Potrącenie pieszego a zachowanie prawa jazdy

Jaka kara grozi za nieumyślne spowodowanie wypadku?

Zapewne zostanie Panu postawiony zarzut popełniania przestępstwa z art. 177 § 1 Kodeksu karnego (w skrócie K.k.), zgodnie z którym „kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3”.

„Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8” (art. 177 § 2 K.k.).

Zakaz prowadzenia pojazdów jest jednym z środków karnych, jaki można orzec zgodnie z Kodeksem karnym.

Stosownie do art. 42 § 1 K.k. „sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów określonego rodzaju w razie skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji, w szczególności jeżeli z okoliczności popełnionego przestępstwa wynika, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji”.

Według § 2 art. 42 K.k. „sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa wymienionego w § 1 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia określonego w art. 173, 174 lub 177”.

Jak wskazuje z kolei § 3 art. 42 K.k., „sąd może orzec zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173 lub 174, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia”.

I w końcu, „sąd orzeka zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na zawsze w razie ponownego skazania osoby prowadzącej pojazd mechaniczny w warunkach określonych w § 3” (art. 42 § 4 K.k.).

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika, że jeśli nie znajdował się Pan w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających i nie zbiegł Pan z miejsca zdarzenia, sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów.

Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów

Środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów może być orzeczony w każdym wypadku skazania osoby uczestniczącej w ruchu za przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji.

Zakaz prowadzenia pojazdów stanowi dolegliwą karę dla prowadzących pojazdy mechaniczne, chroni bezpieczeństwo ruchu przez wyeliminowanie z niego na czas oznaczony niezdyscyplinowanych kierowców oraz prewencyjnie wpływa na innych kierowców.

Orzeczenie fakultatywnego środka karnego przewidzianego w art. 42 § 1 K.k. celowe jest wtedy, gdy w czasie popełnienia przestępstwa ujawnią się takie właściwości osobiste sprawcy będącego kierowcą, z których wynika, że nie daje on gwarancji bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym. Może to wynikać np. z naruszenia podstawowych zasad bezpieczeństwa ruchu, z uprzedniej karalności za przestępstwo lub wykroczenie drogowe, z faktu ucieczki sprawcy z miejsca wypadku lub nieudzielenia pomocy jego ofierze.

Orzekanie tego środka karnego będzie celowe w razie skazania za przestępstwo drogowe o skutkach śmiertelnych albo w postaci ciężkiego uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, zwłaszcza wtedy, gdy sprawca okazał rażące lekceważenie dla zasad bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Czym kieruje się sąd wymierzając środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów?

Sąd, decydując, czy orzec wobec Pana środek karny w postaci zakazu prowadzenia pojazdów, będzie się kierował ogólnymi dyrektywami wymiaru kary.

Jak wskazuje art. 53 § 1 K.k., „sąd wymierza karę według swojego uznania, w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc, by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, uwzględniając stopień społecznej szkodliwości czynu oraz biorąc pod uwagę cele zapobiegawcze i wychowawcze, które ma osiągnąć w stosunku do skazanego, a także potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa”.

Według § 2 art. 53 K.k. „wymierzając karę, sąd uwzględnia w szczególności motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie w innej formie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego”.

Zgodnie z art. 53 § 3 K.k. „wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem”.

Wpływ orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów na utratę pracy i pozbawienie rodziny środków utrzymania

Okoliczności, które wskazał Pan w pytaniu, mogą wpłynąć na decyzję sądu – w opisanych okolicznościach orzeczenie wobec Pana środka karnego może spowodować bowiem zbytnią dolegliwość. Może Pan powoływać się na to, że orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów będzie równoznaczne z utratą pracy, ponieważ nie będzie Pan w stanie dotrzeć do pracy. Może Pan wskazać, że zakaz prowadzenia pojazdów spowoduje pozbawienie rodziny środków utrzymania.

Może Pan również wskazać, że nawet w przypadku kiedy sąd nie orzeknie środka karnego, daje Pan gwarancję bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym oraz tego, że będzie Pan unikał naruszania podstawowych zasad bezpieczeństwa ruchu. Może Pan też zwrócić uwagę, że nie był dotychczas karany za przestępstwo lub wykroczenie drogowe.

Istnieje szansa, że sąd nie orzeknie środka karnego.

Natomiast jeżeli spowodował Pan wypadek w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł Pan z miejsca zdarzenia, to sąd musi obligatoryjnie orzec środek karny w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju.

Jeżeli chodzi o adwokata, to jego udział w postępowaniu przed sądem może Panu pomóc, zwłaszcza w formułowaniu właściwych wniosków i twierdzeń przed sądem. Nie jest on jednak niezbędny.

