć, iż zgodnie z art. 405 K.c. „Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości”.

Przedmiotem wzbogacenia są pieniądze, a zatem należy domagać się zwrotu wzbogacenia w pieniądzu.

Proszę pamiętać, iż zgodnie z art. 6 K.c. „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne”, a zatem w postępowaniu o zapłatę kwoty przelanej byłej partnerce winien Pan udowodnić, iż taka transakcja miała miejsce. Dokumenty dotyczące przelewu winien Pan dołączyć do pozwu.

Zgodnie z art. 27 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) pozew o zapłatę kwoty bezpodstawnego wzbogacenia winien być wniesiony do sądu rejonowego właściwego dla miejsca zamieszkania pozwanego, czyli miejsca, w którym pozwany przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Pozew o zapłatę kwoty bezpodstawnego wzbogacenia

W pozwie należy wskazać powoda (Pana) wraz z adresem zamieszkania i ewentualnie adresem do korespondencji oraz pozwanego (byłą partnerkę), a także żądanie pozwu. Następnie należy określić wartość przedmiotu sporu, który zgodnie z art. 19 § 1 K.p.c. stanowić będzie kwota, której będzie się Pan domagał.

W uzasadnieniu pozwu winien Pan wskazać, iż na konto byłej partnerki przelał Pan kwotę 20 000zł, za którą zakupiła ona auto. Jeżeli ma Pan jakieś pismo, w którym domagał się Pan zwrotu kwoty, należy je również dołączyć. Oprócz tego proszę załączyć dokumenty świadczące o przelewie. Pozew należy podpisać oraz wymienić wszystkie załączniki dołączone do pozwu.

Proszę pamiętać, iż zgodnie z art. 13 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594) pozew należy opłacić opłatą stosunkową w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu.

Pozew wraz ze wszystkimi załącznikami należy złożyć bądź wysłać do właściwego sądu w dwóch egzemplarzach, z których jeden będzie dla sądu, natomiast drugi dla pozwanej.

Reasumując, pragnę podkreślić, iż w mojej ocenie możliwe jest dochodzenie zwrotu odpowiedniej kwoty, jednakże proszę mieć również na uwadze, iż z tego auta Pan przez 8 miesięcy korzystał, a zatem być może sąd uzna, iż należy się Panu mniejsza kwota niż ta, którą Pan przelał byłej partnerce. Sugeruję także, aby wystąpił Pan z pismem do byłej partnerki z żądaniem zwrotu kwoty bezpodstawnego wzbogacenia, z jednoczesnym poinformowaniem, że brak reakcji spowoduje wystąpienie na drogę sądową.