Poświadczenie dziedziczenia a koniec zarządu sukcesyjnego• Data: 16-10-2024 • Autor: Radca prawny Paulina Olejniczak-Suchodolska |
|
Czy poświadczenie dziedziczenia u notariusza powoduje wygaśniecie zarządu sukcesyjnego, jeżeli na podstawie testamentu syn został powołany do całego spadku, rodzeństwo miało zaś zapisy windykacyjne niezwiązane z przedsiębiorstwem? Co z małżonkiem wdowcem, jeśli małżonkowie pozostawali we wspólności majątkowej małżeńskiej? Czy ma on prawo do połowy udziałów w przedsiębiorstwie w spadku? I czy faktycznie je nabywa, jeśli nie jest wymieniony w testamencie? |
|
Moment wygaśnięcia zarządu sukcesyjnegoZgodnie z art. 59 ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw:
„1. Zarząd sukcesyjny wygasa z: 4) upływem miesiąca od dnia wykreślenia zarządcy sukcesyjnego z CEIDG, chyba że w tym okresie powołano kolejnego zarządcę sukcesyjnego;
Jak Pani widzi, pkt 2 wskazuje, że zarząd sukcesyjny wygasa z dniem z dniem dokonania zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia w sytuacji gdy jeden spadkobierca nabył w całości przedsiębiorstwo w spadku. Następcy prawniJak wskazuje Stefan Babiarz w komentarzu do ww. ustawy: „Przesłanka wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego z pkt 2 ust. 1 dotyczy sytuacji, gdy po formalnym ustaleniu w postępowaniu spadkowym następców prawnych przedsiębiorstwa w spadku okaże się, że tylko jeden podmiot stanie się jego właścicielem w całości. Może to być np. przypadek, gdy jedynym spadkobiercą jest małżonek, który posiadał udział w przedsiębiorstwie w spadku, lub nabędzie je w całości zapisobierca windykacyjny. Wówczas wyłącznie ta jedna osoba będzie uprawniona do decydowania o losach odziedziczonego przedsiębiorstwa i nie będzie potrzeby zarządzania w sposób szczególny tą masą majątkową na jej rzecz, jako jedynego i wyłącznego właściciela przedsiębiorstwa w spadku. Może on w takim przypadku powierzyć zarząd przedsiębiorstwem na podstawie innego tytułu prawnego, jak np. prokura czy zlecenie, lub samodzielnie wnieść je aportem do spółki” [S. Babiarz (red.), Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej. Komentarz, Opublikowano: WKP 2021].
Pyta Pan dalej, co z małżonkiem wdowcem, jeśli małżonkowie pozostawali we wspólności majątkowej małżeńskiej, tj. czy ma on prawo do połowy udziałów w przedsiębiorstwie w spadku i czy faktycznie je nabywa, jeśli nie jest wymieniony w testamencie. Otóż jeśli do całości spadku w testamencie zmarły powołał daną osobę i pominął małżonka, to ów małżonek nie ma już praw do przedsiębiorstwa. Zapisanie w testamencie całości danej osobie, wyklucza by ów składnik dziedziczyła inna osoba niż ta, która w całości została do niego powołana w testamencie. Pozostaje jej co najwyżej roszczenie o zachowek wobec tych, którzy testamentem zostali do dziedziczenia powołani. Zgodnie z art. 991 Kodeksu cywilnego:
„§ 1. Zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy, należą się, jeżeli uprawniony jest trwale niezdolny do pracy albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadał przy dziedziczeniu ustawowym, w innych zaś wypadkach – połowa wartości tego udziału (zachowek). § 2. Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu, bądź w postaci świadczenia od fundacji rodzinnej lub mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej, przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia”. PrzykładyPan Kowalski prowadził własną firmę i zmarł nagle. W jego testamencie jako jedyny spadkobierca został wskazany jego syn. Po dwóch miesiącach od śmierci, syn złożył akt poświadczenia dziedziczenia. Zarząd sukcesyjny wygasł w dniu uprawomocnienia się tego dokumentu, ponieważ syn stał się jedynym właścicielem przedsiębiorstwa.
Pani Nowak była właścicielką małej piekarni. Po jej śmierci jej mąż, który również był wspólnikiem, nie przyjął spadku przez dwa miesiące. Kiedy zrozumiał, że małżeństwo oznacza, iż automatycznie dziedziczy połowę przedsiębiorstwa, zarejestrował akt poświadczenia dziedziczenia. Zarząd sukcesyjny wygasł w momencie rejestracji, gdyż mąż przejął pełną kontrolę nad piekarnią.
Po śmierci Pana Janka jego dzieci były w sporze o dziedziczenie. Żadne z nich nie złożyło dokumentów potwierdzających przyjęcie spadku przez dwa miesiące. W wyniku tego zarząd sukcesyjny wygasł automatycznie. Po upływie tego czasu dzieci musiały podjąć decyzję o formalnym przyjęciu spadku, aby ponownie ustanowić zarząd sukcesyjny. PodsumowanieZarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem wygasa w kilku sytuacjach, m.in. po dwóch miesiącach od śmierci przedsiębiorcy, gdy nikt nie przyjął spadku, lub z dniem uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku przez jednego spadkobiercę. Małżonek, który nie jest wymieniony w testamencie, może zostać wykluczony z dziedziczenia, a jego jedynym prawem będzie roszczenie o zachowek. Zrozumienie tych zasad jest kluczowe dla prawidłowej sukcesji przedsiębiorstwa. Oferta porad prawnych
Nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania? Opisz nam swoją sprawę, wypełniając formularz poniżej ▼▼▼. Zadanie pytania do niczego nie zobowiązuje.
Zapytaj prawnika - porady prawne online 
O autorze: Radca prawny Paulina Olejniczak-Suchodolska Radca prawny, absolwentka Wydziału Prawa na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończyła aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Warszawie. Doświadczenie zawodowe zdobywała współpracując z kancelariami prawnymi. Specjalizuje się głównie w prawie gospodarczym, prawie pracy, prawie zamówień publicznych, a także w prawie konsumenckim i prawie administracyjnym. Obecnie prowadzi własną kancelarię radcowską oraz obsługuje spółki i instytucje państwowe. |
|
Zapytaj prawnika
Najnowsze pytania w dziale