Koszt usługi adwokata zależy od umowy pomiędzy adwokatem i osobą korzystającą z usługi. Trudno powiedzieć, jaka to byłaby cena, bo zależy to od adwokata, a stawki są różne w rożnych rejonach Polski.

Wniosek do sądu o dobrowolne poddanie się karze 

Może Pan złożyć w sądzie wniosek o dobrowolne poddanie się karze (jeżeli jest Pan podejrzany lub oskarżony o popełnienie przestępstwa z art. 177 § 1 K.k.). Może Pan wnioskować o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem wykonania kary.

Jak wskazuje art. 387 § 1 Kodeksu postępowania karnego, „do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania wszystkich oskarżonych na rozprawie głównej oskarżony, któremu zarzucono występek, może złożyć wniosek o wydanie wyroku skazującego i wymierzenie mu określonej kary lub środka karnego bez przeprowadzania postępowania dowodowego; jeżeli oskarżony nie ma obrońcy z wyboru, sąd może, na jego wniosek, wyznaczyć mu obrońcę z urzędu”.

Według § 2 tegoż artykułu sąd może uwzględnić wniosek oskarżonego o wydanie wyroku skazującego, gdy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości i cele postępowania zostaną osiągnięte mimo nieprzeprowadzenia rozprawy w całości; uwzględnienie takiego wniosku jest możliwe jedynie wówczas, gdy nie sprzeciwią się temu prokurator, a także pokrzywdzony należycie powiadomiony o terminie rozprawy oraz pouczony o możliwości zgłoszenia przez oskarżonego tego wniosku.

Sąd może jednak uzależnić uwzględnienie wniosku oskarżonego od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany (art. 387 § 3).

Złożenie apelacji od wyroku orzekającego zakaz prowadzenia pojazdów

Jeżeli sąd wyda niekorzystny dla Pana wyrok – orzeczony zostanie zakaz prowadzenia pojazdów, to będzie Pan mógł złożyć apelację od takiego wyroku.

Po wydaniu wyroku będzie Pan miał 7 dni na złożenie wniosku o pisemne uzasadnienie tego wyroku, a następnie po doręczeniu tego uzasadnienia – 14 dni na złożenie apelacji.

Wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy może Pan złożyć do chwili zakończenia pierwszego przesłuchania jako oskarżonego na rozprawie głównej.

Zgodnie z art. 114 ust. 1 pkt. 4 ustawy o ruchu drogowym w przypadku osoby ubiegającej się o zwrot zatrzymanego prawa jazdy, którego była pozbawiona na okres przekraczający 1 rok, dokument stwierdzający uprawnienie do kierowania pojazdem wydaje się po zdaniu przez tę osobę odpowiedniego do rodzaju uprawnienia egzaminu państwowego sprawdzającego kwalifikacje.

Jeżeli sąd wyda wyrok, w którym orzeknie wobec Pana zakaz prowadzenia pojazdów mechanicznych albo pojazdów mechanicznych określonego rodzaju na okres 1 roku, to nie będzie Pan musiał zdawać ponownego egzaminu.

Okres, na który orzeczony zostanie zakaz, biegnie od dnia uprawomocnienia się wyroku skazującego. Jeżeli prawo jazdy zostało uprzednio zatrzymane, to okres zatrzymania podlega zaliczeniu na poczet orzeczonego zakazu prowadzenia pojazdów.

Gdzie należy złożyć prawo jazdy po orzeczeniu zakazu prowadzenia pojazdów?

Jeżeli sąd orzeknie wobec Pana zakaz prowadzenia pojazdów, to powinien Pan oddać prawo jazdy w urzędzie niezwłocznie po uprawomocnieniu się wyroku.

Jak wskazuje bowiem art. 43 § 3 K.k., „orzekając zakaz określony w art. 42, sąd nakłada obowiązek zwrotu dokumentu uprawniającego do prowadzenia pojazdu; do chwili wykonania obowiązku okres, na który orzeczono zakaz, nie biegnie”.

Zwlekanie z oddaniem dokumentu może skutkować tym, że mimo iż zakaz zostanie orzeczony na 1 rok, urząd skieruje daną osobę na egzamin, ponieważ doliczy do okresu obowiązywania zakazu (1 rok) okres pomiędzy uprawomocnieniem się wyroku a chwilą zwrotu prawa jazdy.

W razie orzeczenia zakazu prowadzenia pojazdów sąd przesyła odpis wyroku odpowiedniemu organowi administracji rządowej lub samorządu terytorialnego właściwemu dla miejsca zamieszkania skazanego. Przesyłając odpis wyroku, w którym orzeczono środek karny, sąd podaje na podstawie treści wyroku datę.