Powrót męża po latach a współwłasność mieszkania, czy wystąpić o rozwód?

Posiadanie a własność

Zgodnie z art. 336 Kodeksu cywilnego (K.c.): Posiadaczem rzeczy jest zarówno ten, kto nią faktycznie włada jak właściciel (posiadacz samoistny), jak i ten, kto nią faktycznie włada jak użytkownik, zastawnik, najemca, dzierżawca lub mający inne prawo, z którym łączy się określone władztwo nad cudzą rzeczą (posiadacz zależny).

Mieć w posiadaniu mieszkanie oznacza możność dysponowania nim na podstawie posiadanego tytułu prawnego w postaci np. umowy najmu, użyczenia, zamiany czy tytułu własności. Jednak posiadanie od własności różni się tym, że posiadanie jest jedynie stanem faktycznym, posiadacz ma zatem fizyczne władztwo nad rzeczą (tutaj mieszkaniem), ale władztwo to nie oznacza, że ma tytuł prawny do rzeczy ( nie ma aktu własności rzeczy – mieszkania), czyli w przeciwieństwie do właściciela nie może z takiego mieszkania pobierać pożytków oraz rozporządzać (czyli przykładowo sprzedać, obciążyć czy oddać w najem).

Rozwód z orzeczeniem winy za rozkład pożycia

Przechodząc do kwestii ewentualnego rozwodu. Proszę pamiętać, że aby sąd orzekł rozwód z orzeczeniem wyłącznej winy męża, musi Pani dysponować niezbitymi dowodami jego winy. Postępowanie sądowe wygrywa się dowodami, a nie stwierdzeniami. Fakt, iż Pani mąż przebywał 32 lata w USA, nie musi świadczyć przeciwko niemu, jeżeli w tym czasie wspomagał Panią finansowo, łożył na dzieci i na dom. W tym czasie oczywiście mogła wygasnąć więź uczuciowa czy w ogóle jakakolwiek więź, ale winien tu jest czas, w którym Państwo nie byli razem. Zatem zalecałabym ostrożność przy formułowaniu zarzutu winy, bo nie jest to procesowo proste, nadto raczej niezbędne byłyby tu zeznania świadków na okoliczność winy męża, którą rzetelnie należy opisać, na czym ona polega.

Polskie postępowanie rozwodowe jest nastawione na ochronę trwałości małżeństwa, dlatego sąd na rozprawie zawsze szczegółowo ustala, czy więzi między małżonkami ustały. W tym celu zadaje rozwodzącym się małżonkom pytania mające to zweryfikować, np.:

• Czy kocha Pan/Pani żonę/męża?
• Kiedy ostatni raz Państwo współżyli?
• Czy dzielą Państwo sypialnię?
• Czy spędzają Państwo razem czas?
• Czy wspólnie Państwo jedzą posiłki?
• Czy spędzacie czas z dziećmi razem czy każde osobno?

Jeśli w małżeństwie nie ma już więzi duchowej i fizycznej, ale pozostały niektóre elementy więzi gospodarczej, spowodowane np. wspólnym zamieszkiwaniem, rozkład pożycia można traktować jako zupełny.

Rozwód otrzyma Pani w takich okolicznościach również bez orzekania o winie, a wtedy sam proces będzie znacznie krótszy i gdy strony się zgadzają, obywa się bez świadków.

Każda sprawa rozwodowa jest traktowana indywidualnie i sąd ją bada dość wnikliwie, tutaj Pani podała za mało danych, aby móc zdecydowanie poprzeć Pani stanowisko w zakresie orzeczenia o winie.

Mieszkanie jako współwłasność małżonków

Tak czy inaczej pozostanie problem podziału mieszkania, które jest Państwa współwłasnością. Zatem prawa do niego posiada również Pani mąż i może chcieć w nim mieszkać. Możecie Państwo, wobec rozkładu pożycia małżeńskiego, ustalić, kto pozostaje w mieszkaniu z obowiązkiem spłaty drugiego ze współmałżonków, bądź mieszkanie sprzedać i podzielić się uzyskanymi stąd pieniędzmi, przy czym podział ten niekonieczne musi być równy, jeżeli wykaże Pani poniesione przez lata nakłady na to mieszkanie, zatem wtedy Pani udział będzie wyższy.

Skoro więc nie chce Pani, aby mąż zamieszkiwał wspólnie w jednym mieszkaniu, to proszę próbować drogą mediacji ustalić pewne reguły (a więc kto pozostaje w mieszkaniu ) w szczególności, gdy zapewniła mu Pani inne lokum. Argumentem będzie samodzielne utrzymywanie mieszkania przez tyle lat i użycie tego faktu jako roszczenie do męża o zwrot nakładów czynszów i innych opłat związanych z utrzymywaniem mieszkania. Niemniej jednak ma on tytuł do mieszkania, o tym nie można zapominać. Ponadto artykuł 28 (1) Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi, że współmałżonek ma prawo zażądać pozwolenia na powrót do domu. I niestety na tej podstawie będzie Pani musiała go wpuścić.

Zatem jeśli Państwo rozdzielności majątkowej, a mieszkanie jest wspólne, nadal mają Państwo prawo zamieszkiwać razem pod jednym dachem. Chyba że sąd postanowi inaczej. Sąd podczas sprawy rozwodowej orzeka o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania. Ustala, w jakiej formie i w jakiej części lokal będzie przypadać każdemu z małżonków. Jeśli sytuacja nie jest akceptowalna dla którejś ze stron, może ona wszcząć postępowanie o podział majątku i w ten sposób rozwiązać problem.

Źródła:

1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93
2. Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy - Dz.U. 1964 nr 9 poz. 59