Poruszanie się samochodem zmarłego ojca

Dokumenty potrzebne kierującemu pojazdem

Podstawowymi dokumentami, jakie kierujący pojazdem powinien mieć przy sobie w trakcie kierowania pojazdem są: prawo jazdy, dowód rejestracyjny oraz dokument umożliwiający udowodnienie zawarcia umowy prawnie wymaganego ubezpieczenia; chodzi o wymogi (względnie) stałe i dotyczące ogółu kierujących pojazdami.

Określenie „dostał w spadku” również bywa różnie pojmowane. Spadek – ustawowo określony w art. 922 Kodeksu cywilnego (skrótowo: K.c.) – może składać się (i na ogół składa się) z wielu składników majątkowych. Co więcej, samo dziedziczenie (art. 922 i następne K.c.) może być z ustawy (art. 931 i następne K.c.) lub na podstawie testamentu (art. 941 i następne K.c.); w art. 926 K.c. sformułowano regułę pierwszeństwa dziedziczenia testamentowego przed dziedziczeniem ustawowym. Czasami człowiek (zwłaszcza z bliskiego grona rodzinnego spadkodawcy) uważa się za spadkobiercę, ale testament (art. 941 i następne K.c.) weryfikuje to założenie. Niekiedy zaś ktoś „liczy na testament” (czyli na dziedziczenie testamentowe), ale okazuje się, że nie dziedziczy (w ogóle albo w takim stopniu, jak zakładał). Bywa różnie.

Nabycie spadku – odziedziczenie samochodu

Wprawdzie w art. 925 K.c. ustawodawca wyraził regułę nabycia spadku przez spadkobiercę wraz z otwarciem spadku – a spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 K.c.) – ale rozsądek skłania do (w miarę) szybkiego załatwienia „spraw spadkowych”, przynajmniej do uzyskania dokumentu publicznego, który pozwala wykazywać (np. w organach administracji publicznej, przed sądami lub przed policjantami), że jest się spadkobiercą. Oficjalne nabycie spadku dokumentowane jest odpisem prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub wypisem aktu poświadczenia dziedziczenia (sporządzanego przez notariusza). Takie dokumenty mogą być podstawą ujawniania zmian w odpowiedniej dokumentacji urzędowej – np. (co do pojazdów) w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierujących; dla tak zwanego przepisania samochodu na spadkobiercę albo spadkobierców szczególnie duże znaczenie ma najczęściej ewidencja pojazdów. Czasami dochodzi do działu spadku – w postępowaniu sądowym lub umownie. Spadkobiercy spadek lub swe udziały w spadku zbywają (np. sprzedają) lub zbywają (np. darują, sprzedają) odziedziczone przez siebie składniki majątkowe.

Można więc być spadkobiercą i odziedziczyć jakiś składnik majątkowy (w skład spadku wchodzący), ale następnie przestać być jego właścicielem albo współwłaścicielem – np. wskutek podarowania, sprzedania, zawarcia umowy zamiany. Tak może się stać z różnego rodzaju składnikami majątkowymi – w tym z pojazdami.

Prawo w Polsce obowiązujące nie zakazuje poruszania się cudzymi pojazdami – prawdopodobnie tak jest także za granicą (ale to jest jedynie założenie hipotetyczne). Często zdarza się, że kierowca prowadzi cudzy pojazd – np. samochód (przykładem są pojazdy wchodzące w skład wielu przedsiębiorstw). Dla samego kierującego cudzym pojazdem (np. samochodem) dobrze jest, jeżeli ma on możność udowodnić uprawnienie do korzystania z danego pojazdu. Podobnie rzecz może przedstawiać się w przypadku dziedziczenia. Często nie chodzi o kwestię prawnej dopuszczalności, ale o unikanie tłumaczenia się.

Jeżeli spadkobierca odziedziczył samochód i już doszło do załatwienia nabycia spadku przez niego, to przyda się w miarę szybkie – najlepiej niezwłoczne (to jest bez zbędnej zwłoki) – ujawnienie nowego tegoż Spadkobiercy (jako właściciela albo współwłaściciela auta) w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Jeśli zaś jeszcze nie doszło do oficjalnego stwierdzenia nabycia spadku, to należałoby w miarę szybko do tego doprowadzić. W przypadku dziedziczenia także przez kogoś innego dobrym wariantem może okazać się dokonanie działu spadku – by było „do końca” jasne, kto ze spadkobierców staje się właścicielem (ewentualnie współwłaścicielem) poszczególnych składników spadku.

Posiadanie przy sobie dokumentów przy poruszaniu się pojazdem

Zdarzają się różne sytuacje. Czasami ktoś kierujący pojazdem niejako sam „prosi się o problemy”, np. przez zaniechanie. Jeżeli kierowca ma przy sobie dokument (niekiedy nawet jakąś kopię, choć odpisy mają większe znaczenie), to może mu być łatwiej wykazać uprawnienie do prowadzenia konkretnego pojazdu (np. samochodu). Między współwłaścicielami (np. małżonkami lub spadkobiercami) zdarzają się spory, przejawiające się niekiedy powiadomieniem Policji o „kradzieży auta”. Niekiedy dochodzi do rzeczywistych kradzieży i poszukiwań pojazdu skradzionego; bez dokumentów może pojawić się problem z udowodnieniem korzystania z danego pojazdu (zwłaszcza z wykazaniem „na miejscu”, podczas kontroli). Na ogół prostsze jest korzystanie z własnego auta, w którego dowodzie rejestracyjnym wpisane są dane osobowe spadkobiercy. Co więcej, w przypadku sprzedaży auta lub w razie potrzeby skierowania go oficjalnie na złomowanie, odpowiednie dokumenty (w tym dowód rejestracyjny „na siebie”) mogą być bardzo przydatne.