Poród za granicą a zasiłek macierzyński

Warunki uzyskania prawa do zasiłku macierzyńskiego

Osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu (zarówno obowiązkowo, jak i na zasadzie dobrowolności) mogą liczyć na wszystkie świadczenia wypłacane z tego funduszu. Przykładowo kobieta w ciąży, w razie choroby, może skorzystać z zasiłku chorobowego, a po porodzie – z zasiłku macierzyńskiego. Warunkiem uzyskania prawa do tego drugiego świadczenia jest urodzenie dziecka w okresie podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, choć istnieją pewne odstępstwa od tej zasady.

Dla celów ustalenia prawa do zasiłku macierzyńskiego nie ma znaczenia, czy poród odbyłby się w Polsce, czy też poza granicami naszego kraju.

Aby otrzymać zasiłek macierzyński, nie wystarczy urodzić dziecka. Trzeba jeszcze ten fakt odpowiednio udokumentować.

Podstawa przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego

Co do zasady, dowodem stanowiącym podstawę przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego jest:

• zaświadczenie wystawione przez lekarza na zwykłym druku, określające przewidywaną datę porodu – za okres zasiłku macierzyńskiego przysługującego przed porodem (taką możliwość przewiduje art. 180 § 3 Kodeksu pracy),
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka – za okres po porodzie.

Natomiast w przypadku gdy dziecko urodzi się podczas pobytu za granicą, wymagane jest odpowiednio:

• zaświadczenie zagranicznego zakładu leczniczego lub zagranicznego lekarza określające przewidywaną datę porodu, zawierające nazwę zagranicznego zakładu leczniczego lub imię i nazwisko zagranicznego lekarza, opatrzone datą wystawienia i podpisem,
• skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub zagraniczny akt urodzenia dziecka.

Przy czym zagraniczne dokumenty powinny być przetłumaczone na język polski, chyba że zostały wystawione na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw stron umów międzynarodowych w zakresie zabezpieczenia społecznego, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, w języku urzędowym tych państw.

Kwestię tę reguluje § 9 i 10 z odpowiednim zastosowaniem § 5 i 6 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie określenia dowodów stanowiących podstawę przyznania i wypłaty zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Czy urodzenie dziecka za granicą ma wpływ na prawo do zasiłku macierzyńskiego w Polsce?

Zarówno skrócony odpis aktu urodzenia dziecka, jak i zagraniczny akt urodzenia dziecka powinny być przedłożone w oryginale. Co prawda wymienione przepisy rozporządzenia jednocześnie stanowią, iż podstawą do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego może być kserokopia tych dokumentów, aczkolwiek z pewnym zastrzeżeniem. Otóż musi być ona potwierdzona za zgodność z oryginałem i to wyłącznie przez płatnika zasiłku, tj. odpowiednio przez:

• płatnika składek, który – jako uprawniony do wypłaty świadczeń z ubezpieczenia społecznego – podejmie realizację zasiłku macierzyńskiego lub
• ZUS – w pozostałych przypadkach.

Nie wystarczy więc podpis pracodawcy na kserokopii skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka pracownicy, w przypadku gdy płatnikiem zasiłku jest ZUS. Organ rentowy żąda wówczas do wglądu oryginału tego dokumentu.

Po potwierdzeniu przez płatnika zasiłku macierzyńskiego kserokopii aktu urodzenia (lub skróconego jego odpisu) za zgodność z oryginałem, może być on zwrócony osobie występującej o to świadczenie.

Podsumowując, może Pani wyjechać za granicę przed urodzeniem dziecka i po jego urodzeniu skorzystać z przysługującego Pani prawa do urlopu macierzyńskiego. ZUS-u i pracodawcy o fakcie wyjazdu powiadamiać Pani nie musi, ale musi Pani przedstawić akt urodzenia dziecka, jak opisałam to powyżej.

ZUS nie zakwestionuje Pani działań, gdyż nie ma ku temu podstaw.